Soạn bài Bàn về đọc sách| Văn 9 tập 1 cánh diều

1. Soạn bài Bàn về đọc sách: Chuẩn bị 

- Đọc trước văn bản Bàn về đọc sách sau đó tìm hiểu thêm những thông tin về tác giả Chu Quang Tiềm.

- Chuẩn bị ý kiến của em để trao đổi trước lớp về cách đọc sách sao cho hiệu quả.

Trả lời:

- Thông tin về tác giả Chu Quang Tiềm:

+ Chu Quang Tiềm (sinh năm 1897, mất năm 1986), tên khai sinh của ông là Tự Mạnh Thực

+ Quê quán: Đông Thành, An Huy, tỉnh Trung Quốc

+ Sự nghiệp sáng tác: Ông là một nhà mĩ học và lí luận học vô cùng nổi tiếng của Trung Quốc; Ông là danh nhân lớn, có học vấn cao và là tác giả của rất nhiều bài chính luận nổi tiếng

- Cách đọc sách sao cho hiệu quả:

+ Xác định được rõ mục đích của việc đọc sách.

+ Tìm hiểu rõ địa chỉ cuốn sách.

+ Xem phần mục lục.

+ Xem lời giới thiệu, lời tựa và lời nói đầu.

+ Xem lời kết luận cùng với phần tóm tắt ở cuối sách.

+ Đọc một số đoạn.

+ Đọc thực sự (hoặc đọc đi sâu). 

>> Xem thêm: Soạn văn 9 cánh diều 

2. Soạn bài Bàn về đọc sách: Đọc hiểu 

2.1  Chú ý vào cách lập luận của tác giả khi ông đặt vấn đề.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ lại phần mở đầu của văn bản

Lời giải chi tiết:

Tác giả đã đưa ra luận điểm: "Đọc sách là 1 con đường quan trọng của học vấn" sau đó đưa ra lời bàn luận về sự quan trọng của sách:

+ Sách ghi chép và cô đúc, đồng thời lưu truyền mọi tri thức.

+ Sách có giá trị được xem như là những cột mốc ở trên con đường tiến hoá học thuật của nhân loại.

+ Sách trở thành một kho tàng quý báu của di sản tinh thần mà con người thu được qua hàng nghìn năm.

2.2 Quan điểm của tác giả đã thể hiện như thế nào ở trong câu văn này?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ lại câu văn

Lời giải chi tiết:

 - Ý nghĩa của việc đọc sách đó là sách chính là con đường quan trọng của học vấn, sự chuẩn bị cho cuộc trường chinh vạn dặm ở trên con đường học vấn cùng với sự phát triển thế giới mới.

2.3 Chú ý vào cách mà tác giả lật ngược lại vấn đề nhằm khẳng định ý kiến.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ lại phần 2 của văn bản

Lời giải chi tiết:

- Trước tiên phải lựa chọn sách mà đọc vì sách có nhiều cái cũng có những nguy hại của nó:

+ Sách nhiều khiến cho người ta không thể chuyên sâu và không biết nghiền ngẫm.

+ Sách nhiều khó có thể lựa chọn, người đọc dễ bị lạc hướng và lãng phí thời gian.

- Cách lựa chọn sách mà tác giả đã đưa ra:

+ Không tham đọc quá nhiều, đọc lung tung mà phải đọc kĩ những cuốn sách thực sự có giá trị.

+ Đọc kĩ về sách và tài liệu thuộc lĩnh vực chuyên môn mà mình quan tâm.

+ Khi đọc chuyên sâu, không thể nào xem thường loại sách gần gũi với chính chuyên môn ấy.

2.4 Cách lập luận của tác giả có điểm gì thú vị?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ lại văn bản

Lời giải chi tiết:

Bằng cách lập luận hợp lý và cách diễn giải thông tin một cách thấu tình đạt lý và kín kẽ sâu sắc, tác giả đã cho thấy được những vai trò quan trọng của đọc sách như là nâng cao trí tuệ, nhận thức cùng với việc phát triển tư duy, tình cảm và rèn giũa những hành động.

2.5 Tác giả đã thể hiện thái độ như thế nào trước việc đọc sách?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ lại văn bản, chú ý vào những từ ngữ thể hiện thái độ

Lời giải chi tiết:

Việc chọn lựa sách đọc là một yếu tố hết sức quan trọng trong phương pháp đọc sách. Lời bàn của tác giả Chu Quang Tiềm về phương pháp đọc sách vô cùng sâu sắc mà cũng rất dễ hiểu, gần gũi, tựu chung được thể hiện trong những điểm sau:

- Không nên đọc lướt qua mà phải vừa đọc vừa suy ngẫm, “trầm ngâm tích luỹ tưởng tượng”, nhất là với những cuốn sách có giá trị.

- Không nên đọc một cách tràn lan, quyển nào cũng đọc mà phải đọc theo kế hoạch và hệ thống. Có thể coi việc đọc sách là một công việc rèn luyện hay một cuộc chuẩn bị âm thầm và gian khổ.

Cũng theo tác giả, đọc sách không chỉ là việc giúp học tập tri thức mà còn là chuyện giúp rèn luyện tính cách cũng như chuyện học làm người.

2.6 Chú ý vào câu văn và hình ảnh bộc lộ được thái độ của tác giả.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó liệt kê

Lời giải chi tiết:

Câu văn và hình ảnh bộc lộ được thái độ của tác giả:

- “Thế gian có biết bao người đọc sách chỉ để trang trí bộ mặt như kẻ trọc phú khoe của chỉ biết lấy nhiều làm quý.”

- “Đối với việc học tập, cách đó chỉ là lừa mình dối người, đối với việc làm người thì cách đó thể hiện phẩm chất tầm thường, thấp kém.”

-> Thái độ phê phán và coi thường những kẻ coi việc đọc sách chỉ để trang trí bộ mặt

2.7 Quan điểm của tác giả ở đây có điểm mâu thuẫn với quan điểm đã được nêu ở phần trước hay không? Tại sao?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó lí giải

Lời giải chi tiết:

Quan điểm của tác giả ở đây không có điểm gì mâu thuẫn với quan điểm đã nêu ra ở phần trước vì muốn tích lũy học vấn và đọc sách có hiệu quả, tại sao trước tiên cần phải biết cách lựa chọn sách mà đọc. Theo tác giả, cần phải đọc kỹ những cuốn sách, tài liệu cơ bản thuộc các lĩnh vực chuyên môn và chuyên sâu của mình. Trong khi đọc chuyên sâu, không nên coi thường những loại sách thường thức và gần gũi với chuyên môn của chính mình. Tác giả khẳng định rằng: “Trên đời không có học vấn nào là cô lập, không có liên hệ kế cận”, vì thế mà “không biết thông thì thông thể chuyên, không biết rộng thì không thể nắm gọn. Trước biết rộng rồi sau mới nắm chắc, đó là trình tự để nắm vững bất cứ học vấn nào”.

2.8 Chú ý vào tác dụng của những hình ảnh so sánh.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó liệt kê và nhận xét về những hình ảnh so sánh

Lời giải chi tiết:

Những hình ảnh so sánh đã khẳng định về sự lựa chọn sách đọc là vô cùng cần thiết. Sách đọc phổ thông chính là loại sách cần thiết đối với tất cả mọi người. Các học giả mong muốn có kiến thức chuyên môn sâu rộng thì cần phải có kiến thức nền tảng và kiến thức phổ thông bởi trên thực tế không có học vấn nào là sự cô lập và tách rời khỏi những học vấn khác. Một ví dụ cụ thể nhất chính là “chính trị học thì phải liên quan đến lịch sử, kinh tế, pháp luật, triết học, tâm lí học, cho đến ngoại giao, quân sự”. Nếu chỉ học nguyên chính trị học thì sẽ gặp phải rất nhiều khó khăn giống như một “con chuột chui vào sừng trâu, càng chui sâu càng hẹp, không tìm ra lối thoát”. Vì thế, để nắm vững được bất cứ học vấn nào, con người cần phải “biết rộng rồi sau đó mới nắm chắc” và “không biết rộng thì không thể chuyên, không thông thái thì không thể nắm gọn”. 

Lộ trình khóa học DUO dành riêng cho cấp THCS sẽ được thiết kế riêng cho từng em học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước tăng 3 - 6 điểm trong bài thi của mình.

3. Soạn bài Bàn về đọc sách: Trả lời câu hỏi cuối bài

3.1 Câu 1 trang 120 sgk văn 9/1 cánh diều 

Xác định rõ luận đề của văn bản Bàn về đọc sách. Để triển khai được luận đề này, tác giả đã đưa ra được những luận điểm nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó chú ý vào hệ thống luận điểm và dẫn chứng…

Lời giải chi tiết:

Luận đề: Bàn luận về giá trị của sách cùng với cách đọc sách đúng

Luận điểm:

+ Vai trò của việc đọc sách đối với cuộc sống cũng như nhận thức của con người

+ Những khó khăn và nguy hại có thể gặp phải khi đọc sách ở thời điểm hiện nay

+ Cách lựa chọn sách sao cho phù hợp và những giải pháp giúp việc đọc sách hiệu quả

3.2 Câu 2 trang 120 sgk văn 9/1 cánh diều

Chỉ ra những lí lẽ được sử dụng ở trong phần 1 của văn bản. Nhận xét về những lí lẽ ấy.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ lại phần 1 của văn bản

Lời giải chi tiết:

- Tầm quan trọng cùng với ý nghĩa của việc đọc sách

+ Học vấn chính là thành quả được tích lũy lâu dài của nhân loại.

=> Sách chính là một kho tàng lưu giữ những thành quả đã tích lũy ấy.  

=> Đọc sách chính là con đường vô cùng quan trọng của học vấn.

+ Mỗi quyển sách có giá trị là một cột mốc ở trên con đường phát triển học thuật.

 => Sách có ý nghĩa vô cùng quan trọng trên con đường phát triển của toàn nhân loại

+ Đọc sách là trả nợ cho quá khứ, là ôn lại kinh nghiệm của loài người và là sự hưởng thụ kiến thức, lời dạy tâm huyết trong quá khứ

+ Đọc sách là con đường tích lũy và nâng cao vốn tri thức, là sự chuẩn bị cho một con đường chinh phục học vấn phải kéo dài hàng vạn dặm

⇒ Sử dụng lập luận hợp lý, kín kẽ sâu sắc, thấu tình đạt lí.

=> Đọc sách là để nâng cao được nhận thức, bồi bổ được trí tuệ, phát triển tâm hồn, tình cảm và rèn giũa hành động.

3.3 Câu 3 trang 120 sgk văn 9/1 cánh diều

Trong phần 2, tác giả đã cho rằng "sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu" và "sách nhiều dễ khiến người đọc lạc hướng". Để làm sáng tỏ được các lí lẽ này, tác giả đã đưa ra những bằng chứng như thế nào? Em có đồng ý với những lí lẽ này không, tại sao?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ lại phần 2 của văn bản, trích ra một số những dẫn chứng

Lời giải chi tiết:

Bằng chứng:

+ Ngày trước ít sách, “có người đọc tới bạc đầu mới hết một quyển kinh” nhưng đọc nghiền ngẫm nên đã thấm vào tận xương tủy

+ Ngày nay, những học giả còn trẻ đọc có nhiều sách nhưng chỉ “lướt qua” và như vậy chỉ được xem là “hư danh nông cạn

+ Trước một số lượng lớn sách sẽ khiến cho con người “tham nhiều mà không thực chất”, không phân biệt được thế nào là những “tác phẩm cơ bản đích thực” với “những cuốn sách “vô thưởng vô phạt”

Em đồng ý với những lý lẽ này vì:

+ Sử dụng hình ảnh đối sánh vô cùng xác đáng ⇒ sách nhiều khiến cho người đọc lướt qua, hời hợt mà không chuyên sâu, dễ sa đà vào lối "ăn tươi nuốt sống". 

+ Nhấn mạnh vào việc sách rất nhiều có thể khiến lựa chọn sai lầm, làm lãng phí thời gian và sức lực. Thậm chí chọn phải những cuốn sách độc hại.

3.4 Câu 4 trang 120 sgk văn 9/1 cánh diều

Nội dung trong phần (3) liên quan tới phần 1 và phần 2 như thế nào? Nêu ra một điều mà em tâm đắc ở trong phần (3) và giải thích lý do.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ lại phần 3 của văn bản, liên hệ với phần 1 và phần 2

Lời giải chi tiết:

- Nội dung trong phần (3) của văn bản có liên quan vô cùng mật thiết với phần (1) và phần (2). Người đọc sách phải biết tầm quan trọng cùng với ý nghĩa của việc đọc sách, những khó khăn, nguy hại dễ gặp phải của việc đọc sách trong tình trạng hiện nay thì mới có được phương pháp đọc sách sao cho phù hợp nhất.

- Điều em cảm thấy tâm đắc nhất trong phần (3): “Đọc lướt qua 10 quyển không bằng đọc 10 lần một quyển” đọc thật kỹ và nghiền ngẫm tư duy một quyển sách hay, đó chính là phương pháp đọc sách tốt nhất.

3.5 Câu 5 trang 120 sgk văn 9/1 cánh diều

Văn bản Bàn về đọc sách đã thuyết phục người đọc bởi những lý do như thế nào? Phân tích một vài bằng chứng để khẳng định câu trả lời của em.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó nhận xét cách tác giả đưa ra cũng như bàn luận và chứng minh vấn đề, ý kiến

Lời giải chi tiết:

Sức thuyết phục của bài văn đã được tạo nên bởi những yếu tố cơ bản

+ Nội dung của bài viết tới cách trình bày của tác giả đều rất thấu tình, đạt lý. Ý kiến đưa ra xác đáng, chặt chẽ, có lý, sinh động và dễ hiểu. Tác giả đã đưa ra luận đề, có hệ thống luận điểm nhỏ hơn, sau đó sử dụng đến những lí lẽ và bằng chứng rất thuyết phục

+ Bài viết có bố cục hết sức chặt chẽ, hợp lý và các ý được dẫn dắt một cách tự nhiên

+ Tác giả sử dụng đến nhiều hình ảnh thông qua cách ví von cụ thể, thú vị là yếu tố tạo nên sức thuyết phục cho bài. VD việc đọc sách như việc đánh trận

3.6 Câu 6 trang 120 sgk văn 9/1 cánh diều

Từ những vấn đề được gợi ra ở trong văn bản, hãy nêu ra một ưu điểm và một hạn chế về việc đọc sách của bản thân em.

Phương pháp giải:

Liên hệ với bản thân

Lời giải chi tiết:

- Ưu điểm: thích đọc sách và coi đọc sách như việc tham gia vào một thế giới riêng biệt với những nhân vật và cung bậc cảm xúc khác nhau

- Hạn chế: nhanh quên những kiến thức mang tính hàn lâm ở trong sách

Thông qua phần Soạn bài Bàn về đọc sách phía trên, hy vọng các em đã biết cách soạn, hiểu được suy nghĩ của tác giả cũng như bài học về việc đọc sách mà văn bản mang đến. Ngoài phần Soạn bài Bàn về đọc sách| Văn 9 tập 1 cánh diều ra, nếu các em muốn tham khảo về những bài soạn văn khác hoặc bất kỳ bài soạn nào của những môn học khác thì hãy nhanh tay truy cập vào website chính thức của VUIHOC để đăng ký khoá học cho mình một cách nhanh nhất và được giải đáp những thắc mắc từ các thầy cô giáo VUIHOC vô cùng tâm huyết và có trình độ chuyên môn cao, sẵn sàng giải đáp cho các em nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm:

• Phân tích một tác phẩm truyện
• Thảo luận về một vấn đề đáng quan tâm trong đời sống
• Tự đánh giá: Những con cá cờ