Soạn bài Dế chọi| Văn 9 tập 1 Chân trời sáng tạo

Soạn bài Dế chọi Văn 9 tập 1 Chân trời sáng tạo

1. Câu 1 trang 114 sgk văn 9/1 Chân trời sáng tạo

 “Tóm tắt nội dung câu chuyện theo diễn biến của các sự kiện trong văn bản và cho biết các sự kiện ấy được sắp xếp theo trật tự thời gian, không gian như thế nào.”

Trả lời: 

- Tóm tắt nội dung câu chuyện Dế chọi theo diễn biến của các sự kiện trong văn bản: 

Truyện ngắn "Dế chọi" đã khắc họa rõ nét bi kịch của gia đình Thành Danh khi bị cuốn vào vòng xoáy của trò chơi chọi dế do vua Minh mê say. Là một chức dịch hiền lành, Thành Danh không bắt dân cung cấp dế, đành tự mình đi tìm. Áp lực đè nặng khiến ông phải đối mặt với những trận đòn roi và suy nghĩ đến cái chết. Trong cơn tuyệt vọng, vợ Thành Danh tìm được một con dế quý hiếm. Tuy nhiên, bi kịch lại ập đến khi con trai ông vô tình làm chết con dế.  Mặc dù sở hữu một con dế khỏe mạnh, nhưng Thành không thể thoát khỏi số phận bi kịch. Gia đình ông lâm vào cảnh khó khăn, bản thân ông bị đánh đập tàn nhẫn. Đỉnh điểm của bi kịch là cái chết của người con trai. Nỗi đau mất con và nỗi sợ hãi trước sự giận dữ của mẹ đã đẩy cậu bé đến cái chết thương tâm. Điều kỳ lạ là hồn của cậu bé dường như đã nhập vào con dế chọi. Con dế không chỉ khỏe mạnh mà còn rất thông minh, biết nhảy múa và chiến đấu tài tình. Khi được dâng lên vua, con dế đã mang lại niềm vui lớn cho nhà vua và giúp gia đình Thành Danh thoát khỏi cảnh nghèo khó, đổi đời sang giàu.

- Các sự kiện ấy được sắp xếp theo trật tự thời gian, không gian như sau: Truyện "Dế chọi" sử dụng một cấu trúc tường thuật khá đơn giản nhưng hiệu quả. Các sự kiện được kể theo trình tự thời gian cõi âm, dương khác nhau, con người có thể sống nhiều cuộc đời; không gian mở rộng dần, từ cõi trần thế, chuyển qua cõi âm, thế giới thực và thế giới ma quỷ có sự tương giao. Các sự kiện được sắp xếp theo một trình tự thời gian tuyến tính, nghĩa là chúng diễn ra lần lượt theo một dòng chảy tự nhiên từ đầu đến cuối câu chuyện. Điều này giúp người đọc dễ dàng theo dõi diễn biến của câu chuyện và nắm bắt được mối quan hệ nhân quả giữa các sự kiện.

>> Xem thêm: Soạn văn 9 Chân trời sáng tạo

2. Câu 2 trang 114 sgk văn 9/1 Chân trời sáng tạo

“Câu chuyện trong văn bản cho thấy tục lệ dâng tiến dế quý cho quan lại, vua chúa đã tác động như thế nào đến đời sống của các hạng người trong xã hội đương thời?”

Trả lời: 

Câu chuyện "Dế chọi" đã khắc họa rõ nét những tác động tiêu cực của tục lệ dâng tiến dế quý cho quan lại, vua chúa đến đời sống của người dân. Dưới đây là một số tác động tiêu biểu:

- Gánh nặng kinh tế cho người dân: Tục lệ này trở thành một gánh nặng kinh tế lớn đối với người dân. Họ phải tìm kiếm, nuôi dưỡng và huấn luyện những con dế khỏe mạnh để dâng tiến, gây ra nhiều khó khăn và tốn kém. Nhiều gia đình đã lâm vào cảnh khó khăn, thậm chí là phá sản vì không có đủ khả năng đáp ứng yêu cầu này.

- Gây mất trật tự xã hội: Việc tìm kiếm dế quý đã khiến cho xã hội trở nên xáo trộn. Người dân phải bỏ bê công việc đồng áng, lao vào việc săn bắt dế, gây ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp. Quan lại lợi dụng cơ hội này để sách nhiễu, vòi vĩnh người dân, làm tăng thêm sự bất công trong xã hội.

- Tạo ra tâm lý sợ hãi và bất an: Tục lệ dâng tiến dế quý đã gieo rắc nỗi sợ hãi và bất an trong lòng người dân. Họ luôn sống trong lo lắng, sợ bị quan lại bắt bớ nếu không tìm được dế để nộp. Điều này khiến cho cuộc sống của họ trở nên bất ổn và thiếu hạnh phúc.

- Phản ánh sự xa hoa và trụy lạc của tầng lớp thống trị: Tục lệ này cho thấy sự xa hoa và trụy lạc của tầng lớp thống trị. Họ chỉ quan tâm đến những thú vui tiêu khiển của bản thân mà không hề nghĩ đến những khó khăn của người dân.

⇒ Tóm lại, tục lệ dâng tiến dế quý đã gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho xã hội đương thời. Nó không chỉ là một gánh nặng kinh tế mà còn là một nguyên nhân dẫn đến sự bất ổn xã hội và phản ánh sự bất công của chế độ phong kiến.

3. Câu 3 trang 114 sgk văn 9/1 Chân trời sáng tạo

“Phân tích điểm tương đồng, khác biệt về số phận của nhân vật Thành Danh trước và sau khi tìm được dế quý dâng quan.”

Trả lời: 

- Điểm tương đồng về số phận của nhân vật Thành Danh trước và sau khi tìm được dế quý dâng quan: 

+ Vẫn là người nông dân: Dù có giàu sang, phú quý nhưng bản chất của Thành Danh vẫn là một người nông dân chân chất.

+ Vẫn phải đối mặt với những khó khăn: Dù đã thoát khỏi cảnh nghèo khó nhưng Thành Danh vẫn phải đối mặt với những khó khăn khác trong cuộc sống.

- Sự khác biệt về số phận của nhân vật Thành Danh trước và sau khi tìm được dế quý dâng quan:

Lộ trình khóa học DUO dành riêng cho cấp THCS sẽ được thiết kế riêng cho từng em học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước tăng 3 - 6 điểm trong bài thi của mình.

4. Câu 4 trang 114 sgk văn 9/1 Chân trời sáng tạo

 “Chỉ ra một số biểu hiện của yếu tố kì ảo trong văn bản và tác dụng của yếu tố này trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm.”

Trả lời: 

- Những biểu hiện của yếu tố kì ảo trong văn bản Dế chọi:

+ Con dế có khả năng đặc biệt: Con dế trong truyện không chỉ là một con vật bình thường mà còn sở hữu những khả năng phi thường như chiến đấu tài ba, nghe hiểu tiếng người.

+ Sự hóa thân kỳ lạ: Chi tiết con trai của Thành Danh hóa thân thành dế và tham gia các trận chọi là một yếu tố kì ảo đầy bất ngờ.

+ Các sự kiện siêu nhiên: Việc Thành Danh tìm được con dế quý thông qua sự hướng dẫn của bà đồng cũng là một chi tiết mang màu sắc huyền bí.

- Tác dụng của yếu tố kì ảo trên trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm:

+ Tăng tính hấp dẫn: Yếu tố kì ảo làm cho câu chuyện trở nên ly kỳ, hấp dẫn, thu hút người đọc.

+ Tạo không gian nghệ thuật rộng mở: Nhờ yếu tố kì ảo, tác giả có thể tạo ra một thế giới hư cấu, nơi mà những điều tưởng chừng như không thể lại trở thành hiện thực.

+ Thể hiện chủ đề sâu sắc: Yếu tố kì ảo giúp tác giả nhấn mạnh sự thay đổi đột ngột trong cuộc sống của nhân vật. Con dế quý trở thành một biểu tượng của sự may mắn, của cơ hội đổi đời. Qua số phận của Thành Danh, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về những mặt trái của danh vọng, quyền lực. Cuộc sống của Thành Danh sau khi có dế quý trở nên phức tạp hơn, anh phải đối mặt với nhiều áp lực và lo lắng. Yếu tố kì ảo còn giúp tác giả thể hiện tình yêu của con người đối với động vật. Con dế không chỉ là một vật nuôi mà còn là một người bạn, một người đồng hành.

5. Câu 5 trang 114 sgk văn 9/1 Chân trời sáng tạo

 “Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Dế chọi là truyện truyền kì?”

Trả lời: 

Những dấu hiệu nhận biết truyện "Dế chọi" là truyện truyền kì:

- Yếu tố kì ảo, hoang đường:

+ Con dế có khả năng đặc biệt: Con dế trong truyện không chỉ đơn thuần là một con vật, mà còn có khả năng chiến đấu tài ba, nghe hiểu tiếng người, thậm chí còn có thể hóa thân thành người.

+ Sự kiện siêu nhiên: Việc Thành Danh tìm được con dế quý thông qua sự hướng dẫn của bà đồng là một chi tiết mang màu sắc huyền bí, không có thật trong cuộc sống thường ngày.

+ Hóa thân: Con trai của Thành Danh hóa thân thành dế là một chi tiết kì ảo, mang tính chất thần thoại.

- Kết hợp giữa lịch sử và hư cấu:

+ Bối cảnh lịch sử: Truyện lấy bối cảnh thời Tuyên Đức nhà Minh, một thời kỳ lịch sử có thật.

+ Sự kiện hư cấu: Tuy nhiên, các sự kiện xảy ra trong truyện như việc chọi dế, tìm kiếm dế quý lại là những chi tiết hư cấu, không có trong sử sách.

- Ý nghĩa giáo dục: Truyện phê phán những thói hư tật xấu như đua đòi, ham mê cờ bạc, đồng thời ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp như lòng nhân hậu, tình yêu thương.

- Ngôn ngữ: Ngôn ngữ trong truyện vừa có tính dân gian, vừa có những câu văn hoa mỹ, giàu hình ảnh.

6. Câu 6 trang 114 sgk văn 9/1 Chân trời sáng tạo

“Theo em, nếu bỏ đi phần “lời bàn của tác giả” ở cuối truyện thì việc đọc hiểu truyện Dế chọi có khó khăn/thuận lợi gì?”

Trả lời: 

- Cuối câu chuyện có trích lại câu nói của Dị Sử thị: “Họ Thành vì sâu mọt mà nghèo, nhờ dế chọi mà giàu, áo cừu ngựa tốt vênh vang, lúc làm lí chính bị trách phạt không nghĩ rằng mình được thế đâu. Trời đền đáp cho kẻ trưởng giả trọng hậu, tới nỗi tuần phủ tri huyện cũng được hưởng phúc ấm nhờ con dế. Thường nghe một người lên trời, gà chó cũng thành tiên, đúng lắm thay”.

- Nếu bỏ đi phần "lời bàn của tác giả", việc đọc hiểu truyện "Dế chọi" sẽ có những thuận lợi và khó khăn như sau:

* Thuận lợi:

+ Tăng tính khách quan: Người đọc có thể tự do hình thành ý kiến và rút ra bài học riêng từ câu chuyện, không bị tác giả định hướng quá nhiều.

+ Tăng tính sáng tạo: Người đọc có thể tự do tưởng tượng và sáng tạo ra những kết thúc khác nhau cho câu chuyện.

* Khó khăn:

+ Mất đi góc nhìn tổng quan: Lời bàn của tác giả thường tổng kết lại ý nghĩa của câu chuyện, chỉ ra những vấn đề mà tác giả muốn gửi gắm. Việc thiếu đi phần này khiến người đọc khó có thể nắm bắt được ý đồ của tác giả một cách đầy đủ.

+ Khó đánh giá nhân vật: Người đọc có thể sẽ gặp khó khăn trong việc đánh giá một cách khách quan các nhân vật, đặc biệt là nhân vật Thành Danh.

+ Khó liên hệ với thực tế: Lời bàn của tác giả thường đưa ra những nhận xét sâu sắc về xã hội, giúp người đọc liên hệ câu chuyện với thực tế cuộc sống. Việc thiếu đi phần này khiến câu chuyện trở nên đơn thuần hơn, ít có ý nghĩa sâu xa hơn.

Trên đây VUIHOC đã cùng các bạn Soạn bài Dế chọi| Ngữ Văn 9 tập 1 Chân trời sáng tạo. "Dế chọi" là một tác phẩm văn học có giá trị, mang đậm dấu ấn của văn hóa Trung Quốc. Tác phẩm không chỉ hấp dẫn người đọc bởi cốt truyện ly kỳ mà còn bởi những thông điệp sâu sắc mà nó gửi gắm. Để học nhiều hơn các kiến thức của các môn học thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Truyện lạ nhà thuyền chài
• Sơn Tinh, Thủy Tinh
• Thực hành tiếng Việt trang 109