Soạn bài Đồng dao mùa xuân| Văn 7 kết nối tri thức

1. Soạn bài Đồng dao mùa xuân: Trước khi đọc

Câu 1. Khi nghe nói đến cụm từ thơ bốn chữ , ý nghĩ đầu tiên xuất hiện trong tâm trí em là gì? Em biết những bài thơ bốn chữ nào? Hãy chia sẻ cảm xúc của em về một bài thơ bốn chữ.

Trả lời:

- Khi nghe nói đến cụm từ thơ bốn chữ , ý nghĩ đầu tiên xuất hiện trong tâm trí em đó là: Một thể thơ ngắn gọn và hàm súc.

- Một số bài thơ bốn chữ mà em biết như: Lượm (Tố Hữu), Con chim chiền chiện (Huy Cận), Hạt gạo làng ta (Trần Đăng Khoa)...

- Cảm xúc của em về bài thơ Lượm (Tố Hữu): Đến với bài thơ “Lượm”, độc giả sẽ vô cùng ấn tượng với hình ảnh của người chiến sĩ liên lạc nhỏ tuổi, nhưng vô cùng dũng cảm. Dáng người chú bé nhỏ “loắt choắt”, với hành trang là một cái xắc nhỏ “xinh xinh”. Đôi chân chú nhanh nhẹn “thoăn thoắt” cùng cái đầu lúc nào cũng ngó nghiêng “nghênh nghênh”. Ẩn chứa trong thân hình bé nhỏ ấy chính là một tình yêu quê hương đất nước sâu sắc. Tuy em còn nhỏ tuổi nhưng cũng chẳng thua kém bất kỳ người trưởng thành nào. Công việc em đang làm đã góp phần vô cùng to lớn cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Hành trình thực hiện nhiệm vụ của chú bé Lượm cũng đầy gian khó. Đặc biệt là hình ảnh Lượm đưa thư “Vụt qua mặt trận/Đạn bay vèo vèo” đầy khó khăn, hiểm nguy chứng minh khí chất anh hùng và lòng dũng cảm của cậu bé chẳng ngại khó khăn, gian khổ mà quên mình vì nhiệm vụ “thượng khẩn” thì “sợ chi hiểm nghèo”. Nhân vật này đã khiến chúng ta cảm thấy yêu mến và cảm phúc biết bao.

Câu 2: Em nhớ lại hình ảnh anh bộ đội mà mình đã gặp ngoài đời thực hoặc anh bộ đội trong các tác phẩm văn học mà em biết rồi chia sẻ cảm nghĩ của mình.

Trả lời:

- Hình ảnh anh bộ đội mà em đã từng gặp ngoài đời: Mùa xuân năm 2022 bộ đội có về phường để tăng cường dọn dẹp cho, ấn tượng đầu tiên của em đó là bộ quân phục màu xanh lá cây của các anh toát lên một vẻ trang nghiêm. Tiếp đến là phong thái cùng tác phong vô cùng nhanh nhẹn và chững chạc. Khi tiếp xúc thì các chú bộ đội rất hòa đồng và có nhiều tài năng như ca hát, đánh đàn...

- Hình ảnh anh bộ đội trong tác phẩm văn học: Bài ca về người lính (Tố Hữu): Bài thơ vẽ nên hình ảnh người lính Cụ Hồ trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp với tinh thần dũng cảm, kiên cường, lạc quan. Họ chiến đấu vì độc lập tự do cho Tổ quốc, vì cuộc sống bình yên cho nhân dân. Hình ảnh người lính trong bài thơ là biểu tượng cho tinh thần anh hùng của dân tộc Việt Nam.

⇒ Hình ảnh anh bộ đội luôn khiến em cảm thấy trân trọng và biết ơn. Họ là những người anh hùng thầm lặng, hy sinh thầm lặng để bảo vệ đất nước và nhân dân. Em luôn tự hào về những người lính Cụ Hồ và mong muốn noi theo tấm gương của họ để trở thành một người có ích cho xã hội.

2. Soạn bài Đồng dao mùa xuân: Đọc văn bản 

2.1 Số tiếng trong mỗi dòng thơ, vần thơ, nhịp thơ.  

Trả lời:

- Số tiếng có trong mỗi dòng thơ: bốn

- Vần thơ: vần chân (lính - bình, diều - chiều, xanh - lành, lửa - nữa, gian - ngàn, lành - xanh)

- Nhịp thơ: nhịp  2/2

2.2 Hình ảnh người lính trong “những năm máu lửa”. 

Trả lời:

Hình ảnh người lính trong “Những năm máu lửa”: họ là những người thanh niên yêu nước, vẫn còn trẻ, chưa từng được yêu, chưa uống cà phê và vẫn còn những thú vui con nít đó là ham mê thả diều nhưng sẵn sàng lên đường để bảo vệ tổ quốc.

⇒ Hình ảnh người lính trong "những năm máu lửa" là hình ảnh tiêu biểu cho tinh thần yêu nước, lòng dũng cảm, ý chí kiên cường và sự hy sinh cao cả của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.

2.3 Hình ảnh người lính ở lại nơi chiến trường xưa trong tưởng tượng của tác giả. 

Trả lời:

Hình ảnh người lính ở lại nơi chiến trường trong tưởng tượng của tác giả: người lính trở thành những ngọn lửa để chiếu sáng, soi đường cho đồng đội của mình. Những người ở lại sẽ luôn nhớ đến các anh, hình ảnh những người lính cụ Hồ giản dị với ba lô con cóc, tấm áo màu xanh, cái cười hiền lành cùng làn da sốt rét.

>> Xem thêm: Soạn văn 7 kết nối tri thức

3. Soạn bài Đồng dao mùa xuân: Sau khi đọc 

3.1 Câu 1 trang 41 SGK Văn 7 kết nối tri thức tập 1:

“Cách chia khổ của bài thơ có gì đặc biệt? Hãy nêu tác dụng của cách chia đó?” 

Trả lời:

- Cách chia khổ của bài thơ Đồng dao mùa xuân đặc biệt ở chỗ: Bài thơ được chia thành chín khổ. Hầu hết các khổ đều có bốn dòng tuy nhiên lại có hai khổ khác biệt với các khổ còn lại.

- Tác dụng của cách chia khổ như vậy: phù hợp với nội dung và ý nghĩa bài thơ.

• Khổ thơ đầu tiên giới thiệu ngắn gọn hình ảnh và xuất thân người lính.

• Khổ thơ thứ hai tuy chỉ có hai câu nhưng lại lắng đọng như một nốt trầm khi giới thiệu rằng người lính không trở về nữa.

• Những khổ thơ tiếp theo đã tái hiện đầy đủ những khoảnh khắc, khía cạnh trong tâm hồn người lính nơi chiến trận.

3.2 Câu 2 trang 41 SGK Văn 7 kết nối tri thức tập 1:

“Nêu nhận xét của em về số tiếng trong mỗi dòng và cách gieo vần, ngắt nhịp của bài thơ.”

Trả lời:

- Số tiếng trong mỗi dòng: Bài thơ "Đồng dao mùa xuân" được viết theo thể thơ bốn chữ, nghĩa là mỗi dòng thơ có bốn tiếng.

- Cách gieo vần: Bài thơ sử dụng vần vần chân (lính - bình, lửa - nữa, diều - chiều, xanh - lành, gian - ngàn, lành - xanh)

- Cách ngắt nhịp:

• Bài thơ được ngắt nhịp theo nhịp 2/2, nghĩa là mỗi dòng thơ được chia thành hai nhịp, mỗi nhịp có hai tiếng.

• Ví dụ: "Mùa xuân nở hoa mai" (nhịp 1: "Mùa xuân", nhịp 2: "nở hoa mai"), "Lộc biếc đầy cành" (nhịp 1: "Lộc biếc", nhịp 2: "đầy cành").

⇒ Việc sử dụng thể thơ bốn chữ, vần cách và nhịp 2/2 tạo cho bài thơ "Đồng dao mùa xuân" một âm điệu nhẹ nhàng, vui tươi, phù hợp với chủ đề mùa xuân và tâm trạng của tác giả. Nhịp thơ nhanh, mạnh tạo cảm giác sôi nổi, náo nhiệt. Cách gieo vần linh hoạt, không gò bó giúp cho bài thơ thêm sinh động, hấp dẫn.

3.3 Câu 3 trang 41 SGK Văn 7 kết nối tri thức tập 1:

“Đọc bài thơ, ta như được nghe một câu chuyện về cuộc đời người lính. Em hình dung câu chuyện đó như thế nào?”

Trả lời:

Câu chuyện về cuộc đời người lính trong bài thơ "Đồng dao mùa xuân" là một câu chuyện đầy cảm động, bi tráng. Bài thơ là câu chuyện kể về cuộc đời của người lính từ lúc vào chiến trường cho đến khi họ hi sinh. Những người lính ấy tham gia chiến đấu vào những năm đất nước đang sôi sục những cuộc chiến tranh. Khi hòa bình trở lại trên đất nước thân yêu thì các anh lại không thể nào trở về quê hương được nữa. Họ đã anh dũng hy sinh trong một trận đánh. Tuy những người lính không thể trở về cùng mùa xuân như đã hứa, nhưng hình ảnh của các anh vẫn mãi sống trong lòng đồng đội và nhân dân.

3.4 Câu 4 trang 41 SGK Văn 7 kết nối tri thức tập 1:

“Hãy tìm những chi tiết khắc họa hình ảnh người lính. Qua các chi tiết đó, hình ảnh người lính hiện lên với những đặc điểm gì?”

Trả lời:

Những chi tiết trong bài thơ “Đồng dao mùa xuân” khắc họa hình ảnh người lính 

- Khi mới vào chiến trường: chưa một lần yêu; cà phê chưa uống và vẫn còn mê thả diều.

- Người lính khi đã hy sinh: chiếc ba lô con cóc; làn da xanh xao; nụ cười thì hiền lành; anh ngồi lặng lẽ; anh ngồi rực rỡ mắt như suối biếc

⇒ Hình ảnh những người lính hiện lên với đặc điểm: tuổi đời các anh còn rất trẻ, vẫn chưa có nhiều trải nghiệm, tính tình nhân hậu nhưng vô cùng dũng cảm, có lí tưởng và giàu lòng yêu nước.

Khóa học DUO dành riêng cho các em bậc THCS từ nhà trường VUIHOC, các em sẽ được học cùng các thầy cô TOP trường điểm quốc gia với kinh nghiệm giảng dạy phong phú. Đăng ký học thử để được trải nghiệm buổi học trực tuyến hoàn toàn miễn phí nhé!

3.5 Câu 5 trang 41 SGK Văn 7 kết nối tri thức tập 1:

“Nêu cảm nhận của em về tình cảm của đồng đội và nhân dân dành cho người lính đã hi sinh được thể hiện trong bài thơ”

Trả lời:

- Tình cảm đồng đội được thể hiện qua câu thơ “Anh thành ngọn lửa/Bạn bè mang theo”: thể hiện sự gắn bó, sẻ chia, đồng cam cộng khổ giữa những người lính. Họ cùng nhau chiến đấu, cùng nhau hy sinh, tình cảm của họ như ruột thịt, không gì có thể chia cắt. Khi một người lính hi sinh, những người lính còn lại mang theo hình ảnh, ký ức về họ trong trái tim mình.

- Tình cảm của nhân dân được thể hiện qua câu thơ “Dài bao thương nhớ/Mùa xuân nhân gian”: thể hiện sự biết ơn, trân trọng của nhân dân đối với những người lính đã hi sinh. Họ sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì cuộc sống bình yên cho nhân dân. Điều này không thể hiện trực tiếp mà nó được thể hiện gián tiếp qua những dòng thơ đầy giá trị cảm xúc → Chính tình cảm yêu mến và trân trọng của nhân dân đã khắc họa lên chân dung người lính đẹp đẽ, đầy thơ mộng như vậy.

⇒ Như vậy, bài thơ "Đồng dao mùa xuân" đã thể hiện tình cảm sâu sắc của đồng đội và nhân dân dành cho những người lính đã hi sinh. Tình cảm đó là sự tiếc thương, sự biết ơn và niềm tự hào. Bài thơ là lời tri ân chân thành của tác giả và nhân dân đối với những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

3.6 Câu 6 trang 41 SGK Văn 7 kết nối tri thức tập 1:

“Theo em, tên bài thơ Đồng dao mùa xuân có ý nghĩa như thế nào?”

Trả lời:

Theo em, tên bài thơ Đồng dao mùa xuân có  ý nghĩa là:

- “Đồng dao”: là thể loại thơ ca dân gian truyền miệng của trẻ em Việt Nam dùng để hát mỗi khi đi làm đồng, làm ruộng.

- “Mùa xuân”: Là mùa bắt đầu của một năm, gợi lên sức sống mãnh liệt của vạn vật.

- Nhan đề “Đồng dao mùa xuân” mang ý nghĩa biểu tượng chính là bài đồng dao về người lính, về sự bất tử của các anh đối với dân tộc, đất nước. Hình ảnh các anh luôn còn sống mãi trong trái tim nhân dân như mùa xuân trường tồn cùng vũ trụ. Qua đó, tác giả Nguyễn Khoa Điềm muốn ca ngợi, đồng thời thể hiện lòng biết ơn những người lính trẻ đã dâng hiến mùa xuân cuộc đời mình để kết thành những mùa xuân vĩnh cửu cho dân tộc, đất nước.

4. Kết nối đọc viết trang 41 SGK Văn 7/1 kết nối tri thức

Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh người lính trong bài thơ.

Trả lời:

Bài thơ “Đồng dao mùa xuân” của tác giả Nguyễn Khoa Điềm đã để lại cho người đọc ấn tượng vô cùng sâu sắc về hình ảnh người lính. Họ là những con người còn trẻ tuổi, trẻ lòng bởi “chưa một lần yêu, cà phê vẫn chưng uống và còn mê thả diều”. Dẫu vậy, họ vẫn mang trong trái tim lòng nhiệt huyết, lí tưởng cách mạng để xung phong vào chiến trường khốc liệt. Khi bước chân vào nơi chiến trường, phải đối mặt với bom rơi bão đạn, những người lính đó vẫn dũng cảm, mạnh mẽ chiến đấu mà chưa một lần sợ hãi. Đến khi đất nước ta dành được hòa bình, độc lập thì những người lính ấy đã hy sinh, không thể trở về quê hương được nữa. Sự hi sinh cao cả của họ dường như đã hóa thành bất tử, họ vẫn còn sống mãi với tuổi thanh xuân đẹp đẽ, sống mãi cùng mùa xuân của vũ trụ. Qua đây, Nguyễn Khoa Điềm còn muốn thể hiện lòng biết ơn tới những người lính trẻ đã dâng hiến mùa xuân cuộc đời mình kết thành những mùa xuân vĩnh cửu cho đất nước, dân tộc.

Trên đây VUIHOC đã cùng các bạn Soạn bài Đồng dao mùa xuân Ngữ Văn 7 kết nối tri thức. Tác phẩm đã gợi nhắc các bạn học sinh về tình yêu quê hương, đất nước và lòng biết ơn đối với những người lính đã hy sinh vì độc lập tự do của dân tộc. Để học nhiều hơn các kiến thức của các môn học thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Tóm tắt văn bản theo những yêu cầu khác nhau về độ dài
• Trao đổi về một vấn đề mà em quan tâm
• Củng cố, mở rộng trang 32