Soạn bài Ý nghĩa văn chương| Văn 9 tập 1 Chân trời sáng tạo

1. Soạn bài Ý nghĩa văn chương: Chuẩn bị đọc 

1.1 Tìm hiểu về tác giả Hoài Thanh

- Hoài Thanh (sinh năm 1909, mất năm 1982), Tên khai sinh của ông là Nguyễn Đức Nguyên

- Quê quán tại Nghi Trung, Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An, xuất thân ở trong một gia đình nhà Nho nghèo.

- Năm 19 tuổi, Hoài Thanh đã xuất sắc tốt nghiệp thủ khoa bậc thành chung tại trường Quốc học Vinh, là một trong những học sinh rất ưu tú của mái trường giàu truyền thống này. Sau đó ông ra Hà Nội và theo học tại trường Bưởi.

- Trước cách mạng:

+ Tham gia vào nhiều phong trào yêu nước ngay từ thời còn đi học nhưng không may đã bị thực dân Pháp bắt giam.

+ Tham gia vào cách mạng tháng 8 và được làm chủ tịch Hội Văn hóa cứu quốc tại Huế.

- Sau cách mạng tháng 8:

+ Chủ yếu hoạt động ở trong ngành Văn hóa – Nghệ thuật và từng giữ rất nhiều chức vụ quan trọng như là: Hội văn nghệ Việt Nam, Tổng thư ký Hội Văn hóa cứu quốc Việt Nam, Tổng thư ký Hội Liên Hiệp văn học nghệ thuật Việt Nam…

- Các tác phẩm chính: Văn chương và hành động (năm 1936), Thi nhân Việt Nam (năm 1942), Nói chuyện thơ kháng chiến (năm 1950)…

- Phong cách phê bình

+ Là một nhà lý luận phê bình vô cùng xuất sắc của nền Văn học Việt Nam hiện đại với quan niệm “lấy hồn tôi để hiểu hồn người”

+ Cách phê bình của ông cũng hết sức nhẹ nhàng và tinh tế gần gũi, lại giàu cảm xúc, hình ảnh. Có sự kết hợp giữa tính khoa học với tính văn chương vô cùng logic và độc đáo.

+ Năm 2000, ông vinh dự được nhận giải thưởng HCM về văn học nghệ thuật.

1.2 Trả lời câu hỏi chuẩn bị đọc 

Khi thưởng thức một tác phẩm văn chương, bản thân em có thể thu nhận được điều gì?

Phương pháp giải:

Chú ý việc lựa chọn thông tin sao cho phù hợp, phục vụ cho việc đọc hiểu. 

Lời giải chi tiết:

Khi thưởng thức một tác phẩm văn chương, bản thân em sẽ thu nhận được những kiến thức văn chương mang lại, kinh nghiệm liên quan đến đời sống, tình cảm, những bài học cuộc sống và năng lực cảm thụ,...

2. Soạn bài Ý nghĩa văn chương: Trải nghiệm cùng văn bản

2.1 Tác giả kể câu chuyện tại đầu văn bản với mục đích gì?

Phương pháp giải:

Xác định câu chuyện sau đó đưa ra mục đích

Lời giải chi tiết:

Tác giả đã kể câu chuyện ở đầu văn bản với mục đích giới thiệu về nguồn gốc của thi ca giúp thu hút được nhiều người đọc hơn.

2.2 Xác định một vài từ ngữ, câu văn thể hiện đánh giá chủ quan của người viết ở trong đoạn này. 

Phương pháp giải:

Xác định từ ngữ và câu văn thể hiện được đánh giá chủ quan

Lời giải chi tiết:

“Nếu có một người yêu Thuý Kiều còn nồng nàn hơn Kim Trọng, người ấy là Nguyễn Du và chính Nguyễn Du đã trao sự sống của mình cho thiếu nữ trong truyện”

>> Xem thêm: Soạn văn 9 chân trời sáng tạo

2.3 Văn nhân và thi sĩ làm phong phú thêm cho cuộc sống con người bằng cách nào?

Phương pháp giải:

Chú ý lựa chọn những thông tin phù hợp, phục vụ cho việc đọc hiểu.

Lời giải chi tiết:

Văn nhân hay thi sĩ đã làm phong phú thêm cho cuộc sống của con người bằng cách soi chiếu thế giới, phản ánh nó vào trong thơ ca để từ đó biến cảm giác của riêng họ về thế giới thành một cảm giác chung của mọi người, góp phần giúp tô điểm thêm cho đời sống tinh thần của con người.

3. Soạn bài Ý nghĩa văn chương: Trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 40 SGK Văn 9/1 Chân trời sáng tạo

Luận đề của văn bản là gì? Hãy xác định bố cục và luận điểm của văn bản dựa vào những gợi ý sau (làm vào vở)

Phương pháp giải:

Xác định được luận đề của văn bản sau đó đến bố cục và luận điểm

Lời giải chi tiết:

Luận đề của văn bản chính là: Ý nghĩa của văn chương

3.2 Câu 2 trang 40 SGK Văn 9/1 Chân trời sáng tạo

Vẽ sơ đồ thể hiện được mối quan hệ giữa luận đề, luận điểm với lí lẽ và bằng chứng ở trong tác phẩm. Những lí lẽ và bằng chứng trong phần 2 đã góp phần giúp làm sáng tỏ luận đề như thế nào?

Phương pháp giải:

Xác định luận đề, luận điểm với lí lẽ và bằng chứng của tác phẩm

Lời giải chi tiết:

3.3 Câu 3 trang 40 SGK Văn 9/1 Chân trời sáng tạo

Lí lẽ và bằng chứng nào trong văn bản để lại cho em những ấn tượng sâu sắc nhất? Hãy chia sẻ những ấn tượng ấy với bạn

Phương pháp giải:

Lựa chọn lí lẽ cùng với bằng chứng ấn tượng nhất

Lời giải chi tiết:

Em cảm thấy ấn tượng nhất với lí lẽ và bằng chứng của luận điểm 2 có tác dụng làm rõ được luận đề về ý nghĩa của văn chương. Tác giả đã đưa ra một câu chuyện của nhà thi sĩ Ấn Độ nhằm làm rõ luận điểm lòng thương người và thương vạn vật chính là nguồn gốc của thi ca. Bên cạnh đó tác giả cũng nhấn mạnh hơn về quan niệm trên cũng không hoàn toàn chính xác, còn phải có lòng vị tha, văn chương còn phải sáng tạo được ra sự sống

3.4 Câu 4 trang 40 SGK Văn 9/1 Chân trời sáng tạo

Nhận xét về cách trình bày những vấn đề khách quan và chủ quan ở trong đoạn:

“Làm trọn nhiệm vụ ấy…thiếu nữ trong truyện”

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản sau đó xác định cách trình bày những vấn đề trong bài

Lời giải chi tiết:

- Cách trình bày vấn đề khách quan của tác giả đó là việc đưa ra những bằng chứng nhằm chứng minh về vấn đề văn chương có thể sáng tạo ra sự sống

- Cách trình bày vấn đề chủ quan của tác giả đó là việc đưa ra lời nhận xét, ý kiến và đánh giá về những sáng tạo ấy, lấy ví dụ là Truyện Kiều của tác giả Nguyễn Du để minh hoạ rõ thêm về sự sáng tạo của nhà văn

3.5 Câu 5 trang 40 SGK Văn 9/1 Chân trời sáng tạo

Hoài Thanh đã cho rằng: “Trên quả đất này từ khi có loài người bao giờ vẫn núi non ấy, cây cỏ ấy, thế mà một người đời xưa với một người đời nay nào có trông thấy như nhau”. Em hãy tìm một ví dụ ở trong văn học cho thấy những cái nhìn khác nhau về cảnh thiên nhiên. 

Phương pháp giải:

Thu thập những tư liệu và lấy ví dụ nhằm làm rõ cho ý kiến của Hoài Thanh

Lời giải chi tiết:

Cùng viết về mùa thu nhưng mỗi thi nhân lại có cách cảm nhận riêng khác nhau:

“Ao thu lạnh lẽo nước trong veo

Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo”

 “Thu điếu” – Nguyễn Khuyến với cảnh thu thân thuộc và bình dị của làng quê vùng đồng bằng Bắc Bộ

“Đây mùa thu tới”, Xuân Diệu lại mang tới bức tranh thu sinh động và ấn tượng đồng thời tác giả cũng bày tỏ cảm xúc u sầu và trầm tư khi mùa thu đến.

Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,

Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng;

Đây mùa thu tới – mùa thu tới

Với áo mơ phai dệt lá vàng.

“Em không nghe mùa thu

Dưới trăng mờ thổn thức?

Em không nghe rạo rực

Hình ảnh người chinh phụ

Trong lòng người cô phụ

Em không nghe rừng thu

Lá thu kêu xào xạc

Con nai vàng ngơ ngác

Đạp trên lá vàng khô”

Đây chính là lời trong bài thơ Tiếng thu của nhà thơ Lưu Trọng Lư, một bài thơ được xem là bất hủ về mùa thu. Mùa thu của Lưu Trọng Lư dịu dàng, nồng nàn, thổn thức cùng với không khí mơ màng sâu lắng. Qua đó khám phá được nỗi lòng đau thương, tình cảm sâu lắng của người phụ nữ và những tâm tư của người vợ đối với người chồng đang ở nơi chiến đấu xa xôi.

3.6 Câu 6 trang 40 SGK Văn 9/1 Chân trời sáng tạo

Trong bối cảnh đương đại với rất nhiều vấn đề toàn cầu như dịch bệnh, trí tuệ nhân tạo, sự bùng nổ của mạng xã hội, văn chương có còn cần thiết với chúng ta không? Vì sao em nghĩ là như vậy? Viết một đoạn văn ngắn (độ dài khoảng 150 chữ) thể hiện những suy nghĩ của em về vấn đề trên.

Phương pháp giải:

Vận dụng vốn tri thức ngữ văn và sự hiểu biết về xã hội.

Lời giải chi tiết:

Đoạn văn tham khảo 1:

Những thành tựu của khoa học, công nghệ đã và đang khiến cho thế giới ngày một văn minh hơn, giúp cho con người sản xuất ra được nhiều của cải vật chất hơn và mang đến cho con người nhiều tiện ích hơn ở trong cuộc sống. Nhưng, "chính những tác phẩm văn học nghệ thuật làm cho con người sống một đời sống có nhân phẩm, nhân văn và tâm hồn phong phú". Nhờ văn chương đi sâu vào những đề tài nóng của xã hội chúng ta mới cảm nhận được sự mất mát và nỗi đau của những người ở lại. Nhờ văn chương mà chúng ta mới có thể không còn thấy cô đơn, liều thuốc an ủi mỗi khi dịch bệnh đến. Văn chương cũng dạy cho ta làm người, trau dồi được những tình cảm tốt đẹp. Không một lĩnh vực nào có thể thay thế được cho văn chương trong việc giúp con người hiểu cuộc sống cũng như hiểu chính mình, sống có tình thương, có văn hóa, có đạo lý, vượt qua được cái tầm thường, phàm tục, giả dối, để có thể thăng hoa, để nắm được ước mơ, vươn tới chân, thiện, mỹ.

Đoạn văn tham khảo 2:

Trong bối cảnh đương đại với nhiều những vấn đề toàn cầu như là dịch bệnh, sự bùng nổ của mạng xã hội hay trí tuệ nhân tạo,… văn chương lại càng trở nên vô cùng cần thiết đối với đời sống của mỗi chúng ta. Một thời đại mà mọi thứ diễn ra một cách nhanh chóng từ việc con người cần phải di chuyển nhanh, cần chuyển phát nhanh, cần đến đồ ăn nhanh, cần nắm bắt thật nhanh mọi thông tin,… thì những gì tạo ra ở trong quá trình đó đối với cuộc đời họ cũng chỉ là một khoảnh khắc thật chóng vánh và nhanh trôi dạt đi. Bởi chỉ có thứ gì chạm được đến trái tim ta, làm cho ta rung cảm mới thực sự tồn tại và tạo ra được những giá trị bền vững. Và đây cũng chính là nhiệm vụ và sứ mệnh cũng là thách thức của văn chương ở trong một bối cảnh xã hội với nhiều rối ren cùng những sự cạnh tranh vô cùng khốc liệt giữa những thứ có thể giúp cho con người ta giải tỏa sau những áp lực như những nền tảng trên mạng xã hội.

 Trên đây là phần Soạn bài chi tiết Ý nghĩa văn chương trong Văn 9 tập 1 Chân trời sáng tạo. Thông qua bài soạn, các em có thể nắm được nghệ thuật và nội dung liên quan đến nguồn gốc, công dụng cùng nhiệm vụ của văn chương.

Ngoài bài soạn phía trên ra, nếu muốn tham khảo về nhiều bài soạn văn khác hoặc những bài soạn khác của môn học khác thì em hãy nhanh tay truy cập ngay vào website chính thức của VUIHOC đó là vuihoc.vn để đăng ký ngay cho mình khoá học thật nhanh chóng và được nghe giải đáp trực tiếp từ thầy cô giáo có trình độ và chuyên môn cao của VUIHOC nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Thảo luận về một vấn đề đáng quan tâm trong đời sống
• Ôn tập trang 30
• Về hình tượng bà Tú trong bài thơ Thương vợ