Soạn bài Thánh Gióng- tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước| Văn 6 Cánh diều

1. Soạn bài Thánh Gióng- tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước: Chuẩn bị 

- Nghị luận văn học là dạng văn bản nghị luận bàn về những vấn đề văn học. 

- Khi đọc văn bản nghị luận:

+ Văn bản viết về nhân vật Thánh Gióng.

+ Ở văn bản này, người viết đã thuyết phục người đọc rằng Thánh Gióng là một tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước.

+ Để thuyết phục, người viết đã nêu ra những lí lẽ và bằng chứng cụ thể như sau:

• Thánh Gióng là tác phẩm tập trung thể hiện về chủ đề đánh giặc giữ nước, thể hiện tình yêu nước.

• Các dấu mốc của cuộc đời Thánh Gióng: 

○ Gióng ra đời một cách kì lạ (sự tôn kính và yêu mến của nhân dân)

○ Gióng lớn lên cũng rất kì lạ (sức mạnh phi thường, cũng là sức mạnh của toàn dân)

○ Gióng vươn vai đứng lên, ra trận đánh giặc (bảo vệ chủ quyền đất nước)

○ Gióng bay về trời và dấu xưa còn lại (minh chứng cho truyền thống giữ nước của dân tộc)

- Đọc trước văn bản Thánh Gióng – tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước; tìm hiểu những thông tin về tác giả Bùi Mạnh Nhị:

+ PGS. TS Bùi Mạnh Nhị sinh ngày 21 – 2 – 1955, quê quán của ông ở xã Thành Lợi, huyện Vụ Bản, địa phận tỉnh Nam Định. 

+ Sau khi tốt nghiệp đại học vào năm 1977 tại Đại học Sư phạm Hà Nội 1 (ngành Văn học), công tác tại Khoa Ngữ văn của Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh. Học cao học ở Đại học Sư phạm Hà Nội ngành Văn của Đại học Sư phạm Hà Nội 1: 1978 – 1980. Phó Trưởng Bộ môn Văn học Việt Nam, thuộc Khoa Ngữ văn Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh bắt đầu từ năm 1985. Bảo vệ luận án tiến sỹ tại Viện Hàn lâm khoa học Nga vào năm 1992. Bảo vệ luận án tiến sỹ khoa học vào năm 1995 tại Viện Hàn lâm khoa học Nga. Từ năm 1996 – 1999: Phó Chủ nhiệm kiêm Chủ nhiệm khoa Ngữ văn Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí minh. Từ 1999- 2007: Hiệu trưởng của Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh. Từ 2007 – 2015: Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Từ 2015 đến 2019: Chánh Văn phòng Hội đồng Giáo sư nhà nước. Từ tháng 2- 2019: Giảng viên cao cấp tại Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh.

+ Một số tác phẩm đã được xuất bản:

• Sen Tháp Mười (Ca dao miền Nam về Chủ tịch Hồ Chí Minh) (năm 1980)

• Ca dao Dân ca Nam Bộ (Đồng tác giả), (năm 1985)

• Văn học dân gian: Những công trình nghiên cứu (Chủ biên) (năm 1995) 

• Phân tích tác phẩm văn học dân gian (năm 2012)

+ Danh hiệu giải thưởng và huân huy chương: Nhà giáo Ưu tú Huân chương Lao động hạng Nhất.

- Vận dụng những hiểu biết về truyền thuyết Thánh Gióng (Bài 1) để hiểu thêm về văn bản nghị luận này.

2. Soạn bài Thánh Gióng- tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước: Đọc hiểu 

2.1 Ở phần 1, tác giả đã khẳng định điều gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn (1) sau đó rút ra nội dung chính.

Lời giải chi tiết:

Ở phần 1, tác giả đã khẳng định Thánh Gióng thể hiện tập trung vào chủ đề đánh giặc cứu nước. Thuộc loại tác phẩm hay nhất với chủ đề này.

2.2 Việc ra đời kì lạ của Gióng thể hiện ý nghĩa gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ đoạn (2) sau đó trả lời.

Lời giải chi tiết:

Việc ra đời kì lạ của Gióng mang ý nghĩa: báo trước về một con người phi thường khác hoàn toàn so với những người khác. Người xưa cho rằng đã là anh hùng thì cần phải phi thường, phải có khả năng giống như thần thánh, do trời sai xuống để giúp đời.

⇒ Thể hiện mong muốn, sự yêu mến tôn kính và niềm cảm kích của nhân dân đối với nhân vật đó.

2.3 Trích dẫn ý kiến của Lê Trí Viễn ở đây có tác dụng như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc những nhận định có trong ngoặc kép và nêu ra ý nghĩa của chúng.

Lời giải chi tiết:

- Việc trích dẫn ý kiến của Lê Trí Viễn đã thể hiện cũng như ca ngợi tinh thần đoàn kết chống giặc ngoại xâm của toàn thể nhân dân ta, mọi người cùng nhau nuôi Gióng lớn và mong Gióng có sức khỏe để có thể chiến đấu chống giặc.

- Từ đó cũng thể hiện rằng Gióng không phải là con của riêng ai mà là con của toàn dân tộc

2.4 Ở trong phần 4, tác giả đã tập trung phân tích nội dung gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần (4)

Lời giải chi tiết:

Trong phần (4), tác giả đã tập trung miêu tả về hình ảnh Gióng ra trận vô cùng hùng dũng, hoành tráng và hiên ngang.

2.5 Câu văn nào đã nêu ra ý nghĩa của việc Gióng nhổ tre đánh giặc?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn (4)

Lời giải chi tiết:

Câu văn đã nêu ý nghĩa của việc Gióng nhổ tre đánh giặc đó là: “Gióng đánh giặc bằng cỏ cây đất nước, bằng những gì có thể tiêu diệt được giặc.”

2.6 Ở phần 5, tác giả đã nêu ra các nội dung chính nào?

Phương pháp giải:

Đọc phần (5) sau đó liệt kê những ý chính.

Lời giải chi tiết:

- Ở phần 5 tác giả đã nêu ra các nội dung: 

+ Gióng bay về trời, cởi giáp sắt bỏ lại rồi mới bay về trời

+ Những vết tích còn sót lại của chuyện Thánh Gióng

2.7 Tìm hiểu những từ “bất tử hóa”, “Gióng hóa”.

Phương pháp giải:

Suy nghĩ và tìm hiểu ý nghĩa của những từ có yếu tố “hóa”.

Lời giải chi tiết:

- Bất tử hóa có nghĩa là sống mãi với thời gian.

- Gióng hóa nghĩa là biến thành Gióng, tựa như một vị thần sử dụng được phép thần thông. 

2.8 Bằng chứng nào cho thấy rằng Gióng để lại những chứng tích?

Phương pháp giải:

Đọc đoạn cuối cùng sau đó trả lời câu hỏi trên.

Lời giải chi tiết:

Bằng chứng cho thấy Gióng để lại những chứng tích:

- Vết ngựa phun ra lửa đã làm nên màu tre đằng ngà vàng óng, dấu chân ngựa biến thành những ao hồ chi chít

- Hội Gióng

- Viện bảo tàng thiên nhiên, bảo tàng lịch sử hay bảo tàng văn hóa về Gióng.

Duy nhất khóa học DUO tại VUIHOC dành riêng cho cấp THCS, các em sẽ được học tập cùng các thầy cô đến từ top 5 trường chuyên toàn quốc. Nhanh tay đăng ký thôi !!!!

3. Soạn bài Thánh Gióng- tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước: Trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 82 sgk văn 6/1 Cánh diều

Văn bản Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước viết về vấn đề gì? Vấn đề đó được nêu khái quát trong phần nào? Qua văn bản, em biết truyền thuyết Thánh Gióng có ý nghĩa như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc lại văn bản sau đó liệt kê trả lời những ý trên.

Lời giải chi tiết:

- Văn bản Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước viết về vấn đề: "Thánh Gióng chính là tượng đài vĩnh cửu tượng trưng cho lòng yêu nước dân tộc". Từ đó khẳng định đây là một tác phẩm tiêu biểu cho chủ đề đánh giặc giữ nước của toàn dân tộc.

- Vấn đề đó được nêu khái quát ngay từ trong nhan đề của bài.

- Ý nghĩa về truyền thuyết Thánh Gióng: Thánh Gióng là hiện thân của sức mạnh thiên nhiên với con người, sức mạnh ấy dung hòa và kết tinh lại biến thành sức mạnh to lớn để quật ngã tất cả kẻ thù to lớn. Bên cạnh đó, truyền thuyết cũng nói về sức mạnh tiềm tàng, ẩn sâu bên trong con người kì dị.

3.2 Câu 2 trang 82 sgk văn 6/1 Cánh diều

Các mục (2) Gióng ra đời một cách kì lạ; (3) Gióng lớn lên cũng thật kì lạ; (4) Gióng vươn vai ra trận đánh giặc; (5) Gióng bay về trời và dấu xưa còn lại đều dựa vào trình tự của những sự kiện trong truyện Thánh Gióng nhưng tác giả không kể lại mà chủ yếu nêu ra nội dung gì?

Phương pháp giải:

Thử suy nghĩ những ý trên hỗ trợ cho điều gì trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

Mặc dù trong bài viết tất cả các sự kiện đều dựa trên trình tự những sự kiện ở trong truyện nhưng tác giả không kể lại từng câu chuyện mà đã giải thích ý nghĩa của các sự kiện đó

3.3 Câu 3 trang 82 sgk văn 6/1 Cánh diều

Tại sao văn bản Thánh Gióng - tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước thuộc văn bản nghị luận văn học? Em hãy chỉ ra những lí lẽ và bằng chứng mà tác giả đã nêu ra trong văn bản.

Phương pháp giải:

Nhớ lại những kiến thức về văn bản nghị luận văn học.

Lời giải chi tiết:

- Đây là văn bản nghị luận vì thứ nhất nó đã thể hiện một quan điểm tư tưởng của người viết đó chính là Thánh Gióng là một tác phẩm rất hay về chủ đề đánh giặc giữ nước với nhan đề Thánh Gióng – tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước. Để làm sáng tỏ cho tư tưởng này tác giả đã chứng minh thông qua các lí lẽ sau:

+ Sự ra đời kì lạ đến phi thường thì tất cũng sẽ lập được những chiến công phi thường. Để làm sáng tỏ cho nội dung này, tác giả còn lấy thêm dẫn chứng về sự ra đời của Nguyễn Huệ.

+ Gióng lớn lên trong sự đùm bọc và nuôi nấng của bà con, bằng chứng là bà con đã cùng nhau góp thức ăn, thức mặc nuôi Gióng lớn.

+ Gióng vươn vai trở thành vị tráng sĩ đánh giặc cứu nước.

+ Giặc tan Gióng bay về trời nhưng Gióng không biến mất hoàn toàn mà bất tử, sống mãi với người dân, bằng chứng chính là những dấu vết còn sót lại cho tới tận ngày nay

3.4 Câu 4 trang 82 sgk văn 6/1 Cánh diều

Hãy viết một đoạn văn (độ dài khoảng 4 - 5 dòng) về hình tượng Thánh Gióng, trong đó có sử dụng đến thành ngữ “độc nhất vô nhị” (tức “có một không hai”).

Phương pháp giải:

Em hãy viết đoạn văn ngắn về nhân vật mà trong đó sử dụng thành ngữ trên.

Lời giải chi tiết:

Đoạn văn tham khảo 1:

Trong truyền thuyết Thánh Gióng, Thánh Gióng là một hình tượng tiêu biểu cho người anh hùng chống giặc ngoại xâm. Gióng đã chiến đấu hết mình bằng tất cả tinh thần yêu nước lẫn lòng căm thù giặc của nhân dân. Sức mạnh của Gióng là một sức mạnh độc nhất vô nhị, không chỉ là biểu tượng cho sức mạnh của tinh thần đoàn kết toàn dân, mà đó còn là sức mạnh của sự kết hợp giữa con người với thiên nhiên. Hình ảnh người anh hùng làng Gióng oai phong lẫm liệt lúc xung trận như khắc sâu vào trong tâm trí người Việt Nam để rồi hàng nghìn năm sau vẫn còn vẹn nguyên giá trị sâu sắc trong tâm trí người đọc.

Đoạn văn tham khảo 2:

Truyền thuyết Việt Nam đã có rất nhiều những nhân vật và hình tượng để lại những dấu ấn sâu sắc. Nhưng hình tượng của Thánh Gióng có lẽ là ấn tượng hơn hết. Hình ảnh người tráng sĩ độc nhất vô nhị, oai phong lẫm liệt đi ra chiến trường diệt sạch quân xâm lược. Sau khi hoàn thành được nhiệm vụ, lại nhẹ nhàng bay trở về trời mà không cần bất cứ sự tôn vinh và ghi danh sử sách nào. Đó quả là một tấm gương về ý chí chiến đấu cùng với đức tính khiêm tốn và giản dị.

Đoạn văn tham khảo 3:

Hình tượng Thánh Gióng được xây dựng với rất nhiều ý nghĩa. Gióng được sinh ra từ một bà mẹ nông dân và được nhân dân góp gạo nuôi dưỡng. Người tráng sĩ đó đã chiến đấu bằng tất cả tinh thần yêu nước cùng với lòng căm thù giặc của nhân dân. Sức mạnh của Gióng không chỉ là biểu tượng cho sức mạnh của tinh thần đoàn kết toàn dân mà đó còn là sức mạnh của sự kết hợp giữa con người với thiên nhiên, bằng những vũ khí thô sơ (tre) và hiện đại (roi sắt). Người anh hùng Thánh Gióng đã trở thành một vị anh hùng độc nhất vô nhị trong lòng nhân dân.

Bài viết phía trên là phần Soạn bài Thánh Gióng- tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước Văn 6 Cánh diều được trình bày vô cùng chi tiết và dễ hiểu. Văn bản cho thấy Thánh Gióng là một hình tượng tiêu biểu của người anh hùng chống giặc ngoại xâm, qua đó muốn minh chứng rằng câu chuyện ấy có thật, làm mọi người tin vào truyền thống yêu nước, giữ nước của dân tộc ta.

Ngoài phần Soạn bài Thánh Gióng- tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước| Văn 6 Cánh diều, các em cũng có thể tham khảo thêm nhiều phần soạn khác của môn ngữ văn, thậm chí là các môn học khác bằng cách nhanh chóng truy cập vào website của VUIHOC để có thể tự đăng ký khóa học cho bản thân. Ngoài ra, nếu các em mong muốn được nghe giảng dạy chi tiết về những bài soạn cũng như được giải thích về tất cả những thắc mắc thì luôn có đội ngũ các thầy cô giáo vô cùng giỏi và nhiệt huyết đến từ VUIHOC hỗ trợ hết mình.

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Nguyên Hồng- nhà văn của những người cùng khổ
• Vẻ đẹp của một bài ca dao
• Thực hành tiếng việt trang 78