Soạn bài Tiếng gà trưa| Văn 7 tập 1 Cánh diều

1. Soạn bài Tiếng gà trưa văn 7 tập 1 Cánh diều: Chuẩn bị 

Câu 1 (trang 49, SGK Ngữ Văn 7, tập 1):

Đọc trước bài thơ Tiếng gà trưa, tìm hiểu thêm những thông tin về tác giả Xuân Quỳnh

Phương pháp giải:

Đọc bài thơ rồi tìm hiểu về tác giả

Lời giải chi tiết:

* Tác giả Xuân Quỳnh:

- Xuân Quỳnh sinh vào năm 1942 và mất vào năm 1988, tên đầy đủ của bà là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh.

- Quê tại làng An Khê, ven thị xã Hà Đông, thuộc tỉnh Hà Tây (nay thuộc địa phận Hà Nội).

- Bà là một trong những nhà thơ nữ vô cùng xuất sắc của Việt Nam, bà còn được mệnh danh là nữ hoàng thơ tình yêu của Việt Nam.

- Thơ của Xuân Quỳnh thường viết về chủ đề tình cảm gần gũi, bình dị và trong sáng của đời sống gia đình cùng với cuộc sống hàng ngày, biểu lộ những rung cảm và khát vọng từ một trái tim của người phụ nữ tha thiết, chân thành và đằm thắm.

- Xuân Quỳnh được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2001.

- Một vài tác phẩm tiêu biểu:

+ Các tập thơ: Chồi biếc (năm 1963), Hoa dọc chiến hào (năm 1968), Lời ru trên mặt đất (năm 1978), Chờ trăng (năm 1981), Tự hát (năm 1984). Trong đó có một vài bài thơ đặc biệt nổi tiếng như Thuyền và biển, Tiếng gà trưa, Sóng, Thơ tình cuối mùa thu…

+ Một số tác phẩm viết về chủ đề thiếu nhi: Mùa xuân trên cánh đồng (truyện thiếu nhi, năm 1981), Bầu trời trong quả trứng (thơ văn thiếu nhi, năm 1982)...

Câu 2 (trang 49, SGK Ngữ Văn 7, tập 1):

Chia sẻ cùng bạn bè về những kỉ niệm với người thân ở trong gia đình mà em thấy nhớ nhất

Phương pháp giải:

Chia sẻ kỉ niệm của mình cùng người thân mà em thấy nhớ nhất

Gợi ý:

- Kỉ niệm ấy là gì? Cùng với ai?

- Kể lại kỉ niệm ấy

- Kỉ niệm ấy đem lại cho em những xảm xúc gì?

Lời giải chi tiết:

Kỉ niệm đáng nhớ nhất của em cùng với bố là vào Tết Trung thu năm ngoái. Bố em đã tự tay làm lồng đèn hình ông sao cho em. Tự tay bố đã đan chẻ tre, chuốt nan và làm khung cho đèn con thỏ, đèn con cá chép cùng với đèn ông sao. Em vui lắm khi được ngắm nghía bố tập trung làm các chi tiết của chiếc lồng đèn.

Lộ trình khóa học DUO dành riêng cho cấp THCS sẽ được thiết kế riêng cho từng em học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước tăng 3 - 6 điểm trong bài thi của mình.

2. Soạn bài Tiếng gà trưa văn 7 tập 1 Cánh diều: Đọc hiểu

2.1 Đọc lướt bài thơ, chỉ ra dòng không đủ năm tiếng. Số dòng ở trong mỗi khổ có giống nhau hay không?

- Các dòng thơ không có năm chữ: dòng “Tiếng gà trưa” ở đầu các khổ 2, 3 và 5.

- Trong mỗi khổ, số dòng có độ dài ngắn khác nhau. Chẳng hạn khổ thứ 1 có 7 dòng, khổ thứ 2 có 6 dòng, còn khổ 3 lại có 4 dòng

2.2 Xác định vần cùng nhịp của bài thơ

- Cách gieo vần ở trong bài thơ vô cùng linh hoạt. Phần lớn vần ở trong bài thơ là vần cách, có khi không chú trọng tới việc đúng vần mà chỉ cần giữ được âm điệu.

- Các dòng thơ chủ yếu sẽ ngắt nhịp 3/2 hoặc 2/3, cũng có dòng thơ ngắt nhịp 1/4.

2.3 Những hình ảnh cùng kỉ niệm được gợi lại từ “tiếng gà trưa”.

- Hình ảnh: Con gà mái mơ thì mình hoa đốm trắng, con gà mái vàng thì lông óng như màu nắng.

Bà khum soi trứng, chắt chiu từng quả một để đem bán lấy tiền mua quần áo mới cho đứa cháu bé bỏng.

Mùa đông đến, trời cũng trở lạnh, bà lại lo lắng cho đàn gà sẽ chết.

- Kỉ niệm: Người cháu tò mò ra xem gà đẻ trứng, bị bà mắng là “Gà đẻ mà mày nhìn/Rồi sau này lang mặt” khiến cho đứa cháu lo lắng.

2.4 Từ diễn tả về cảm xúc của người cháu.

Từ diễn tả về cảm xúc của người cháu: hạnh phúc và yêu.

2.5 Những dòng thơ có cấu trúc tương tự nhau trong khổ thơ cuối.

Vì lòng yêu Tổ quốc

Vì xóm làng thân thuộc

Vì tiếng gà cục tác

>> Xem thêm: Soạn văn 7 Cánh diều 

3. Soạn bài Tiếng gà trưa văn 7 tập 1 Cánh diều: Trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 51 SGK Văn 7/1 Cánh diều 

Cảm xúc nào được xem là cảm xúc xuyên suốt cả bài thơ Tiếng gà trưa? Cảm xúc ấy được khơi gợi từ điều gì? Em hiểu thế nào về người xưng “cháu” trong bài thơ là ai?

Phương pháp giải:

Đọc bài thơ sau đó xác định nhân vật trữ tình, chỉ ra được cảm xúc xuyên suốt

Lời giải chi tiết:

- Cảm xúc xuyên suốt toàn bài thơ chính là nỗi nhớ.

- Nguồn khơi gợi cảm xúc đó là:

+ Trên đường đi đánh giặc người lính chợt nghe thấy tiếng gà trưa nhảy ổ. Âm thanh vô cùng quen thuộc ấy gợi về những kỉ niệm tuổi thơ thật đẹp đẽ về hình ảnh của những gà mái mơ, mái vàng đặc biệt đó là hình ảnh người bà với tình yêu cùng với sự chăm nom đùm bọc cho cháu. Tiếng gà trưa đã đi cùng với người lính vào cuộc chiến đấu và khắc sâu sự thâm tình của đất nước quê hương.

+ Diễn biến mạch cảm xúc : khi nghe có tiếng gà trưa ⟹ tiếng gà trưa gợi cho người chiến sĩ nhiều kỉ niệm tuổi thơ đẹp đẽ 

⟹ Nỗi nhớ càng thêm da diết với hình ảnh người bà tần tảo chăm lo sớm hôm.

⟹ Nỗi nhớ khắc sâu hình ảnh về quê hương, trở thành động lực thôi thúc người chiến sĩ phải cầm súng lên đường.

- Người xưng cháu ở trong bài thơ chính là người lính đang lên đường ra trận. 

3.2 Câu 2 trang 51 SGK Văn 7/1 Cánh diều

Dòng thơ “Tiếng gà trưa” được lặp lại bao nhiêu lần trong bài thơ? “Tiếng gà trưa” đã khơi gợi trong người cháu những hình ảnh cùng với kỉ niệm gì của tuổi thơ? Em ấn tượng với hình ảnh hay kỉ niệm gì nhất? Tại sao?

Phương pháp giải:

Đọc bài thơ sau đó đếm số lần lặp lại của câu thơ. Liệt kê những hình ảnh gắn liền với tiếng gà trưa sau đó chọn ra hình ảnh ấn tượng nhất

Lời giải chi tiết:

- Dòng thơ “Tiếng gà trưa” được lặp lại những 3 lần ở đầu của 3 khổ thơ đó là khổ 2,3 và 5.

- Tiếng gà trưa đã gợi ra trong tâm trí người chiến sĩ về hình ảnh những con gà mái mơ, mái vàng cùng ổ trứng hồng đẹp xinh, một kỉ niệm thời thơ dại tò mò đi xem gà đẻ trứng rồi đã bị bà mắng. Tiếng gà trưa đặc biệt đã gợi ra hình ảnh của người bà giàu lòng yêu thương, luôn luôn muốn đùm bọc chắt chiu chăm lo trọn lòng cho đứa cháu nhỏ và niềm mong ước nhỏ bé của tuổi thơ có được bộ quần áo mới từ tiền bán gà. Ước mong tươi đẹp hồn nhiên đó đi vào cả trong giấc ngủ thời tuổi thơ.

- Em ấn tượng nhất với hình ảnh của người bà lo lắng chăm nuôi đàn gà, đùm bọc và chắt chiu để dành dụm tiền mua quần áo mới cho đứa cháu, xây lên những ước mơ vô cùng tươi đẹp tuổi thần tiên. Hình ảnh ấy thể hiện được tình cảm bà cháu rất thân thuộc, bà hết lòng tần tảo và hy sinh để cháu có được cuộc sống ấm no hạnh phúc

3.3 Câu 3 trang 51 SGK Văn 7/1 Cánh diều

Người bà hiện ra qua những hình ảnh và chi tiết nào? Qua đó, em có cảm nhận ra sao về người bà và những tình cảm của người cháu dành cho bà?

Phương pháp giải:

Liệt kê những hình ảnh và chi tiết gắn liền với bà. Nêu cảm nhận của em về hình ảnh của bà và tình cảm của người cháu dành cho bà

Lời giải chi tiết:

Người bà hiện lên thông qua những hình ảnh, chi tiết:

- Tần tảo và chắt chiu trong cảnh nghèo: Tay bà khum soi trứng/ Dành từng quả chắt chiu

- Dành trọn vẹn tình yêu thương để chăm lo cho cháu: dành dụm, chi chút để cuối năm còn bán gà, cháu được mua quần áo mới.

- Bảo ban và nhắc nhở cháu, ngay cả khi bị trách mắng thì cũng là vì tình yêu thương đối với cháu.

⟹ Qua những kỉ niệm về bà, tác giả đã biểu hiện được tình bà cháu thật sâu nặng và thắm thiết. Bà chắt chiu và chăm lo cho cháu; cháu kính trọng, thương yêu và biết ơn bà.

3.4 Câu 4 trang 51 SGK Văn 7/1 Cánh diều

Theo em, vì sao chúng ta luôn nghĩ đến những người thân trong gia đình mỗi lúc xa nhà hoặc gặp khó khăn?

Phương pháp giải:

Liên hệ với chính bản thân để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Mỗi khi xa nhà hay gặp phải khó khăn, ta phải tự mình chống đỡ và tự giải quyết những vấn đề phức tạp ấy. Khi Đó, những ký ức về ngày thơ bé được chăm bẵm nâng niu sẽ bất giác được hiện lên. Một cách vô thức, ta chợt nhớ đến bố mẹ, ông bà và cả gia đình thân yêu, những người đã chăm sóc và lo lắng cho ta từng miếng ăn giấc ngủ, để cho ta có được ngày hôm nay, dũng cảm đối diện với nhiều khó khăn phía trước.

Bài thơ “Tiếng gà trưa” là một bài thơ với ngôn ngữ vô cùng giản dị, gần gũi giúp chúng ta liên tưởng đến khung cảnh quê hương thân yêu. Bài thơ chính là những kỉ niệm vô cùng đẹp đẽ của tác giả gắn liền với tiếng gà cùng người bà kính mến. Ngoài soạn bài tiếng gà trưa, khi các em muốn tham khảo bài soạn văn khác nói riêng cũng như các bài soạn của những môn học khác nói chung, các em cần nhanh chóng truy cập vào website chính thức vuihoc.vn để có thể đăng ký khoá học cho chính mình nhanh nhất để được nghe giảng và giải đáp các thắc mắc gặp phải từ các thầy cô giáo VUIHOC.

>> Mời bạn tham khảo thêm

• Soạn bài Mẹ
• Soạn bài Ông đồ
• Thực hành tiếng Việt trang 48