Soạn bài kính gửi cụ Nguyễn Du sách chân trời sáng tạo

Nội dung chính của tác phẩm: Kính gửi cụ Nguyễn Du 

Tác phẩm “Kính gửi cụ Nguyễn Du” của Tố Hữu thể hiện cách ông tiếp nhận những quan điểm trong quá khứ, đồng thời liên kết tư tưởng của cha ông với tinh thần hiện đại. Điều này phản ánh tầm quan trọng của việc kết nối giữa di sản tư tưởng từ quá khứ với bối cảnh và tinh thần hiện tại. Trong bối cảnh của cuộc chiến tranh giành độc lập với Mỹ, tác phẩm này thể hiện sự gắn kết với tinh thần dân tộc, mang đậm bản sắc văn hóa của đất nước Việt Nam. Tố Hữu không chỉ tái hiện được vị thế lịch sử của Nguyễn Du mà còn thể hiện sự liên kết của tri thức và tư tưởng cổ truyền với bối cảnh hiện đại, tạo ra một sự đan xen hài hòa giữa cái cổ điển với cái hiện tại, qua đó, tôn vinh và kế thừa được tinh thần dân tộc trong bối cảnh mới. Điều này thể hiện sự kiên định và tiếp nối truyền thống văn hóa trong cuộc chiến cho độc lập, làm nổi bật sự cống hiến, tự hào dành cho quá khứ cũng như sự quyết tâm của người Việt trong hành trình xây dựng tương lai tự do với nhiều tiến bộ.

>> Xem thêm: Soạn văn 11 Chân trời sáng tạo 

Soạn bài kính gửi cụ Nguyễn Du: Trả lời câu hỏi sau khi đọc 

1. Câu 1 trang 45 SGK Văn 11/1 Chân trời sáng tạo 

Hãy tìm hiểu về hoàn cảnh ra đời của bài thơ Kính gửi cụ Nguyễn Du. Hoàn cảnh đó đã giúp ích gì cho bạn trong việc đọc và hiểu bài thơ?

Phương pháp giải:

Bằng cách tham khảo ở trong các tài liệu, sách báo, tìm hiểu về hoàn cảnh ra đời của bài thơ và chỉ ra những sự ảnh hưởng của hoàn cảnh đó ở trong việc đọc hiểu bài thơ.

Lời giải chi tiết:

- Hoàn cảnh ra đời của bài thơ: Bài thơ "Kính gửi cụ Nguyễn Du" của nhà thơ Tố Hữu được viết vào năm 1953, trong khoảng thời gian là bối cảnh của đất nước Việt Nam khi đang chịu đựng sự thống trị của thực dân Pháp. Tại thời điểm đó, nhân dân của nước ta đang phải đối mặt với vô vàn những khó khăn và thách thức, từ những cuộc chiến tranh giành độc lập cho đến việc bảo vệ nền văn hóa, truyền thống và danh dự của cả dân tộc.

- Việc hiểu rõ hoàn cảnh của bài thơ giúp ta nắm bắt ý nghĩa và tác động của nó đối với xã hội và văn học Việt Nam trong thời kỳ đó. Đồng thời, điều này giúp cho chúng ta có thể cảm nhận tình cảm và sự tận tụy của Tố Hữu đối với văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam cũng như hy vọng của tác giả vào một tương lai tươi sáng hơn của đất nước. Việc hiểu rõ về hoàn cảnh cũng giúp giải thích các chi tiết và ý nghĩa trong bài thơ một cách toàn diện. Đó là khóa mở để thấu hiểu những góc khuất, những thông điệp sâu sắc mà tác giả muốn truyền đạt qua bài thơ. Công việc nắm bắt rõ hoàn cảnh tạo ra nền tảng vững chắc để hiểu rõ hơn về tác phẩm, giúp ta thấu hiểu hơn về ngữ cảnh lịch sử, xã hội, và văn hóa trong thời đại mà bài thơ được sáng tác. Điều này mở ra cánh cửa để tìm hiểu sâu hơn về những tư tưởng, tình cảm, và bản sắc văn hóa được gửi gắm trong từng câu vần, từng dòng thơ của tác phẩm, giúp ta cảm nhận sâu sắc và tinh tế hơn về thông điệp mà tác giả muốn truyền đạt.

2. Câu 2 trang 45 SGK Văn 11/1 Chân trời sáng tạo

Nếu có thể chọn một câu thơ có khả năng bao quát được nội dung của toàn bộ bài thơ thì bạn sẽ chọn câu thơ nào? Vì sao? Xác định rõ chủ thể trữ tình và chủ đề của bài thơ này.

Phương pháp giải:

Hãy dựa vào những quan điểm và cảm nhận của bản thân, lựa chọn ra một câu thơ mà bản thân nghĩ rằng có khả năng bao quát được hết nội dung của toàn bài và lý giải lý do lựa chọn. Đồng thời, thông qua nội dung chính của bài thơ để có thể tìm ra chủ thể trữ tình và chủ đề bài thơ. 

Lời giải chi tiết:

- Theo quan điểm của em, câu thơ "Tấm lòng thơ vẫn tình đời thiết tha" có khả năng bao quát nội dung toàn bài, vì nó thể hiện cảm xúc chủ đạo của bài thơ: sự tôn kính và trân trọng của tác giả Tố Hữu đối với Nguyễn Du. Đồng thời, câu thơ này cũng biểu hiện sự trân trọng và ca ngợi của Tố Hữu đối với những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam. Câu thơ này đã bày tỏ ra sâu sắc với tâm hồn khi mang trong mình tình cảm sâu đậm và lòng thành kính trọng, gửi gắm niềm ngưỡng mộ không chỉ đối với đại thi hào Nguyễn Du mà còn với tinh hoa văn hóa, tri thức truyền thống của đất nước. Câu thơ đã tôn vinh được tầm quan trọng của di sản văn hóa, nhấn mạnh vai trò vững mạnh của nền văn hóa truyền thống trong việc hình thành và phát triển của xã hội. Câu thơ này cũng nhấn mạnh sự đồng cảm, gắn kết giữa quá khứ và hiện tại, đặt tình cảm và lòng biết ơn với quá khứ lên hàng đầu, đồng thời tạo ra một cầu nối vững chắc để xây dựng một tương lai tươi sáng dựa trên nền tảng của truyền thống văn hóa trong quá khứ. Nó thể hiện sự đồng cảm, sự tiếp nhận tri thức và lòng biết ơn sâu sắc đối với những di sản văn hóa, đồng thời gửi gắm hy vọng và khích lệ để hướng tới một tương lai phồn vinh, nối tiếp truyền thống một cách tự hào, đáng quý.

- Chủ thể trữ tình của bài thơ chính là: Tố Hữu, nhà thơ có một tâm hồn tràn đầy những tình cảm và tình yêu đối với quê hương, như được thể hiện thông việc tôn vinh và kính trọng đối với Nguyễn Du.

- Chủ đề chính của bài thơ: Thể hiện lòng kính trọng và tôn vinh đối với Nguyễn Du, một nhà văn, nhà thơ mang tầm ảnh hưởng cực kỳ to lớn đối với văn học Việt Nam, bài thơ cũng đã tôn vinh được nền văn hóa truyền thống sâu sắc của dân tộc Việt Nam. Bài thơ đã thể hiện lòng tôn trọng và biết ơn với những giá trị văn hóa lâu đời, góp phần tô điểm thêm cho bản sắc văn hóa đặc trưng của quê hương. Đồng thời, bài thơ cũng gửi gắm hy vọng và niềm tin vào một tương lai mới tươi sáng hơn cho đất nước, đánh dấu được sự hướng tới phát triển và tiến bộ của xã hội. Việc tôn vinh và ca ngợi Nguyễn Du không chỉ là đơn thuần là sự tôn vinh cho một cá nhân, một tác giả xuất sắc, mà còn là sự tôn vinh cho những đóng góp to lớn của ông cho nền văn học, văn hóa của Việt Nam. Bài thơ này cũng đã mở ra cánh cửa để nhìn nhận thêm về quá khứ, đồng thời góp phần xây dựng tương lai, mang trong đó lòng kính trọng, lòng biết ơn và niềm tự hào với những di sản văn hóa quý báu, từ đó tạo ra động lực mạnh mẽ cho công việc tiến bộ của đất nước. Nó thể hiện sự nhất quán với bản sắc văn hóa cũng như tinh thần xây dựng tương lai hướng tới sự phát triển toàn diện, vững mạnh cho một cộng đồng, dân tộc.

Lộ trình khóa học PAS THPT sẽ được thiết kế riêng cho từng bạn học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước đạt điểm cao trong mọi kỳ thi chung và riêng.

3. Câu 3 trang 45 SGK Văn 11/1 Chân trời sáng tạo

Trình bày cảm nhận của bản thân về đoạn thơ sau: 

Tiếng thơ ai động đất trời

Nghe như non nước vọng lời ngàn thu

Nghìn năm sau nhớ Nguyễn Du

Tiếng thương như tiếng mẹ ru những ngày

Phương pháp giải:

Dựa vào hoàn cảnh sáng tác của bài thơ và ý hiểu của bản thân để có thể cảm nhận về đoạn thơ.

Lời giải chi tiết:

- Đoạn thơ trên là đoạn tình cảm của dân tộc đối với đại thi hào Nguyễn Du đã thể hiện được tinh thần kế thừa và phát huy giá trị về tinh hoa truyền thống thông qua được những khái niệm gắn liền với những giá trị to lớn, cao cả, trường tồn, thiêng liêng như “đất trời”, “non nước”.

- Tiếng thơ – nghệ thuật trong các tác phẩm của Nguyễn Du, được tôn vinh ở mức độ cảm hóa cả được đất trời, hoà hợp được các yếu tố “thiên – địa – nhân”. Sự vĩ đại ấy không chỉ được miêu tả chân thực tâm hồn của một người đã sống hết mình qua những nhân vật mà ông tạo ra - để truyền đi những tiếng kêu thương, lời nguyền rủa và mơ ước cho những cuộc sống đầy những bế tắc trong bóng tối của xã hội phong kiến. Thông qua những dòng thơ ấy, đọc giả cũng ngày nay hiểu được nỗi đau và khao khát của một đất nước giàu truyền thống như nước ta. Từ thơ của Nguyễn Du, thế hệ hiện tại nhận thức được thông điệp từ quá khứ đau thương của ông cha ta, đồng thời đảm nhận trách nhiệm thực hiện thông điệp cao quý, bảo vệ quyền sống và quyền con người.

- Tiếng thơ – tiếng thương giống như tiếng mẹ ru vào những ngày ấy đã ăn sâu vào hồn của dân tộc. Đó chính là sự tôn vinh cực kỳ xứng đáng cho những giá trị lớn lao nhất của đại thi hào Nguyễn Du đã để lại cho hậu thế: một tinh thần nhân đạo và rất cao cả trong mỗi tâm hồn của Việt Nam

4. Câu 4 trang 45 SGK Văn 11/1 Chân trời sáng tạo

Bài thơ giúp bạn hiểu thêm điều gì về nỗi lòng của Nguyễn Du và tác phẩm của ông?

Lời giải chi tiết:

- Thông qua bài thơ, em cũng đã hiểu sâu hơn về tâm hồn của "đại thi hào" Nguyễn Du, qua việc ông thể hiện nỗi lòng cá nhân thông qua các nhân vật trong tác phẩm. Thúy Kiều được hình dung như một người phụ nữ thông minh, tài năng và sắc sảo, sở hữu trí tuệ và tài năng hơn người cùng với tâm hồn nhạy cảm có một ước mơ cao cả, đầy yêu thương và những nỗi đau. Sự đa chiều của nhân vật Thúy Kiều thể hiện qua khát vọng và lòng hy sinh vì tình yêu, sự hối hả và hy vọng trong đau khổ, khiến cho nhân vật này trở nên sống động và đầy cảm xúc. Ngoài Thúy Kiều, Tiểu Thanh cũng là một nhân vật mang đậm những đặc tính riêng biệt. Tiểu Thanh được miêu tả như một người trầm lặng, sống êm đềm và lặng lẽ, yêu thích văn học và thơ ca. Sự tinh tế trong cách anh cảm nhận tình yêu và tình bạn thể hiện qua sự nhạy bén và sâu sắc trong suy tư, đem đến những tri giác sâu sắc và hiểu biết vượt ra ngoài bề ngoài trầm lặng của anh. Hai nhân vật Thúy Kiều và Tiểu Thanh đều là những biểu tượng cho sự đa chiều, sâu sắc và phong phú trong tâm hồn của con người. Thúy Kiều với sự mâu thuẫn, sự hy sinh và khát vọng, trong khi Tiểu Thanh lại thể hiện sự trầm lặng, sâu sắc và tinh tế trong nhận thức văn hóa và tình cảm của con người. Nhờ những nhân vật này, Nguyễn Du đã làm cho tác phẩm trở nên sống động và diễn cảm, để lại cho chúng ta nhiều suy tư và cảm xúc sâu sắc về con người và cuộc sống.

- Thông qua bài thơ, ta nhận thấy rằng tác phẩm của Nguyễn Du là biểu tượng cho văn học và thơ ca đầy cảm xúc, tình cảm và sâu sắc. Những tác phẩm của ông không chỉ thể hiện sự đau đớn, những tâm trạng u sầu mà còn thể hiện niềm khát khao tự do mạnh mẽ của người Việt Nam thời kỳ đó. Với tinh thần yêu nước nồng nàn, Nguyễn Du dành cả cuộc đời cho việc viết văn và đồng thời tham gia công tác nhà nước, góp phần xây dựng quê hương và bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc. Các tác phẩm của tác giả Nguyễn Du không chỉ là nơi thể hiện những tình cảm sâu sắc và tâm trạng của con người, mà còn là biểu tượng cho lòng quê hương sâu đậm. Những bức tranh văn học của ông không chỉ tường thuật về cảm xúc cá nhân mà còn phản ánh tình hình xã hội, lòng yêu nước và khao khát tự do của người dân. Bằng việc dùng ngôn ngữ mang nhiều tính nghệ thuật, Nguyễn Du đã kết nối và thể hiện được sâu sắc những vấn đề xã hội, những góc khuất, những khát vọng và nỗi đau của con người vào tác phẩm văn học của mình. Những tác phẩm của Nguyễn Du không chỉ là niềm tự hào văn hóa mà còn là nguồn cảm hứng, kích thích sự suy ngẫm về quê hương, về những góc khuất lịch sử và tinh thần dân tộc. Tác giả không chỉ là nhà văn tài hoa mà còn là nhà triết học tinh tế, đan xen giữa văn học và tư tưởng nhằm khơi gợi tinh thần yêu nước và tình cảm con người, góp phần xây dựng và bảo tồn những giá trị văn hóa quý báu của dân tộc.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết bài soạn bài Kính gửi cụ Nguyễn Du trong sách giáo khoa Chân trời sáng tạo lớp 11. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn xem thêm: 

• Soạn bài Độc Tiểu Thanh kí 
• Soạn bài trao duyên
• Soạn bài Trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học