Soạn bài Mắc mưu Thị Hến sách cánh diều 10 tập 1

1. Soạn bài Mắc mưu Thị Hến sách cánh diều 10 tập 1: Chuẩn bị

- Đọc toàn bộ văn bản Mắc mưu Thị Hến.

- Dựa vào tóm tắt của vở tuồng và bức ảnh minh hoạ ở trên đây, em hãy đoán xem mưu kế của Thị Hến là gì.

Trả lời:

- Dựa vào tóm tắt cùng với hình minh họa, em đoán Thị Hến sẽ hẹn Nghêu tối tới nhà, nhưng lại cho mời cả Huyện Trìa lẫn Đề Hầu cùng đến. Thị Hến sử dụng mưu để dụ cả ba cùng xuất đầu lộ diện và sẽ có một phen bẽ mặt.

>> Mời bạn tham khảo: Soạn văn 10 Cánh diều 

2. Soạn bài Mắc mưu Thị Hến sách cánh diều 10 tập 1: Đọc hiểu 

2.1 Chú ý những chỉ dẫn sân khấu nhằm xác định ngôn ngữ và hành động của từng nhân vật.

Trả lời:

- Nghêu: Tiếng Đề Hầu kêu cửa, Từ gầm giường bò ra.

- Đế Hầu: vào, trốn, ông Huyện vào, Huyện Trìa tới; Nói ngoài cửa, Lổm cổm bò ra.

- Thị Hến: Nghêu chui xuống gầm phản.

- Huyện Trìa: Hạ.

2.2 Hình dung về cử chỉ, điệu bộ, thái độ và hành động của Nghêu khi biết Đề Hầu đang gõ cửa nhà của Thị Hến.

Trả lời:

- Nghêu khi biết Đề Hầu đang gõ cửa của nhà Thị Hến thì vô cùng ngạc nhiên, hoảng loạn và tìm chỗ để trốn.

2.3 Đoán xem Thị Hến sẽ làm gì với Đề Hầu. 

Trả lời:

Em đoán Thị Hến sẽ mở cửa mời Đề Hầu vào trong nhà và sử dụng những lời lẽ ngon ngọt để nói với Đề Hầu nhằm dụ dỗ ông ta mắc mưu (tình cảm gắn bó lâu dài và không có sự thay đổi nên chuyện ân ái cứ thong thả uống rượu trà vui chơi), giả bộ hỏi về việc tu mà lại phá giới nhằm tạo nên hiềm khích giữa Nghêu và Đề Hầu.

2.4 Đoán xem Nghêu cảm thấy như thế nào khi nghe lời phán của Đề Hầu.

Trả lời:

- Theo em, Nghêu sẽ cảm thấy vô cùng hoang mang và lo sợ khi nghe thấy lời phán của Đề Hầu.

2.5 Hình dung gương mặt, cử chỉ và thái độ của Đề Hầu khi nghe thấy tiếng quan huyện.

Trả lời:

- Khi nghe thấy tiếng quan huyện, Đề Hầu sẽ vô cùng ngạc nhiên, mặt biến sắc và sợ hãi đến kinh hồn. Nếu bị phát hiện thì Đề Hầu sẽ rất đau khổ vì vậy mà hắn ta đã đi tìm chỗ để trốn.

2.6 Chú ý vào hành động của Nghêu.

Trả lời:

- Hành động của Nghêu:

+ Từ gầm giường bò ra, sử dụng những lời lẽ ngon ngọt nhằm nịnh quan huyện và lợi dụng cơ hội để tố cáo tội Đề Hầu với quan “chỉ thị dâm ô chi loại!” 

+ Đưa ra lý lẽ đó là “thầy tu mà phá giới cùng lắm chỉ bị đánh đòn còn thầy Lại phạm giam thì phải chết” nhằm đe dọa Đề Hầu.

2.7 Chú ý vào hành động của Đề Hầu 

Trả lời:

- Hành động của Đề Hầu: Lổm cổm bò ra và tố cáo Thị Hến với Nghêu mưu mẹo lừa gạt hắn ta sau đó chịu lỗi trước quan huyện.

2.8 Cả ba nhân vật đã đi ra khỏi nhà Thị Hến với tâm trạng như thế nào?

Trả lời:

- Ba nhân vật đã cảm thấy bực tức, xấu hổ và ăn năn, hứa với lòng sẽ không bao giờ ngứa nghề và tham mê của lạ.

Lộ trình khóa học PAS THPT sẽ được thiết kế riêng cho từng bạn học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước đạt điểm cao trong mọi kỳ thi chung và riêng.

3. Soạn bài Mắc mưu Thị Hến sách cánh diều 10 tập 1: Trả lời câu hỏi cuối bài

3.1 Câu 1 trang 74 SGK Văn 10/1 Cánh diều

Xác định bối cảnh (không gian và thời gian) cùng với những nhân vật tham gia vào câu chuyện trong đoạn trích Mắc mưu Thị Hến. Hãy tóm tắt về nội dung của đoạn trích.

Trả lời:

- Không gian và thời gian ở trong đoạn trích Mắc mưu Thị Hến là một không gian hẹp chỉ có từ nhà thị Hến ra tới cửa khi có người tới, thời gian là khi trời tăm tối.

- Nhân vật tham gia đó là Thị Hến, Nghêu, Đề Hầu, huyện Trìa. 

- Tóm tắt nội dung của đoạn trích: Ba người Nghêu, Đề Hầu và huyện Trìa đều mong muốn có được Thị Hến. Trời tối Thị Hến đã hẹn Nghêu đến nhà, nhưng Nghêu không hề hay biết được Thị Hến đã mời luôn cả hai người kia tới. Nghêu tới đầu tiên, khi đang ngồi để tán tỉnh Thị Hến thì Đề Hầu bất ngờ gõ cửa vào khiến cho Nghêu phải chui vào gầm phản để trốn. Khi Hầu Đề vào nhà còn chưa ấm chỗ thì Huyện Trìa cũng đến, Đề Hầu cũng vội tìm chỗ trốn. Khi đủ cả ba người ở trong nhà, Thị Hến liền bày mưu để cho Nghêu từ trong gầm giường bò ra, Đề Hầu ngồi ở trong thúng chui ra. Tất cả cùng nhau xuất đầu để lộ diện và bị một phen bẽ mặt.  

3.2 Câu 2 trang 74 SGK Văn 10/1 Cánh diều

Phân tích một vài yếu tố tạo nên tiếng cười ở trong đoạn trích: tình huống, ngôn ngữ cùng với hành động của những nhân vật,...

Trả lời:

- Yếu tố tạo nên tiếng cười ở trong đoạn trích phía trên xuất phát từ ngôn ngữ và hành động của nhân vật Nghêu, Nghêu được biết tới là ông bói mù, với các câu nói hài hước và tếu táo. 

- Nghêu tới nhà Thị Hến nhằm tán tỉnh nàng nhưng chưa kịp làm gì thì đã thấy Đề Hầu gõ cửa tới. Khi đó lão sốt vó lo lắng, hoang mang và sợ hãi đã nhanh chóng để tìm được chỗ trốn “Trốn chỗ nào khác chỉ cho min/ (Chớ) Ra cửa có thầy Đề đứng đó!” Sợ bị phát hiện Nghêu đã chui xuống dưới gầm phản của nhà Hến. 

- Hành động của một kẻ nhút nhát và sợ sệt. Nhưng rồi khi nghe thấy Huyện Trìa nói đến việc “Phàm tu hành mà đã xuất gia/ Có phá giới đánh đòn phát lạc” thì Nghêu đã từ gầm phản chui ra và thay đổi sắc mặt vui vẻ nhằm lấy lòng, còn nịnh hót khen ngợi những lời của Huyện Trìa là đúng đắn khác hoàn toàn so với lúc ban đầu khi Đề Hầu tới, Nghêu đã lật mặt thay đổi cảm xúc tuy vẫn còn có sự run sợ nhưng hắn lại vô cùng ngon ngọt. Tác giả đã rất thành công trong việc sử dụng ngôn ngữ hành động nhằm tạo ra tiếng cười.

Sổ tay tổng hợp kiến thức môn Ngữ Văn giúp các em đạt điểm cao thi tốt nghiệp THPT. Đăng ký đặt hàng để nhận ưu đãi giảm giá cực tốt từ VUIHOC nhé!

3.3 Câu 3 trang 74 SGK Văn 10/1 Cánh diều

Chỉ ra sau đó phân tích tác dụng của một vài chỉ dẫn sân khấu có ở trong văn bản Mắc mưu Thị Hến.

Trả lời:

- Một số chỉ dẫn sân khấu bao gồm: Tiếng Đề Hầu kêu cửa, trời trời, Đề Hầu vào, hứ, Nghêu chui xuống gầm phản, Huyện Trìa tới, chui choa, Đề Hầu trốn, uầy, Huyện Trìa vào, từ gần giường bò ra....

- Những chỉ dẫn sân khấu ấy đã giúp cho tác phẩm thêm phần sinh động, hấp dẫn và tạo được tiếng cười sảng khoái, khiến cho không khí tuồng càng ngày càng trở nên hấp dẫn. Đây cũng được coi là một phần tạo ra cái hay cho tuồng, giúp cho vở tuồng thêm phần đặc sắc hơn. Những chỉ dẫn sân khấu ấy đã giúp cho nhân vật được tỏa sáng, lộ rõ bản chất và cá tính của nhân vật.

3.4 Câu 4 trang 74 SGK Văn 10/1 Cánh diều

Trong văn bản, tác giả dân gian đã thể hiện thái độ ra sao đối với những nhân vật?

Trả lời:

- Trong văn bản, tác giả dân gian đã thể hiện ra thái độ phê phán và châm biếm với những nhân vật thông qua những hành động và ngôn ngữ. Tác giả đã phơi bày cho chúng ta thấy về những thói hư tật xấu và bộ mặt tham lam giả dối, hèn nhát cùng với những dục vọng tầm thường của các tầng lớp cường hào ác bá phong kiến. Còn đối với nhân vật Hến - người đàn bà góa ta lại cảm thấy trong cô có một khao khát được hạnh phúc và được bảo vệ, Hến rất trẻ trung, thông minh cũng có, xinh đẹp cũng có nhưng ở trong mắt mọi người nàng lại lẳng lơ và điêu ngoa. Tất cả đã được tác giả dân gian khắc họa rất đầy đủ diện mạo bức tranh làng quê thời phong kiến buổi suy tàn.

3.5 Câu 5 trang 74 SGK Văn 10/1 Cánh diều

Em ấn tượng nhất với chi tiết và hình ảnh nào có trong đoạn trích? Tại sao?

Trả lời:

- Em ấn tượng nhất với chi tiết cuối cùng của Thị Hến sau khi Nghêu, Đề Hầu và Huyện Trìa tức giận rời khỏi nhà của Thị Hến. Bởi vì hình ảnh ấy đã cho chúng ta thấy được trí tuệ của người phụ nữ Việt Nam, cả ba người đều là những người có chức và có quyền mà lại bị mắc mưu của một người đàn bà góa, một người phụ nữ chân yếu tay mềm. Mưu kế ấy đã thành công vang dội, còn dạy dỗ cho đám người ấy hết thói làm càn như “tới ngõ nói điêu” hay “đến nhà làm bậy”,...

3.6 Câu 6 trang 74 SGK Văn 10/1 Cánh diều

Tiếng cười trong đoạn trích Mắc mưu Thị Hến còn có ý nghĩa đối với cuộc sống ngày hôm nay không? Tại sao?

Trả lời:

- Tiếng cười trong đoạn trích Mắc mưu Thị Hến vẫn còn có ý nghĩa đối với cuộc sống ngày hôm nay.

- Bởi vì đây chính là vở tuồng hài dân gian, tiếng cười ở trong vở tuồng này có ý nghĩa hết sức to lớn, không chỉ giúp cho ta sảng khoái về tinh thần sau cả một ngày làm việc mệt mỏi, mà nó còn là các bài học vô cùng thâm thúy mà ta đáng suy ngẫm rất nhiều. Xem tuồng ta thấy như cả một bầu trời tuổi thơ đang ùa về, không gian bối cảnh mang đậm nét của thôn quê Bắc Bộ, có thể xã hội hiện đại đã phát triển, nhiều thứ mới cao cấp hơn cũng đã ra đời nhưng chỉ có tiếng cười ở trong tuồng không khiến ta cảm thấy nhàm chán, không khiến ta mất đi sự náo nức ngóng mỗi giai đoạn bởi trong đó tuồng vẫn giữ nguyên được những yếu tố truyền thống hấp dẫn.

Bài viết phía trên chính là phần Soạn bài Mắc mưu Thị Hến (Trích tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến). Bài viết đã giúp chúng ta hiểu về vở tuồng thú vị đó cùng với sự phê phán những thói hư tật xấu và bộ mặt tham lam giả dối, hèn nhát cùng với những dục vọng tầm thường của các tầng lớp cường hào ác bá phong kiến.

Ngoài bài soạn trên, nếu như muốn tham khảo thêm bất kỳ bài soạn nào khác có trong chương trình ngữ văn nói riêng và những bài soạn khác của môn học khác nói chung, các em hãy truy cập ngay vào trong website của VUIHOC là vuihoc.vn để đăng ký khoá học nhanh chóng và trải nghiệm cùng với các thầy cô giáo VUIHOC vô cùng vui vẻ và nhiệt huyết nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Soạn bài Viết báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề
• Soạn bài Tự đánh giá Tỏ lòng 
• Soạn bài Xúy Vân giả dại