Soạn bài Một chuyện đùa nho nhỏ

1. Soạn bài Một chuyện đùa nho nhỏ: Trước khi đọc 

1.1 Nội dung chính của tác phẩm:

Câu chuyện xoay quanh câu chuyện tình yêu đang giang dở giữa nhân vật "tôi" và nhân vật Na - đi - a, mọi chuyện bắt nguồn từ chính câu nói "Na - đi - a, anh yêu em" khi cả hai người đang cùng trượt tuyết.

Câu chuyện được kể qua góc nhìn là ngôi kể thứ nhất, mô tả một tình huống đùa nhỏ với Na - đi - a trong buổi trưa đông lạnh lẽo. Trong khi cùng nhau trượt tuyết, nhân vật "tôi" đã bất ngờ thốt lên: "Na - đi - a, anh yêu em" – một lời nói đùa nhẹ nhàng giữa khoảnh khắc đang chơi trò chơi trên tuyết. Na-đi-a trở nên băn khoăn, cô không biết ai đã lên tiếng nói ra câu nói ấy. Cô ấy quyết tâm dùng hết can đảm để trượt xuống dốc, một hành động mà thường ngày cô ấy không thích làm. Lần này sau lần khác, cô ấy thực hiện điều đó chỉ để nghe câu nói nhẹ nhàng: "Na-đi-a, anh yêu em" – một câu từ khiến trái tim cô ấy hồi hộp và hạnh phúc. Nàng Na-đi-a không rõ liệu câu nói ấy được nói bởi là của gió hay là của nhân vật “tôi”. Vì  sự ngại ngùng nữ tính khiến cô ngần ngại, không dám đặt câu hỏi. Nàng đắm chìm trong hương vị ngọt ngào của câu nói ấy, trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nàng. Cuối cùng, người nói đã mất tích khi nhân vật tôi rời đi đến Petersburg. Tuy nhiên, câu nói ấy vẫn đọng mãi như một kỷ niệm hạnh phúc, xúc động và đẹp đẽ nhất trong cuộc đời Na-đi-a.

>> Xem thêm: Soạn văn 10 kết nối tri thức

1.2 Kể lại kỷ niệm hồi bé với bạn bè 

Lời giải chi tiết:

Học sinh cần tự gợi nhớ và kể lại những kỉ niệm khi còn bé nhưng lại khiến cho bản thân mình phải suy ngẫm nhiều về cuộc sống trong thời gian hiện tại và tương lai cho bạn bè nghe.

Gợi ý: Đó có thể là những kỉ niệm có liên quan đến sở thích, liên quan đến gia đình hoặc người thân, …

Lúc nhỏ, ông thường gọi tôi về nhà để cùng nhau ăn cơm. Dù nhà tôi cách quê ba tiếng đường xe, nhưng tôi thường mải mê chơi đến mức khiến ông phải đợi lâu. Hôm đó, sau khi ăn cơm, ông quạt cho tôi khi đi ngủ. Ông nói rằng ông đã bảy mươi tuổi, và nếu tôi về thăm ông mỗi tháng, ông sẽ gặp tôi mười hai lần mỗi năm. Nếu ông sống thêm mười năm nữa, ông sẽ được gặp tôi hơn một trăm lần. Khi lớn lên, mỗi khi nghĩ đến ông, tôi ước rằng ngày xưa tôi có thể trở về thăm ông nhiều hơn.

2. Soạn bài Một chuyện đùa nho nhỏ: Trong khi đọc

2.1 Câu 1 Lưu ý về ngôi kể. Lời kể xuất phát chủ yếu từ điểm nhìn “lúc đó” hay “bây giờ”?

Lời giải chi tiết:

- Ngôi kể chuyện là ngôi thứ nhất, người kể chuyện xưng là “tôi”.

- Lời kể xuất phát chủ yếu từ điểm nhìn “lúc đó”, tại khoảng thời điểm khi mà nhân vật “tôi” đã bắt đầu trò đùa của bản thân mình, nói “tôi yêu em” với Na - đi - a mỗi khi đi chơi trượt tuyết.

2.2 Câu 2 Lưu ý sự đồng cảm của người kể chuyện với Na-đi-a.

Lời giải chi tiết:

Người kể chuyện cảm thấy đồng cảm đối với nhân vật Na - đi - a trước nỗi sợ mỗi khi nàng nhớ đến việc trượt tuyết. Cảm giác cao ngất ngưởng cùng nỗi sợ độ cao khi đứng trên đỉnh đồi, nhìn xuống như đối diện với một vực sâu vô tận, tạo nên một cảm giác kinh hoàng, lo lắng về việc lao xuống dốc mà không có phanh.

2.3 Câu 3 Lưu ý câu văn hé lộ ý đùa cợt của nhân vật “tôi”.

Lời giải chi tiết:

Câu văn đã hé lộ ý đùa cợt của nhân vật “tôi” đó là câu “Ôi gương mặt đáng yêu của nàng mới ngộ nghĩnh làm sao!”.

2.4 Câu 4 Vì sao Na-đi-a “không muốn tin rằng gió đã nói điều ấy”.

Lời giải chi tiết:

Na - đi - a “không muốn tin rằng gió đã nói điều ấy” vì gió không biết nói, không thể bày tỏ những điều ấy. Trong tâm nàng, người nói điều ấy là "tôi," nhưng nàng không muốn tin vào lời gió.

2.5 Câu 5 Lưu ý “độ vênh” giữa suy đoán của người kể chuyện với hành động tiếp theo của Na-đi-a.

Lời giải chi tiết:

“Độ vênh” giữa suy đoán của người kể chuyện với những hành động tiếp theo của nhân vật Na - đi - a là:

- Người kể chuyện đã suy đoán rằng với một người sợ độ cao và nhát gan như nàng Na - đi - a sẽ không dám trượt tuyết một mình vì mặt nàng nhìn lo sợ nên trắng bệch, chân tay thì run rẩy khi đứng và nhìn lên đỉnh đồi.

- Hành động của nhân vật Na - đi - a là chân tay của nàng run rẩy, sợ hãi nhưng vẫn xăm xăm để đi bước lên trên bậc thang khi lên đỉnh đồi và quyết định đi một mình rồi trượt xuống dưới để xem có còn nghe thấy được câu nói ấy vừa rồi không.

→ Suy đoán của người kể chuyện đã có “độ vênh” khi đã nghĩ nhân vật Na - đi - a sẽ không thể trượt tuyết một mình nhưng những hành động của nàng đi ngược lại với những suy đoán ấy.

Đăng ký ngay khóa học PAS THPT để được lên lộ trình ôn thi tốt nghiệp sớm nhất!

2.6 Câu 6 Lưu ý hình ảnh “hàng rào cao có đinh nhọn” ngăn cách hai nhân vật và hành động “ghé nhìn qua khe hở” của nhân vật “tôi”.

Lời giải chi tiết:

Hình ảnh “hàng rào cao có đinh nhọn” ngăn cách cả hai nhân vật và hành động “ghé nhìn qua khe hở” của nhân vật “tôi”:

- Hình ảnh “hàng rào cao có đinh nhọn” giống như một bức tường mỏng đang ngăn cách hai nhân vật, dù hai người chỉ ngồi cách nhau bởi một hàng rào chắn nhưng lại giống như cách nhau bởi mấy ngôi nhà.

- Hành động “ghé nhìn qua khe hở” của nhân vật “tôi” mang theo những sự tò mò không biết nhân vật Na - đi - a đang làm gì, nghĩ gì và nhân vật “tôi” có một tâm trạng khá phức tạp khi nhìn thấy một khuôn mặt đầy rầu rĩ của Na-đi-a.

→ Những chi tiết trên thể hiện nỗi buồn bã, một tâm trạng phức tạp của nhân vật "tôi". Các nhân vật chỉ cách nhau bởi một hàng rào, nhưng họ dường như bị ngăn cách ở hai thế giới khác nhau, gần nhau nhưng khó chạm vào được.

2.7 Câu 7 Xác định tâm trạng của nhân vật “tôi” khi chuyển về thời điểm kể “bây giờ”.

Lời giải chi tiết:

Tâm trạng của nhân vật "tôi" khi quay về thời điểm kể "bây giờ" là một tâm trạng hoài niệm, phức tạp. Na-đi-a đã có cuộc sống riêng, hạnh phúc của mình, và câu nói hồi xưa giờ đây trở thành một ký ức của nàng. Nhân vật "tôi" vẫn không thể hiểu tại sao hồi đó lại nói những lời đó với Na - đi - a và tại sao lại đùa như vậy.

3. Soạn bài Một chuyện đùa nho nhỏ: Sau khi đọc 

3.1 Câu 1 trang 56 SGK văn 10/2 Kết nối tri thức

Câu chuyện trong Một chuyện đùa nho nhỏ được kể bằng lời người kể chuyện ngôi thứ mấy? Người kể chuyện là nhân vật phụ chứng kiến, người được nghe kể lại hay nhân vật tham gia hành động chính?

Lời giải chi tiết:

- Người kể chuyện kể bằng ngôi kể thứ nhất, xưng “tôi”.

- Người kể chuyện là nhân vật tham gia vào hành động chính, là nhân vật “tôi” trong câu chuyện.

3.2 Câu 2 trang 56 SGK văn 10/2 Kết nối tri thức

Dựa vào sự thay đổi thời gian, địa điểm, thành phần nhân vật trong mạch truyện kể, có thể xác định truyện ngắn gồm mấy phần? Tóm lược nội dung từng phần.

Lời giải chi tiết:

Truyện ngắn gồm 5 phần:

- Phần đầu: từ đầu đến “…chăm chú nhìn chiếc găng tay của mình”: lần đầu tiên trượt tuyết và khởi đầu của câu nói đùa cợt “Na-đi-a, tôi yêu em!” của nhân vật “tôi”.

- Phần tiếp: tiếp theo đến “…sợ hãi như những lần trước”: lần thứ hai trượt tuyết và những sự thắc mắc, tò mò ai là người đã nói câu đó với Na-đi-a.

- Phần thứ ba: tiếp theo đến “…cốt sao say là được”: những lần trượt tuyết tiếp theo của hai nhân vật với sự say mê câu nói đầy ngọt ngào ấy của nàng Na-đi-a.

- Phần thứ bốn: tiếp theo đến “…trở vào nhà xếp đồ đạc”: lần trượt tuyết một mình của nhân vật Na-đi-a và tâm trạng của cả hai nhân vật khi trò đùa đã kết thúc cũng bởi câu nói “tôi yêu em” cuối cùng.

- Phần cuối: còn lại: tâm trạng của nhân vật “tôi” khi kể về cuộc sống hiện tại của nhân vật Na-đi-a và của mình.

3.3 Câu 3 trang 56 SGK văn 10/2 Kết nối tri thức

Căn cứ vào những gì được biểu hiện trong lời tả và kể của nhân vật “tôi” về lần trượt tuyết đầu tiên, hãy đoán định tình cảm thực sự của nhân vật với Na-đi-a.

Lời giải chi tiết:

Tình cảm thật sự của nhân vật “tôi” với Na-đi-a có thể là thứ tình cảm thầm mến và yêu quý. Nhân vật “tôi” đã đem lòng quý mến với Na-đi-a và có lẽ để thử lòng nàng mà anh chàng cũng đã bày ra trò đùa với câu nói “Na-đi-a, tôi yêu em!” đó.

3.4 Câu 4 trang 56 SGK văn 10/2 Kết nối tri thức

Sau lần trượt tuyết đầu tiên, từ khi nảy sinh ý đùa với Na-đi-a, những hành động, cử chỉ, lời nói nào của nhân vật “tôi” cho thấy anh không còn khả năng đồng cảm với Na-đi-a nữa? Vì sao có thể nói nhân vật “tôi” cũng chính là người mất mát sau “một chuyện đùa nho nhỏ” của mình?

Lời giải chi tiết:

- Những hành động, cử chỉ, lời nói cho thấy được rằng nhân vật “tôi” không còn khả năng đồng cảm với nhân vật Na - đi - a nữa là:

+ Hành động thờ ơ của nhân vật “tôi” đứng nhìn nàng Na-đi-a tự leo lên trên những bậc thang và trượt tuyết một mình trong nỗi sợ hãi.

+ Những cử chỉ xa cách, đứng nhìn nàng từ xa và lời nói thì chứa đầy sự lãnh đạm, không còn những sự nồng nhiệt, đắm say như thời xưa nữa.

- Nhân vật “tôi” cũng là người mất mát rất nhiều sau những trò đùa của bản thân mình vì tuy anh bày ra trò đùa nhưng chính nó lại không mang đến kết quả tốt đẹp gì. Na-đi-a vẫn không biết được ai là người nói ra câu nói ấy và anh vẫn chưa thật sự bày tỏ ra tấm lòng chân thành của mình với nàng để rồi phải đi xa ở trong sự u sầu.

Sổ tay Ngữ Văn tổng hợp các tips học văn hiệu quả giá chỉ bằng một cốc trà sữa. Nhanh tay đặt hàng thôi bạn ơi!!!

3.5 Câu 5 trang 56 SGK văn 10/2 Kết nối tri thức

Câu nói “Na-đi-a, anh yêu em!” có ý nghĩa thế nào với Na-đi-a? Vì sao bất chấp nỗi sợ, cô quyết định ngồi vào xe trượt xuống “một mình” để “thử xem có còn nghe thấy những lời ngọt ngào say đắm ấy nữa không”?

Lời giải chi tiết:

- Câu nói “Na-đi-a, anh yêu em!” có ý nghĩa rất quan trọng đối với Na-đi-a, câu nói có sự mê hoặc rất to lớn đã khiến nàng say đắm đến nỗi không thể sống thiếu đi nó được, nàng thường xuyên đi trượt tuyết chỉ để có thể được nghe lại câu nói ấy.

- Na-đi-a đã bất chấp nỗi sợ, quyết định ngồi vào trong xe trượt xuống “một mình” để “thử xem có còn nghe thấy những lời ngọt ngào say đắm ấy nữa không” vì chính nàng muốn tìm kiếm câu trả lời thật rằng liệu gió có phải là người nói ra câu nói ấy với mình không hay nhân vật “tôi” mới là chủ nhân thật sự của câu nói.

3.6 Câu 6 trang 56 SGK văn 10/2 Kết nối tri thức

Cảnh chia tay của hai nhân vật lúc xuân sang gợi lên cho bạn những cảm nghĩ gì về các nhân vật và cuộc đời? Nếu rơi vào hoàn cảnh tương tự, bạn ứng xử ra sao?

Lời giải chi tiết:

- Cảnh chia tay của hai nhân vật khi bước sang mùa xuân đem đến cho người đọc những suy nghĩ sâu sắc về cuộc sống và những biến động của thời gian. Đối mỗi nhân vật, sẽ đến lúc họ phải chia xa nhau, và trong cuộc sống, dù muốn hay không, chúng ta đều phải đối mặt với những khoảnh khắc chia ly, mang theo những cảm xúc đau buồn không lường trước được.

- Nếu đối mặt với tình huống tương tự, có vẻ như tôi sẽ dũng cảm tiến đến và bày tỏ lời chia tay với Na-đi-a. Thú nhận về những tâm tư, cảm xúc cũng như những trò đùa đã làm nên quãng thời gian chúng ta cùng trải qua. Trong khoảnh khắc đó, tôi sẽ mở lòng để chia sẻ và truyền đạt tâm trạng của mình.

3.7 Câu 7 trang 56 SGK văn 10/2 Kết nối tri thức

Trong phần kết, khi kể về tình trạng cuộc sống của Na-đi-a và của mình nhiều năm sau, người kể chuyện có tâm trạng thế nào? Hãy nêu nhận xét về cảm hứng chủ đạo của truyện ngắn.

Lời giải chi tiết:

- Trong phần kết, khi nói về tình hình cuộc sống của Na-đi-a và bản thân sau nhiều năm, người kể chuyện mang theo một tâm trạng phức tạp, sự băn khoăn và một chút hoài niệm. Nhiều năm sau, Na-đi-a đã tìm thấy hạnh phúc của riêng mình, và câu nói ấy đã trở thành một kỷ niệm đẹp với nàng. Trái ngược với đó, nhân vật "tôi" vẫn đang mơ hồ về lý do tại sao bản thân lại thốt ra những lời đùa ấy.

- Cảm hứng chính của truyện ngắn là tình cảm yêu thương, việc nhớ về những sự kiện trong quá khứ, giờ đây đã trở thành những ký ức đáng nhớ. Tác phẩm lấy cảm hứng từ một kỷ niệm cụ thể của tác giả, tái hiện lại trò đùa xoay quanh câu nói "tôi yêu em" như một cách để truyền đạt tình cảm sâu sắc của người viết đến với người con gái ấy.

4. Kết nối đọc viết trang 56 SGK văn 10/2 Kết nối tri thức

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích hình ảnh “hàng rào” trong truyện ngắn Một truyện đùa nho nhỏ.

Lời giải chi tiết:

An-tôn Sê-khốp là một trong những nhà văn lớn nhất của nền văn học Nga, những tác phẩm truyện ngắn của tác giả là những “truyện không có chuyện” và truyện ngắn Một chuyện đùa nho nhỏ cũng như thế, là một câu chuyện đã kể về một trò đùa của tác giả cùng với câu nói “Na-đi-a, anh yêu em!” như một cách để tác giả có thể bày tỏ được tình cảm của bản thân mình đến nàng Na-đi-a. Hình ảnh “hàng rào” ở trong câu chuyện là một mấu chốt rất quan trọng, là một hình ảnh mang tính biểu tượng ngăn cách tâm hồn của hai nhân vật. Sau khi bày ra trò đùa và nói câu “Na-đi-a, anh yêu em!” mỗi khi đi trượt tuyết, nhân vật “tôi” trước khi buộc phải đi Pê-téc-bua đã đứng nhìn nhân vật Na-đi-a qua khe hở của hàng rào cao và có đinh nhọn, anh chàng đã bày ra trò đùa nho nhỏ ấy cũng như một cách để anh bày tỏ ra tình cảm thật của mình đến nàng Na-đi-a, câu nói cũng đã theo gió bay đến với nàng Na-đi-a thế nhưng chính nhân vật “tôi” cũng đã bị thiệt thòi bởi chính trò đùa đó. Hình ảnh “hàng rào” ngăn cách khu vườn nhà của nhân vật “tôi” với sân nhà nơi Na-đi-a đang đứng nhìn trời với một tâm trạng u sầu giống như một hình ảnh ẩn dụ về một bức tường ngăn cách hai nhân vật trong văn bản. Hai tâm hồn, dù cùng tồn tại trong một không gian địa lý, nhưng lại không thể gặp gỡ, bị ngăn cách bởi một chiếc hàng rào mỏng manh. Qua hàng rào ấy, nhân vật "tôi" đã nhờ gió truyền đạt đến Na-đi-a lời nói "anh yêu em" như một lời chào tạm biệt. Độc giả có thể cảm nhận được tâm trạng đau buồn khi nhân vật "tôi" đứng nhìn Na-đi-a qua hàng rào, tạo nên một không khí đầy xúc cảm và làm cho người đọc cảm thấy đồng cảm với số phận của hai nhân vật. Hình ảnh “hàng rào” tuy chỉ là một chi tiết rất nhỏ bé nhưng nó lại có ý nghĩa rất lớn ở trong câu chuyện giống như một mắt xích quan trọng để người đọc cảm thấy được sự chuyển biến tâm trạng của hai nhân vật sau trò đùa lúc ấy.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết Soạn bài Một chuyện đùa nho nhỏ. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Soạn bài Dưới bóng hoàng lan
• Soạn bài Người cầm quyền khôi phục uy quyền
• Soạn bài Củng cố, mở rộng trang 33 sách kết nối tri thức 10