Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 45 - Ngữ Văn 11/1 Chân trời sáng tạo

1.Thực hành tiếng Việt trang 45 - Ngữ Văn 11/1 Chân trời sáng tạo 

1.1 Câu 1 trang 45 SGK Ngữ Văn 11/1 Chân trời sáng tạo:

“Giải thích nghĩa của các từ in đậm trong những trường hợp sau. Chỉ ra cách giải thích từ ngữ mà bạn đã sử dụng.

a. Hôm nay là ngày của tất cả mọi phụ nữ, mọi thanh thiếu niên nam nữ đã cất cao tiếng nói để bảo vệ quyền lợi của mình.

(Ma-la-la Diu-sa-phdai, Một cây bút và một quyển sách có thể thay đổi thế giới)

b. Sức mạnh của giáo dục khiến họ sợ hãi.

(Ma-la-la Diu-sa-phdai, Một cây bút và một quyển sách có thể thay đổi thế giới)

c. Có thể thấy bộ kĩ năng đã đặt ra các khối nội dung kiến thức xã hội khá rộng, đòi hỏi sinh viên phải hiểu biết về môi trường đang sống, và phải có liên kết, gắn bó với môi trường xung quanh.

(Đỗ Thị Ngọc Quyên, Nguyễn Đức Dũng, Người trẻ và những hành trang vào thế kỉ vào thế kỉ XXI)

d. Để chiến thắng được sức mạnh khổng lồ của thiên nhiên, ông lãi phải vận dụng hết kinh nghiệm, trí thông minh, lòng dũng cảm của một ngư dân sống cả đời trên biển.

(Lê Lưu Oanh, Hình tượng con người chinh phục thế giới trong “Ông già và biển cả”)”

Trả lời:

a. 

Quyền lợi: quyền được hưởng những lợi ích nào đó liên quan đến vật chất, tinh thần

Cách giải thích: Phân tích nội dung mà từ biểu thị.

b. 

Giáo dục: là quá trình đào tạo con người một cách có mục đích, nhằm chuẩn bị cho con người tham gia vào đời sống xã hội, tham gia các hoạt động lao động sản xuất. Nó được thực hiện bằng cách tổ chức việc truyền đạt và lĩnh hội những kinh nghiệm lịch sử - xã hội của loài người.

Cách giải thích: Phân tích nội dung mà từ biểu thị.

c. 

Hiểu biết: 

• hiểu: có nghĩ là hiểu thấu

• biết: có nghĩ là biết rõ

•  hiểu biết: là biết rõ về hoàn cảnh, tình hình và có thái độ cảm thông với mọi người, mọi vật.

Cách giải thích: Giải thích nghĩa của từ bằng cách giải thích từng thành tố cấu tạo nên từ đó.

d. 

Chiến thắng: giành được phần thắng trong chiến đấu hoặc trong một cuộc thi đấu.

Cách giải thích: Phân tích, trình bày nội dung của từ.

1.2 Câu 2 trang 46 SGK Ngữ Văn 11/1 Chân trời sáng tạo: 

“Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên) đã giải thích các nghĩa của từ “quả” (danh từ) như sau:

1. Bộ phận của cây do bầu nhụy hoa phát triển mà thành, bên trong chứa hạt. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây (tục ngữ)

2. Từ dùng để chỉ đơn vị những vật có hình giống như quả cây. Quả bóng. Quả trứng gà. Quả lựu đạn. Quả tim. Đấm cho mấy quả (khẩu ngữ).

3. Đồ để đựng bằng gỗ, hình hộp tròn, bên trong chia thành nhiều ngăn có nắp đậy. Quả trầu. Bưng quả đồ lễ.

4. (kết hợp hạn chế; dùng đi đôi với nhân). Kết quả (nói tắt). Có nhân thì có quả. Quan hệ giữa nhân và quả.

5. (khẩu ngữ) Món lợi thu được trong làm ăn, buôn bán. Thắng quả. Trúng quả. Thua liền mấy quả.

Hãy cho biết:

a. Trong các nghĩa của từ “quả”, nghĩa nào là nghĩa gốc, nghĩa nào là nghĩa chuyển?

b. Các nghĩa của từ “quả” được giải thích theo cách nào?”

Trả lời: 

a.

• Nghĩa gốc của từ quả là: (1). Chỉ bộ phận của cây do bầu nhụy của hoa phát triển tạo thành, bên trong có chứa hạt. 

• Nghĩa chuyển của từ “quả” là các nghĩa còn lại: 2, 3, 4 và 5.

b. Các nghĩa của từ “quả” được giải thích theo cách:

• (1): Giải thích dựa trên nội dung, nghĩa gốc của từ.

• (2): Phân tích dựa trên nội dung của từ.

• (3): Giải thích dựa vào nghĩa chuyển của từ.

• (4): Giải thích từ bằng cách giải thích từng thành tố cấu tạo nên từ đó.

• (5): Sử dụng một (một số) từ đồng nghĩa với từ cần giải thích.

1.3 Câu 3 trang 46 SGK Ngữ Văn 11/1 Chân trời sáng tạo

“Phần giải thích nghĩa của các từ sau đây đã chính xác hay chưa? Vì sao?

a. Đả kích (động từ): việc phê phán, chỉ trích gay gắt đối với người, phía đối lập hoặc coi là đối lập.

b. Khép nép (tính từ)”: điệu bộ như muốn thu nhỏ người lại để tránh sự chú ý, sự đụng chạm hoặc để tỏ ra vẻ ngại ngùng hay kính cẩn.

c. Trắng (tính từ): màu của vôi, của bông.”

Trả lời:

a. Phần giải thích từ đã đúng, vì dựa vào cách giải phân tích nội dung của từ.

b. Phần giải thích từ đã đúng, vì dựa vào cách giải phân tích nội dung của từ.

c. Phần giải thích từ Sai. Vì cách giải thích này vẫn còn thiếu ý, chưa bao hàm được hết ý nghĩa của từ. 

“Trắng”: màu sắc của vôi, của bông. Có màu sáng phân biệt rõ với những cái cùng loại sẫm hay có màu khác. Hoàn toàn không có hay không còn gì cả (Nghĩa bóng).  Rõ hết sự thật (nghĩa bóng).

Đăng ký khóa học PAS THPT để được các thầy cô giúp bạn lên lộ trình học và ôn tập chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT và kỳ thi đánh giá năng lực nhé!

2. Từ đọc đến viết trang 46 SGK Ngữ Văn 11/1 Chân trời sáng tạo

“Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày một mục tiêu của bạn trong tương lai và những giải pháp để đạt được mục tiêu ấy. Hãy giải thích nghĩa của hai từ ngữ trong đoạn văn và cho biết bạn đã giải thích theo những cách nào.”

2.1 Lập dàn ý

A. Mở đoạn: 

- Dẫn dắt, giới thiệu về chủ đề mà đề bài yêu cầu: trình bày về một mục tiêu sống trong tương lai và những giải pháp để  có thể đạt được mục tiêu ấy.

B. Thân đoạn: 

• Giải thích: 

- Mục tiêu sống: là những suy nghĩ, hành động tích cực của con người, với mục đích hướng đến những điều tốt đẹp và cao cả trong cuộc sống. 

- Mục tiêu sống có sức ảnh hưởng quan trọng đến suy nghĩ và hành động của con người, đặc biệt là các bạn thanh niên ngày nay.

• Biểu hiện: 

- Người có mục tiêu sống là người biết cố gắng phấn đấu, vươn lên trong cuộc sống của mình. Họ luôn nỗ lực hết sức để mong muốn đạt được những thành tựu cho riêng bản thân mình. Mỗi khi gặp chuyện khó khăn vấp ngã, họ không nản chí hay buông xuôi mà tìm cách đứng dậy để bước tiếp con đường mà mình đã chọn.

- Người có mục tiêu sống còn là những người biết yêu thương những người xung quanh, luôn muốn lan tỏa những thông điệp tích cực ra xã hội, làm cho xã hội ngày một tốt đẹp hơn. 

- Việc sống có mục tiêu mang đến cho con người nhiều lợi ích với ý nghĩa tốt đẹp: nó giúp chúng ta đạt được những thành quả sau bao nỗ lực, cố gắng tôi luyện phẩm chất quý giá. Không chỉ vậy, ta còn nhận lại được sự yêu thương, tin tưởng, và kinh nghiệm, bài học từ người khác. . 

• Chứng minh

- Người viết có thể lấy dẫn chứng về những người trẻ sống có mục tiêu,  có lí tưởng nổi bật, tiêu biểu trong nước hoặc trên thế giới mà được nhiều người biết đến và ngưỡng mộ.

• Phản đề: 

- Bên cạnh những người có cho mình những mục tiêu và lí tưởng sống cao đẹp thì ẩn trong xã hội vẫn còn nhiều người sống không có ước mơ, hoài bão. Họ vô cảm hoặc có ước mơ nhưng không cố gắng thực hiện nó mà chỉ hão huyền, viển vông về một cuộc sống tốt đẹp hơn. Những người như vậy đáng bị phê phán và chỉ trích.

• Liên hệ bản thân: 

- Mỗi người một mục tiêu, một lí tưởng. Mục tiêu sống của mỗi người là không giống nhau, tuy nhiên nếu mọi người cùng cố gắng, chúng ta sẽ cùng chung tay góp phần xây dựng một đất nước vững mạnh. Không một ai là hoàn hảo, nhưng nếu ta biết cố gắng hoàn thiện bản thân và vươn lên phía trước, chúng ta sẽ đạt được những thành quả xứng đáng với công sức mà mình bỏ ra.

- Mỗi người hãy xác định cho mình một mục tiêu sống có ảnh hưởng, tác động ý nghĩa to lớn đến mình và cố gắng thực hiện những mục tiêu đó thật tốt để có thể thấy cuộc sống ý nghĩa hơn.

C. Kết đoạn.

- Khái quát lại tầm quan trọng của mục tiêu sống đối với con người.

Bộ sổ tay các môn học giúp các bạn hack điểm kì thi THPT, đánh giá năng lực mới nhất đang được ưu đãi lên đến 50%. Nhanh tay đăng ký để được sở hữu bộ sổ tay hữu ích này bạn nhé! 

2.2 Viết bài 

Nhà diễn thuyết, tác gia nổi tiếng người Mỹ Les Brown đã từng nói: "Cuộc sống là một hành trình khó khăn và tàn nhẫn, nhưng nếu chúng ta biết nắm bắt tài năng của bản thân và cho phép chúng nảy nở, chúng ta sẽ được chuẩn bị tốt cho nó." Câu nói này cho thấy rằng con người ai cũng luôn khát khao tới sự thành công, nhưng để đạt được điều đó lại không dễ dàng.

Để đạt được thành công, ta cần bắt đầu bằng việc xác định mục tiêu của bản thân trong cuộc sống. Mục tiêu sống là những mong muốn, dự định và khát khao của mỗi con người trên hành trình trải nghiệm của bản thân. Mục tiêu giống như một chiếc la bàn, nó giúp chúng ta định hình được hướng đi của mình và tránh xa những cám dỗ để đi đúng đường. Nó có tầm ảnh hưởng quan trọng đến suy nghĩ và hành động của giới trẻ, đặc biệt là các bạn thanh niên ngày nay. Doanh nhân nổi tiếng Bill Gates đã từng đặt ra những mục tiêu nhất định cho bản thân. Với việc xác định mục tiêu một cách đúng đắn, ông đã giúp cả nhân loại biết cách sử dụng phần mềm tiện ích và hữu hiệu cho máy tính. Việc xác định mục tiêu cũng giúp cho những người trẻ hiện nay có thể tìm được định hướng đúng đắn, tạo động lực, nuôi dưỡng niềm đam mê và khao khát chinh phục những kế hoạch.

Xác định mục tiêu cũng thôi thúc con người phấn đấu, nỗ lực vươn lên những khó khăn, thử thách để hướng tới một lối sống tích cực và có giá trị. Trong đại dịch Covid-19 toàn cầu, những chiến binh áo trắng, áo xanh đã không ngại hy sinh tuổi trẻ, sức trẻ để giúp cuộc sống mọi người được trở lại bình thường. Những người này đều đã xác định mục tiêu đúng đắn và hy sinh hết mình để làm được việc có ích và cống hiến cho xã hội. Khi có mục tiêu, mọi người có thể dễ dàng kết nối với những người xung quanh ta có cùng chí hướng, đồng thời phát huy năng lực của mình, khơi dậy cảm hứng và lòng ham sống.

Tuy nhiên, để đạt được thành công, chúng ta không chỉ cần xác định mục tiêu đúng đắn mà còn cần theo đuổi nó đến cùng. Mục tiêu sống nếu không được thực hiện hóa thì sẽ trở nên vô nghĩa. Việc xác định mục tiêu không hề đơn giản, để có được mục tiêu đúng đắn và hiệu quả, chúng ta luôn cần phải có sự tập trung, tỉnh táo và khả năng đánh giá bản thân chính xác. Bởi nếu ta không hiểu rõ chính mình, không biết bản thân mình thực sự muốn gì, thì việc đặt ra một mục tiêu sống sẽ chỉ là một ước mơ xa vời mà không có khả năng thực hiện. Bên cạnh đó, cần phải nhớ rằng việc đặt ra mục tiêu không chỉ đơn giản là để đạt được thành công và trở nên giàu có mà còn là để cho chúng ta có một cuộc sống có giá trị và ý nghĩa hơn.

Mục tiêu không chỉ là kết quả cuối cùng, đó còn là hành trình để đến được với nó. Trên con đường hướng đến mục tiêu sống, chúng ta sẽ phải trải qua nhiều khó khăn, thử thách. Nếu biết cách nắm bắt khả năng của bản thân và sử dụng chúng để vượt qua những rào cản đó, mọi người sẽ trưởng thành hơn và phát triển mạnh mẽ hơn. Chính vì vậy, hãy dành thời gian để nghiêm túc suy nghĩ và đặt ra những mục tiêu đúng đắn và phù hợp với bản thân. Hãy tập trung vào những gì mình muốn và không ngừng phấn đấu để đạt được chúng. Đây chính là con đường để trở thành người thành công và giúp con người có một cuộc sống có ý nghĩa.

2.3 Trả lời câu hỏi

• Hai từ ngữ trong văn bản là: tích cực, ước mơ

• Tích cực: Để chỉ những hiện tượng lành mạnh, cố hết sức mình để làm gì, có tác dụng khẳng định, thúc đẩy sự phát triển.

       → Cách giải thích: Giải thích theo cách phân tích nội dung của từ.

• Ước mơ: ao ước, mơ ước…

       → Cách giải thích: sử dụng từ (một số) từ đồng nghĩa với từ cần giải thích.

Qua bài viết này, VUIHOC đã mang đến cho các bạn học sinh chi tiết Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 45 - Ngữ Văn 11 Chân trời sáng tạo. Hi vọng rằng có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi thêm các nội dung kiến thức mà bài học tuyệt vời này đem lại. Để học nhiều hơn các kiến thức của các môn học thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo: 

• Soạn bài công nghệ AI của hiện tại và tương lai 
• Soạn bài Người trẻ và những hành trang vào thế kỉ XXI
• Soạn bài: Giới thiệu một tác phẩm văn học hoặc một tác phẩm nghệ thuật theo lựa chọn cá nhân