Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 51 sách cánh diều 10 tập 1

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 51 sách cánh diều 10 tập 1

1. Câu 1 trang 51 SGK Văn 10/1 Cánh diều

Trật tự từ ở trong mỗi cặp câu dưới đây đã thể hiện những khác biệt về nghĩa như thế nào?

a1) Mồng 8 tháng Ba là ngày phụ nữ Quốc tế.

a2) Mồng 8 tháng Ba là ngày Quốc tế phụ nữ.

b1) Đỗ Phủ là nhà thơ Trung Quốc nổi tiếng.

b2) Đỗ Phủ là nhà thơ nổi tiếng Trung Quốc.

c1) Bài thơ đã nói lên sự cảm thông sâu sắc với những người lính của ông.

c2) Bài thơ đã nói lên sự cảm thông sâu sắc của ông với những người lính.

Lời giải chi tiết:

Câu a1 đã biểu thị ngày Quốc tế phụ nữ bình thường giống như những ngày trong tuần còn câu a2 đã biểu thị đây là một ngày đặc biệt hơn, khác với những ngày bình thường khác.

Câu b1 đã biểu thị Đỗ Phủ là một nhà thơ người nước Trung Quốc và rất nổi tiếng, câu b2 đã biểu thị đây là một nhà thơ lớn, nổi tiếng khắp Trung Quốc

Câu c1 có thể hiểu được rằng là những người lính của tác giả, còn câu c2 có thể hiểu rằng là bài thơ đã nói lên sự cảm thông sâu sắc của tác giả.

>> Mời bạn tham khảo: Soạn văn 10 Cánh diều 

2. Câu 2 trang 51 SGK Văn 10/1 Cánh diều

Phân tích và sửa lỗi về trật tự từ ở trong các trường hợp sau đây:

a) Tự tình (bài 2) là một trong những bài thơ cất lên tiếng nói quyết liệt đấu tranh cho nữ quyền của Hồ Xuân Hương.

b) Câu cá mùa thu, Vịnh mùa thu, Uống rượu mùa thu là chùm thơ thu của Nguyễn Khuyến nổi tiếng.

c) Đến năm 2000, phải thanh toán hết các trang thiết bị cũ kĩ, lạc hậu, phải đầu tư một số dụng cụ chuyên khoa cần thiết cho các trạm y tế xã như răng, mắt

d) Họ úp cái nón lên mặt, năm xuống ngủ một giấc cho đến chiều.

Lời giải chi tiết:

a) Tự tình (bài 2) là một trong những bài thơ xuất sắc đã cất lên được tiếng nói đấu tranh quyết liệt dành cho nữ quyền của Hồ Xuân Hương.

b) Câu cá mùa thu, Vịnh mùa thu, Uống rượu mùa thu chính là chùm thơ về thu nổi tiếng của tác giả Nguyễn Khuyến.

c) Đến năm 2000, phải thanh toán hết tất cả các trang thiết bị cũ kĩ, lạc hậu, phải đầu tư cho một số dụng cụ chuyên khoa cần thiết ví dụ như răng, mắt cho các trạm y tế xã.

d) Họ nằm xuống, úp cái nón lên trên mặt rồi ngủ một giấc cho đến chiều.

Lộ trình khóa học PAS THPT sẽ được thiết kế riêng cho từng bạn học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước đạt điểm cao trong mọi kỳ thi chung và riêng.

3. Câu 3 trang 51 SGK Văn 10/1 Cánh diều

Trật tự từ ở trong các câu thơ Đường luật sau đây có gì khác trật tự từ thơ thông thường? Phân tích các tác dụng tu từ của hiện tượng đảo trật tự từ mà tác giả đã lựa chọn trong các câu thơ.

a. 

Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,

Trơ cái hồng nhan với nước non.

(Hồ Xuân Hương)

b. 

Lom khom dưới núi tiều vài chú

Lác đác bên sông chợ mấy nhà

(Bà Huyện Thanh Quan)

c. 

Lao xao chợ cá làng ngư phủ,

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương

(Nguyễn Trãi)

d.

Lặn lội thân cò khi quãng vắng,

Eo sèo mặt nước buổi đò đông

(Trần Tế Xương)

Lời giải chi tiết:

- Trật tự từ được sử dụng trong các câu thơ Đường luật sau đã bị đảo ngược về trật tự từ.

- Tác dụng tu từ của hiện tượng đảo trật tự từ trong câu thơ mà tác giả đã lựa chọn:

a. 

Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,

Trơ cái hồng nhan với nước non.

(Hồ Xuân Hương)

→ Phép đảo ngữ như một nỗ lực cố ý làm sâu sắc thêm nỗi bẽ bàng trong tâm trạng. Từ "trơ" truyền đạt tới lòng tủi hổ, sự chai lì và cảm giác mất đi. Đặc biệt, sự kết hợp của "hồng nhan" (miêu tả vẻ đẹp của người thiếu nữ) với từ "cái" lại mang đến một sắc thái mỉa mai, hèn mọn. Sự kết hợp "hồng nhan" trơ với nước non không chỉ là sự miêu tả về vẻ ngoại hình mà còn là một cách nhấn mạnh vào tình trạng khốn khó của người phụ nữ trữ tình. Câu thơ giới hạn chủ đề chỉ vào vẻ đẹp của từ "hồng nhan," nhưng thông qua sự đảo ngữ, nó mở ra một khía cạnh bi đát, cay đắng của người trữ tình trong tình cảnh khó khăn.

b. 

Lom khom dưới núi tiều vài chú

Lác đác bên sông chợ mấy nhà

(Bà Huyện Thanh Quan)

→ Nhấn mạnh thêm về sự vất vả, đói nghèo, lam lũ của những người dân ở vùng Đèo Ngang; miêu tả thêm về sự thưa thớt, vắng vẻ, bé nhỏ, tiêu điều và hoang vắng ở nơi đây.

c. 

Lao xao chợ cá làng ngư phủ,

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương

(Nguyễn Trãi)

→ Đảo trật tự cú pháp: lao xao chợ cá/dắng dỏi cầm ve → nhấn mạnh thêm vào những âm thanh của một cuộc sống trong thời kỳ sinh sôi, cũng chính là tiếng lòng của tâm hồn tác giả Nguyễn Trãi trước một cuộc sống no ấm, thịnh vượng của dân chúng.

d.

Lặn lội thân cò khi quãng vắng,

Eo sèo mặt nước buổi đò đông

(Trần Tế Xương)

→ Nhấn mạnh về sự nhọc nhằn, vất vả, bươn chải của bà Tú để có thể lo lắng cơm áo, mưu sinh cho tất cả gia đình.

Sổ tay tổng hợp kiến thức môn Ngữ Văn giúp các em đạt điểm cao thi tốt nghiệp THPT. Đăng ký đặt hàng để nhận ưu đãi giảm giá cực tốt từ VUIHOC nhé!

4. Câu 4 trang 51 SGK Văn 10/1 Cánh diều

Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8-10 dòng) với câu chủ đề: Mùa thu trong thơ Nguyễn Khuyến luôn mang một nỗi buồn man mác như chính nỗi niềm của tác giả về đất nước, về thời cuộc. Giải thích cách sắp xếp trật tự từ ở một câu văn mà em đã viết.

Lời giải chi tiết:

Mang trong mình tấm lòng của một con người được biết đến với danh hiệu Tam Nguyên Yên Đổ, Nguyễn Khuyến đã trải qua nhiều năm làm quan dưới triều Nguyễn. Điều này đã giúp ông có cái nhìn toàn cảnh về thời cuộc và hiểu rõ hơn về tình hình xã hội, nền chính trị và những thách thức mà đất nước đang phải đối mặt trong giai đoạn đó. Nào là thời buổi đầy rối ren, nào là bách tính đầy cực khổ, tất cả đều đã hiện ra trước mắt. Dù đã bước vào giai đoạn hưu trí và lựa chọn cuộc sống ẩn dật, an nhàn về thể chất, nhưng tâm hồn và tinh thần của ông vẫn mang một nỗi lòng nặng trĩu về quê hương và đất nước, nơi mà bốn bề chẳng yên bình. Ông chưa bao giờ quên những tình cảnh rối loạn của đất nước, và lòng trắc ẩn cho nhân dân đang phải chịu đựng. Ông thương cảm cho số phận khó khăn của những người dân, và nỗi lòng ấy thể hiện sự quan tâm sâu sắc đối với tình hình xã hội. Tận hưởng cuộc sống hưu trí, nhưng ông vẫn giữ trong lòng tinh thần yêu nước và lòng nhân ái, sẵn sàng hết lòng vì dân, vì triều đình, là biểu hiện của trách nhiệm và lòng trung hiếu của một vị quan trải qua nhiều thăng trầm cuộc đời.

- Câu được gạch chân ở câu trên đã sử dụng biện pháp đảo vị ngữ lên trên trước chủ ngữ, viết đúng phải là: Tất cả đều đã hiện ra trước mắt nào là thời buổi rối ren, nào là bách tính thật cực khổ.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết bài soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 51 trong sách Cánh diều 10 tập 1. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Soạn bài Cảm xúc mùa thu 
• Soạn bài Tự tình 
• Soạn bài Câu cá mùa thu