Soạn bài Tú Uyên gặp Giáng Kiều Văn 11 Chân trời sáng tạo

1. Soạn bài Tú Uyên gặp Giáng Kiều trước khi đọc

Câu hỏi (trang 63 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Theo bạn, thế nào là “người đẹp trong tranh” hay “người đẹp như tranh”? Hãy thử chia sẻ tưởng tượng của bạn về hình ảnh người đẹp bước ra từ một bức tranh.

Trả lời:

- Cụm từ “người đẹp trong tranh” là người do họa sĩ tự tưởng tượng ra muốn diễn tả sự tuyệt đẹp so với ngoài đời (có thể không có thật). Còn “người đẹp như tranh” là một nhận định để miêu tả vẻ đẹp xuất chúng, một vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành, đẹp tựa tranh vẽ của người thật.

- Hình ảnh người đẹp bước ra từ bức tranh theo tưởng tượng: Bước ra từ vùng ánh sáng chói lóa, với khuôn mặt xinh đẹp, mái tóc dài thướt tha cùng những bước đi uyển chuyển… Đây là người mang vẻ đẹp tuyệt tác, hiếm ai có được trọn vẹn những nét đẹp ấy bởi tranh vẽ luôn dựa vào những chuẩn mực hoàn hảo.

2. Soạn bài Tú Uyên gặp Giáng Kiều đọc văn bản 

2.1 Câu 1 Bạn có nhận xét gì về tình cảm của chàng Tú Uyên thể hiện trong đoạn này?

Trong đoạn thơ này, chàng Tú Uyên hiện lên là một người đang rất si tình, ngây ngất, cảm động trước vẻ đẹp thuần khiết của cô nàng Giáng Kiều. Chàng nguyện làm tất cả để có thể thấy mặt, và để đổi lấy nụ cười của người con gái chàng đem lòng tương tư .

2.2 Câu 2: Hãy hình dung sự thay đổi của khung cảnh trước và sau khi nàng tiên Giáng Kiều làm phép.

• Khung cảnh trước khi Giáng Kiều làm phép: 

 - Mái nhà tranh nhỏ với vật dụng đơn sơ

- Khung cảnh yên ắng, không người.

- “Lòng người trông xuống sông Tương mơ hình”, “ngày tưởng đêm mơ đã chồn”, 

- “Ruột héo, gan mòn”, “nhắp sầu gối muộn có ngày nào nguôi” 

→ Khung cảnh khi ấy ủ rũ, ảm đạm, cô đơn, chỉ cô độc mình chàng Tú Uyên ngồi ngẩn ngơ, ôm mộng tương tư mỏi mệt. Ngày ngày chàng chỉ biết thẫn thờ, tiếc nuối bóng nàng, quên cả  ăn uống.

• Khung cảnh sau khi Giáng Kiều làm phép: 

- Có đôi hầu, có bình trầm và chén hà để uống rượu vui: “tưng bừng sắm sửa tiệc hoa/ Bình trầm đưa khói, chén hà đậm hương”

- Nhà tranh biến thành lâu đài” “thảo am thoắt đã đổi ra lâu đài/ Tường quang sáng một góc trời”,

- Bạn bè đông đủ tới chúc mừng: “bên nói bên cười”, “bên mừng cố hữu, bên mời tân lang”, “khoe thắm đua vàng”.

- Các tiên nữ nhảy múa cùng quần áo sắc màu thiết tha, nổi bật và duyên dáng.

→ Từ sau khi Giáng Kiều làm phép, khung cảnh như bừng tỉnh, được ban phát sự sống. Cả khung cảnh ấy trở nên nhộn nhịp, vui vẻ, đông đúc.

Đăng ký ngay khóa học PAS THPT để được thầy cô lên lộ trình ôn thi tốt nghiệp ngay từ bây giờ nhé!

3. Soạn bài Tú Uyên gặp Giáng Kiều sau khi đọc 

Nội dung chính đoạn thơ:

Tú Uyên gặp Giáng Kiều là một câu chuyện cổ tích nói về câu chuyện chàng trai Tú Uyên thầm yêu nàng tiên Giáng Kiều xinh đẹp và sau đó là chuỗi ngày tìm đến nhau tìm hạnh phúc của đôi trẻ.

3.1 Câu 1 trang 67 SGK Văn 11/1 Chân trời sáng tạo: “Dựa vào tóm tắt, cho biết cốt truyện của Bích Câu kì ngộ được xây dựng theo mô hình nào?” 

Trả lời:

-  Dựa vào tóm tắt cho thấy cốt truyện của Bích Câu kì ngộ được xây dựng theo mô hình: Gặp gỡ – Lưu lạc – Đoàn tụ

•  Gặp gỡ: Sự gặp gỡ lạ lùng ở đất Bích Câu

•  Lưu lạc: Trong một dịp tình cờ, Tú Uyên gặp được một cô gái đẹp như tiên giáng trần, bèn đi theo thì nàng chợt biến mất không rõ tung tích sau đó chàng gặp lại được Giáng Kiều vì cô nàng luôn chuẩn bị cơm nước sẵn cho Tú Uyên. Hai người kết duyên với nhau hạnh phúc song 3 năm, Tú Uyên nghiện rượu, Giáng Kiều khuyên chồng không được bèn bỏ về tiên giới

•  Đoàn tụ (Đoàn viên): Tú Uyên vô cùng hối hận sinh bệnh, Giáng Kiều hiện ra tha lỗi cho chồng, hai vợ chồng nối lại duyên xưa.

3.2 Câu 2 trang 67 SGK Văn 11/1 Chân trời sáng tạo: “Chỉ ra chi tiết có vai trò quan trọng trong việc thể hiện nội dung văn bản.”

Trả lời:

Chi tiết có vai trò quan trọng trong việc thể hiện nội dung văn bản: chi tiết Tú Uyên nhớ thương Giáng Kiều, hối hận, sinh ra sầu não, đau ốm, định quyên sinh. Đúng lúc ấy, Giáng Kiều hiện ra và tha lỗi cho chồng. Hai người nối lại tình xưa.

→ Chi tiết là là yếu tố tháo gỡ nút thắt, mở ra cái kết đẹp cho câu chuyện. Qua đó bộc lộ một quan niệm về cuộc sống muốn thoát khỏi thực tại xung quanh, tác giả đã thể hiện một cái nhìn phê phán về xã hội đang loạn lạc, chiến tranh và đầy dẫy bất trắc. Mặc dù mang màu sắc hoang đường nhưng tư tưởng này cũng phản ánh nhu cầu giải tỏa tâm trí của con người trong bối cảnh đó, khi họ muốn tìm kiếm sự giải thoát bằng cách rời bỏ đạo Nho để tìm đến Phật giáo và Đạo giáo. Điều này thể hiện sự mê hoặc và sự khao khát tìm kiếm của con người trong cuộc sống, cũng như tác giả muốn gửi gắm thông điệp về sự hy vọng và niềm tin vào một cuộc sống mới, trong đó con người có thể tìm thấy bình yên và giải thoát tinh thần

3.3 Câu 3 trang 67 SGK Văn 11/1 Chân trời sáng tạo: “Phân tích đặc điểm của nhân vật Tú Uyên và Giáng Kiều thể hiện qua văn bản.”

Trả lời:

- Nhân vật Tú Uyên: mặc dù thường xuyên cùng các bạn đi thăm viếng những danh lam thắng cảnh nhưng lại tỏ ra là không tin thần tiên. Cho tới khi chàng gặp được nàng tiên Giáng Kiều mới tin. Nhưng vì thói nghiện rượu, Giáng Kiều khuyên nhủ không được, nên đã để vợ bỏ về tiên giới rồi mới thức tỉnh nuối tiếc, thậm chí định tự tử.

- Nhân vật Giáng Kiều: là một người phụ nữ mang vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành, bước ra từ trong tranh. Luôn hết lòng vì chồng, sẵn sàng ở lại trần gian để lấy Tú Uyên. Khi chung sống cùng Tú Uyên, đức tính nhẫn nhịn, dịu dàng của nàng càng được thể hiện rõ hơn khi nàng nhiều lần khuyên nhủ chồng bỏ rượu. Sau khi Giáng Kiều bỏ về tiên giới và chứng kiến cảnh chồng định tự tử, nàng đã bao dung, vị tha rồi chấp nhận cho chồng một cơ hội làm lại với người đã từng làm mình tổn thương.

3.4 Câu 4 trang 67 SGK Văn 11/1 Chân trời sáng tạo: “Nhận xét về cách thể hiện thái độ, tình cảm của nhân vật Giáng Kiều qua lời thoại sau đây:

Thưa rằng: “Túc trái tiền nhân

         Không dưng dễ xuống cõi trần làm chi

Song còn mấy bạn tương tri

         Bấy lâu chưa có chút gì là đâu

Trước xin từ biệt cùng nhau

         Chữ duyên này trở về sau còn dài?”

Trả lời:

Qua lời thoại cho ta thấy nhân vật Giáng Kiều đã khuyên ngăn chồng bỏ ý định tự tử bởi vì nhân duyên của hai người là tiền kiếp, không dễ dàng mà nàng có thể xuống cõi trần và nên duyên cùng Tú Uyên. Đồng thời, nàng tiên Giáng Kiều khẳng định luôn một lòng thủy chung với Tú Uyên cho dù có chuyện gì xảy ra.

→ Qua lời thoại có thể thấy, nhân vật Giáng Kiều là một người con gái thủy chung, sắt son, luôn một lòng với chồng, dù cho trước đó Tú Uyên có gây ra lỗi lầm khiến Giáng Kiều bỏ về cõi tiên. Hơn thế nữa, nàng còn là người có tấm lòng bao dung, vị tha, cao thượng, sẵn sàng bỏ qua lỗi lầm của chồng để hai người nối lại duyên xưa.

3.5 Câu 5 trang 68 SGK Văn 11/1 Chân trời sáng tạo: “Dấu hiệu nào trong văn bản cho thấy đây là truyện thơ Nôm bác học?”

Trả lời:

• Dấu hiệu trong văn cho thấy đây là truyện thơ Nôm bác học là:

• Truyện thơ Bích Câu kì ngộ được lấy cảm hứng từ những dữ kiện, sự tích lịch sử trong dân gian Việt Nam, như truyền thuyết về Vua Lý Thái Tổ được Phật Quan Âm ban cành sen trắng hay sự tích về vua Lê Thánh Tông gặp tiên nữ ở chùa Ngọc Hồ. 

• Truyện được viết dưới dạng thể thơ lục bát, tái hiện được chân thực câu chuyện về những sự kiện, diễn biến sự tích trong lịch sử, được lưu truyền trong dân gian nước Việt. 

• Bích Câu kì ngộ trở thành một tác phẩm văn học nổi tiếng của truyện Nôm, giúp bảo tồn và truyền bá những giá trị văn hóa truyền thống của đất nước. 

• Tác phẩm còn nổi tiếng với tình cảm của nhân vật chính, Giáng Kiều, với Tú Uyên, một tình yêu mãnh liệt vượt qua mọi trở ngại, kết nối hai người qua những kiếp sau.

3.6 Câu 6 trang 68 SGK Văn 11/1 Chân trời sáng tạo: “Thông điệp mà tác giả muốn gửi đến người đọc là gì?”

Trả lời:

Qua đoạn thơ trên, thông điệp mà tác giả muốn truyền tải đến người đọc: con người cần học cách trân trọng những điều hiện tại mà ta có trong cuộc sống. Dù trải qua bao nhiêu khó khăn, khi ta đạt được mục tiêu, hãy tận hưởng và cảm nhận những thành tựu của mình. Tuy nhiên, đừng để bản thân mình mất đi những điều quan trọng để sau này mới hối hận và nuối tiếc. Mọi người cần học cách trân trọng những điều xung quanh, hãy giữ gìn và tận dụng chúng một cách tốt nhất để không hối tiếc sau này.

4. Bài tập sáng tạo trang 68 SGK Văn 11/1 Chân trời sáng tạo 

Câu hỏi : “Hãy diễn xuôi đoạn trích này và nhận xét sự khác biệt giữa đoạn trích và đoạn diễn xuôi về hiệu quả thể hiện nội dung của tác phẩm.”

Trả lời:

Tú Uyên đang đi du ngoạn và khám phá ngôi chùa thì bỗng nhìn thấy một cô gái tuyệt đẹp  từ trong chùa đi ra. Chàng tiến tới chủ động nói chuyện với nàng, hai người trò chuyện với nhau rất vui vẻ. Tuy nhiên, khi đến đình Quảng Vân, người con gái biến mất làm cho Tú Uyên sinh tương tư, chả thiết ăn uống, học hành gì, ngày đêm chỉ ôm nỗi nhớ mơ mộng đến nàng.

Trong một lần Tú Uyên đến cầu Đông, chàng gặp một ông già bán tranh và mua được một bức tranh giống y như người chàng ngày đêm  mong ngóng. Tú Uyên treo nó cạnh chỗ ngồi, từ đó, hai người ăn uống chung với nhau y như người thật. 

Một hôm nọ, Tú Uyên đi học về thì thấy giường chiếu đã được sắp xếp gọn gàng, mâm cơm đầy đủ thức ăn ngon, chàng không hiểu chuyện gì nhưng lúc đó vì đói bụng nên đã ngồi vào ăn. Tuy nhiên, việc này diễn ra thường xuyên làm cho chàng nửa nghi nửa mừng. Chính vì vậy, để làm rõ chuyện này, Tú Uyên đã giả vờ đi học nhưng đi được nửa đường  thì quay lại, nấp ngoài cửa sổ xem ai đã làm những việc đó. Lúc ấy, chàng nhìn thấy người đẹp bước ra từ trong bức tranh, dọn dẹp nhà cửa và làm cơm cho chàng. Không thể chờ đợi thêm, Tú Uyên đã xô cửa bước vào, giữ chặt tay nàng và không cho nàng trở lại vào tranh. Nàng giới thiệu tên nàng là Giáng Kiều, là người trên trời nhưng vì có duyên nợ với chàng từ kiếp trước nên xuống trần gian theo tiếng gọi của con tim. Từ hôm đó, hai người sống hạnh phúc bên nhau trong suốt ba năm. Sau đó, Tú Uyên đã dần quên lãng chuyện học hành và chìm đắm vào rượu chè. Chàng uống không còn biết trời đất là gì dù cho vợ đã cố gắng khuyên ngăn. Giáng Kiều vì chuyện này rất tức giận, nhân lúc chồng ngủ, nàng đã bay về trời.

Khi Tú Uyên tỉnh dậy thì đã muộn, vợ đẹp đã không còn ở bên cạnh. Lúc này, chàng hối hận đến nỗi suốt một tháng trời không ăn không ngủ, chỉ khóc lóc không thôi. Rồi sau đó, suy nghĩ tự tử hiện lên trong đầu chàng. Chàng vừa vắt khăn lên xà thì Giáng Kiều xuất hiện,nàng tha thứ cho chàng sau lời thề không bao giờ tái phạm lỗi lầm này. Cuối cùng ,hai người lại trở lại bên nhau và có một đứa con trai thông minh. Không lâu sau, có hai con hạc đậu ngoài sân, hai vợ chồng dặn con ở lại rồi cùng nhau cưỡi hạc bay về trời.

⇒ Sự khác biệt giữa đoạn trích và đoạn diễn xuôi: Trong đoạn trích thì lời nói sống động, ngôn từ trữ tình được thể hiện qua sự ẩn dụ nhưng người đọc có thể bị khó hiểu. Còn khi theo dõi văn bản đoạn diễn xuôi, người đọc có thể hiểu dễ dàng hơn và dễ theo dõi nội dung hơn. Tuy nhiên, văn phong lại không được trau chuốt bằng đoạn trích.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết Soạn bài Tú Uyên gặp Giáng Kiều trong sách Ngữ Văn 11 Chân trời sáng tạo. Hi vọng rằng có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi thêm các nội dung kiến thức mà tác phẩm tuyệt vời này đem lại. Để học nhiều hơn các kiến thức của các môn học thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Soạn bài lời tiễn dặn
• Soạn bài Trình bày ý kiến đánh giá, bình luận một vấn đề xã hội
• Soạn bài Viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội