img
Thông báo
Sắp bắt đầu năm học mới, lớp hiện tại của bạn đang là lớp {{gradeId}}, bạn có muốn thay đổi lớp không?
img

Số phức nghịch đảo là gì? Lý thuyết và bài tập vận dụng

Tác giả Cô Hiền Trần 16:18 21/10/2024 59,895 Tag Lớp 12

Số phức nghịch đảo là một phần kiến thức quan trọng trong chương trình Toán lớp 12 và thường xuyên xuất hiện trong các đề thi. Trong bài viết này, VUIHOC sẽ giúp các em tổng hợp lý thuyết, công thức số phức nghịch đảo cùng các bài tập vận dụng để từ đó ôn tập thật hiệu quả nhé!

Số phức nghịch đảo là gì? Lý thuyết và bài tập vận dụng
Mục lục bài viết
{{ section?.element?.title }}
{{ item?.title }}
Mục lục bài viết x
{{section?.element?.title}}
{{item?.title}}

1. Số phức nghịch đảo là gì?

Định nghĩa số phức nghịch đảo

Trước khi tìm hiểu về số phức nghịch đảo, chúng ta hãy cùng ôn lại khái niệm số phức

  • Số phức là biểu thức có dạng $z=a+bi$, trong đó $a,b$ là các số nguyên; $a$ là phần thực, $b$ là phần ảo, $i$ là đơn vị ảo. Quy ước: $i^{2}=-1$.

  • Số phức nghịch đảo, hay còn được gọi là nghịch đảo của số phức, ký hiệu z-1 là số phức có dạng sao cho tích của số phức nghịch đảo và số phức có kết quả bằng 1: $z^{-1}.z=1$ 

2. Lý thuyết số phức nghịch đảo

Chúng ta hoàn toàn có thể chứng minh được: 

$z^{-1}=\frac{1}{\left | z \right | ^{2}} . \bar{z} = \frac{1}{a^{2}+b^{2}}(a-bi)$

Suy ra: $z^{-1}=\frac{1}{a^{2}+b^{2}}(a-bi)(a+bi)=\frac{a^{2}-b^{2}i^{2}}{a^{2}+b^{2}}=1$

  • Số phức nghịch đảo của $z=a+bi$ là $z^{-1}=\frac{1}{z}=\frac{1}{a+bi}$

  • Số nghịch đảo của $z=a+bi (z\neq 0)$ là $z^{-1} = \frac{1}{z}=\frac{\bar{z}}{\left | z \right |^{2}}$

 
Đăng ký ngay để nhận bí kíp nắm trọn kiến thức và phương pháp giải mọi dạng bài tập Toán thi THPT Quốc Gia
 

3. Một số bài tập tìm số phức nghịch đảo và lời giải chi tiết

Bài 1: Tìm số phức nghịch đảo của số phức sau: z=3+4i?

Lời giải: 

Số phức nghịch đảo của $z=3+4i$ là:

$z^{-1}=\frac{1}{3+4i}=\frac{3-4i}{3^{2}-(4i)^{2}}=\frac{3-4i}{9+16}=\frac{3}{25}-\frac{4}{25}i$

Vậy số phức nghịch đảo của số phức $z=3+4i$ là $z^{-1}=\frac{3}{25}-\frac{4}{25}i$

Bài 2: Số phức nghịch đảo của $z=2-2i$ là:

  1. $-\frac{1}{4}+\frac{1}{4}i$

  2. $\frac{1}{4}-\frac{1}{4}i$

  3. $\frac{1}{4}+\frac{1}{4}i$

  4. $-\frac{1}{4}-\frac{1}{4}i$

Lời giải: $z=2-2i \Rightarrow z^{-1}=\frac{1}{2-2i}=\frac{1+i}{2(1-i)(1+i)}=\frac{1+i}{2(1-i^{2})}=\frac{1+i}{2.2}=\frac{1}{4}+\frac{1}{4}i$

Đáp án cần chọn: C. $\frac{1}{4}+\frac{1}{4}i$

Bài 3: Hãy tìm số nghịch đảo của số phức $z=10+8i$? 

Lời giải: 

$z=10+8i \Rightarrow z^{-1}=\frac{1}{z}=\frac{1}{10+8i}=\frac{10-8i}{(10-8i)(10+8i)}=\frac{10-8i}{10^{2}+8^{2}}=\frac{10-8i}{164}$

$\Rightarrow z^{-1} = \frac{5}{82} - \frac{2}{41}i$

Vậy số phức nghịch đảo của $z=10+8i$ là $z^{-1}=\frac{5}{82}-\frac{2}{41}i$

Bài 4: Đáp án nào dưới đây là số phức nghịch đảo của $z=1+3i$:

  1. $\frac{1}{10}(1-3i)$

  2. $1-3i$

  3. $\frac{1}{\sqrt{10}}(1+3i)$

  4. $\frac{1}{10}(1+3i)$

Lời giải:

$z=1+3i \Rightarrow \frac{1}{z}=\frac{1}{1+3i}=\frac{1-3i}{1^{2}-(3i)^{2}}=\frac{1-3i}{10}=\frac{1}{10}(1-3i)$

Đáp án cần chọn: A.  $\frac{1}{10}(1-3i)$

Bài 5: Số phức nghịch đảo của số phức $z=\sqrt{2}-3i$ là đáp án nào dưới đây:

  1. $\frac{\sqrt{2}}{11}+\frac{3}{11}i$

  2. $\frac{\sqrt{2}}{11}-\frac{3}{11}i$

  3. $\frac{3}{11}+\frac{\sqrt{2}}{11}i$

  4. $\frac{3}{11}-\frac{\sqrt{2}}{11}i$

Lời giải: 

$z=\sqrt{2}-3i \Rightarrow \frac{1}{z}=\frac{1}{\sqrt{2}-3i}=\frac{\sqrt{2}+3i}{2-9i^{2}}=\frac{\sqrt{2}+3i}{11}=\frac{\sqrt{2}}{11}+\frac{3}{11}i$

Đáp án cần chọn: A. $\frac{\sqrt{2}}{11}+\frac{3}{11}i$ 

4. Hướng dẫn cách giải số phức nghịch đảo bằng máy tính cầm tay Casio

Để tiết kiệm thời gian làm bài, chúng ta có thể giải các bài toán liên quan đến số nghịch đảo của số phức bằng cách sử dụng máy tính cầm tay Casio:

Ví dụ: Tìm số nghịch đảo của số phức sau:  

a, $\sqrt{2}-i\sqrt{3}$

b, $\frac{1-i\sqrt{3}}{7+2i}$

c, $5+i\sqrt{3}$

d, $i$

e, $1+2i$

Hướng dẫn:

Hướng dẫn giải bài toán tìm số phức nghịch đảo

Thực hiện giải bài toán trên bằng máy tính cầm tay Casio theo các bước sau:

Bước 1: Bấm MODE 2 để chọn chương trình tính toán số phức

Bước 2: Nhập  $(\sqrt{2}-i\sqrt{3})^{-1}$ hoặc $\frac{1}{(\sqrt{2}-i\sqrt{3})^{-1}}$, bấm phím = ta được kết quả $\frac{\sqrt{2}}{5}+\frac{\sqrt{3}}{5}i$

Bước 3: Ghi kết quả nhận được

Vậy số phức nghịch đảo của $\sqrt{2}-i\sqrt{3}$ là $\frac{\sqrt{2}}{5}+\frac{\sqrt{3}}{5}i$

b, Thực hiện tương tự ta được kết quả: Số phức nghịch đảo của $\frac{1-i\sqrt{3}}{7+2i}$ là $\frac{7-2\sqrt{3}}{4}+\frac{2+7\sqrt{3}}{4}i.$

c, Thực hiện giải bài toán trên bằng máy tính cầm tay Casio theo các bước sau:

Bước 1: Bấm MODE 2 để chọn chương trình tính toán số phức

Bước 2: Nhập $5+i\sqrt{3}$ hoặc $\frac{1}{5+i\sqrt{3}}$, bấm phím "=" ta được kết quả:

$\frac{5}{28}-\frac{3}{28}i$

Bước 3: Ghi kết quả nhận được

Vậy số phức nghịch đảo của $5+i\sqrt{3}$ là $\frac{5}{28}-\frac{3}{28}i$

d. Thực hiện tương tự ta được kết quả: Số phức nghịch đảo của $i$ là $-i.$

e. Thực hiện tương tự ta được kết quả: Số phức nghịch đảo của $1+2i$ là $\frac{1}{5}-\frac{2}{5}i$

Giải bài toán tìm số phức nghịch đảo bằng máy tính cầm tay

Để hiểu nhiều hơn về các dạng bài tập số phức đặc biệt là số phức nghịch đảo, các em đừng bỏ qua bài giảng vô cùng hấp dẫn và thú vị sau đây của thầy Thành Đức Trung. Chắc chắn trong bài giảng sẽ có những tips giải bài số phức, phương pháp bấm máy số phức cực hay và bổ ích đó!

PAS VUIHOCGIẢI PHÁP ÔN LUYỆN CÁ NHÂN HÓA

Khóa học online ĐẦU TIÊN VÀ DUY NHẤT:  

⭐ Xây dựng lộ trình học từ mất gốc đến 27+  

⭐ Chọn thầy cô, lớp, môn học theo sở thích  

⭐ Tương tác trực tiếp hai chiều cùng thầy cô  

⭐ Học đi học lại đến khi nào hiểu bài thì thôi

⭐ Rèn tips tricks giúp tăng tốc thời gian làm đề

⭐ Tặng full bộ tài liệu độc quyền trong quá trình học tập

Đăng ký học thử miễn phí ngay!!

Trên đây là tổng hợp khái niệm, định lý số phức nghịch đảo cùng các bài tập và hướng dẫn giải chi tiết. Hy vọng các em đã có được nguồn tham khảo bổ ích và có thể áp dụng để làm các bài kiểm tra. Hãy truy cập Vuihoc.vnđăng ký tài khoản để học thêm nhiều dạng bài tập và ôn thi THPT Quốc Gia nhé!

 

     Tham khảo thêm:

Bộ Sách Thần Tốc Luyện Đề Toán - Lý - Hóa THPT Có Giải Chi Tiết

 

Banner afterpost tag lớp 12
| đánh giá
Hotline: 0987810990