Soạn bài Bài thơ của một người yêu nước mình| SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều

1. Soạn bài Bài thơ của một người yêu nước mình| SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều: Phần chuẩn bị 

Câu trả lời chi tiết:

* Đôi nét những thông tin về tác giả Trần Vàng Sao :

- Trần Vàng Sao tên thật của ông là Nguyễn Đính, sinh năm 1941 tại tỉnh Thừa Thiên Huế. 

+ Bút danh của tác giả: Nguyễn Thiết, Lê Văn Sắc và Trần Sao.

+ Học vấn của tác giả: Năm 1961, ông tham gia thi và đỗ tú tài rồi sau đó ông vào Đại học Huế.

+ Giải thưởng trong sự nghiệp của tác giả: Ngày 12 tháng 11 năm 2021, tập thơ Bài thơ của một người yêu nước mình của Trần Vàng Sao được nhà nước trao tặng Giải thưởng sách Quốc gia năm 2021.

- Phong cách sáng tác của tác giả: Thơ của ông mang theo trong đó những nét đặc trưng tiêu biểu của xứ Huế, thể hiện rõ nhất qua giọng điệu đặc biệt, đầy những sự cuốn hút nhưng cũng vẫn giữ ở trong đó những nét hết sức tự nhiên. Các tác phẩm sáng tác trong sự nghiệp của ông thường chủ yếu xuất hiện những bóng dáng của con người, hoặc sự xuất hiện của những sự vật bé nhỏ gặp phải mảnh đời đầy khốn khổ ở nơi chốn làng quê.

- Tác phẩm tiêu biểu của tác giả: Hồi ký Tôi bị bắt( năm 1976), Bài thơ của một người yêu nước mình (19-12- năm 1967), Người đàn ông 43 tuổi nói về mình( năm 1984), Buổi trưa giữa đường tôi ngồi núp mưa( năm 1990),….

* Tác phẩm “Bài thơ của một người yêu nước mình” :

- Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm: Bài thơ được tác giả sáng tác vào tháng 12 năm 1967 khi ông đang thực hiện kháng chiến ở trên chiến khu nằm ở vị trí đầu nguồn sông Hương.

- Giá trị mà tác phẩm đem lại: Tác phẩm được lựa chọn là một trong 100 bài thơ xuất sắc nhất của Việt Nam vào thế kỷ 20. Tập thơ đồng thời cũng được nhà nước trao tặng thưởng Giải thưởng sách Quốc gia năm 2021.

* Nhan đề của bài thơ khơi dậy trong em những cảm xúc, suy nghĩ về tình yêu nước sâu sắc được giả truyền tải qua những dòng thơ tràn đầy cảm xúc. Bằng những lời thơ tuy dung dị nhưng lại vô cùng chân thành, tác giả hiện một tình yêu to lớn dành cho quê hương, lòng tự hào dân tộc và tình cảm gắn bó sâu sắc với từng mảnh đất, con người ở nơi đây. Qua từng câu chữ, ta cảm nhận được tinh thần yêu nước nồng nàn và cháy trong tim tác giả, từ đó hiểu thêm về ý nghĩa cao cả của tình yêu đất nước, tự hào và trách nhiệm.

>> Xem thêm: Soạn văn 12 cánh diều

2. Soạn bài Bài thơ của một người yêu nước mình| SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều: Phần đọc hiểu

* Nội dung chính của văn bản: Bài thơ  là tiếng lòng chân thành của một người dành trọn tình yêu cho quê hương đất nước. Bài thơ thể hiện tình yêu đất nước thông qua những dòng thơ độc đáo, giàu hình ảnh và cấu trúc mới mẻ, tạo nên một phong thơ cách thơ đầy sức hút. Tác giả không chỉ miêu tả vẻ đẹp của đất nước mà còn đưa người đọc qua nhiều cung bậc cảm xúc, từ sự rung động trước những điều giản dị, thân quen đến niềm tự hào về vẻ đẹp mộc mạc mà đậm đà bản sắc của quê hương yêu dấu.

2.1 Chú ý đối tượng mà nhân vật trữ tình hướng tới

Câu trả lời chi tiết:

“Tôi yêu nước mình như thế” – một tình yêu đất nước gắn liền với ký ức tuổi nơi thơ miền quê nghèo khó nhưng đầy ắp niềm vui, bình dị mà thân thương. Tình yêu bắt nguồn từ những âm thanh giản dị của nhóm chim với những chia sẻ thơ ngây, từ hương thơm thanh khiết của hoa bưởi, hoa ngâu, bông nứa trắng trải dài trên cánh đồng, và mùi hương dịu ngọt của thóc khô sau mùa. Trong ký ức tươi đẹp ấy, hình ảnh thân thuộc và khoáng chất nhất thời hiện lên: mẹ - người mẹ của nhân vật chứa chan tình cảm. Đó là người mẹ từng trải qua đau thương, đi góa bụa khi mới 50 tuổi, nhưng vẫn nằm yên âm thầm hy sinh, chịu đựng những đau khổ không lời. Bà là biểu tượng cho bao người mẹ Việt Nam, dù “áo rằn” vẫn thương yêu và chăm sóc con cái vô bờ bến. Mỗi đêm, người mẹ ấy âm thầm giấu đi những nỗi buồn của mình trong những nỗi buồn nước mắt. Người mẹ cần cù lao động ấy không chỉ là một cá nhân mà còn là hình ảnh đại diện chung của đất nước, phải chịu đựng những nỗi đau của sự mất mát, đau đớn và chia ly trong thời chiến tranh, nghèo đói và đau thương.

2.2 Tìm hiểu những hình ảnh, từ ngữ khắc họa hình ảnh người mẹ

Câu trả lời chi tiết:

Hình ảnh người mẹ "thức dậy dậy sớm", phong cách mộc mạc, lam lũ khi "năm nay ngoài năm tuổi tuổi" hiện lên bó xúc động trong lòng người. Mẹ đã trải qua những tháng ngày vất vả, một gánh gia đình khi “chồng chết đã mười mấy năm”. Dù khó khăn, thiếu cơ, mẹ vẫn luôn "tần tảo", luôn dành tình cảm cho các con, không có tiếng ồn hơn. Cảnh báo gia đình còn nợ nần, cuộc sống cơ cực tạo mẹ "không vui", nụ cười hiếm hoi vì những lo toan chồng chất. Vì thế, mẹ “ít khi cười” và yên tĩnh chôn niềm vui của riêng mình. Mỗi khi mẹ "ngồi một mình", mẹ thường "hay khóc", vì thương con, vì những gánh nặng mà mẹ âm thầm chịu đựng. Những giọt nước mắt ấy không chỉ là nỗi buồn riêng của mẹ mà còn phản ánh những ánh sáng của sự hy sinh, lòng thương con sâu sắc. Dù nặng gánh đau đớn, mẹ vẫn là điểm tựa vững chắc, âm thầm bảo vệ và yêu thương con cái vô điều kiện. 

2.3 Hãy hình dung về hình ảnh đất nước trong cảm nhận của nhân vật trữ tình

Câu trả lời chi tiết: 

Trong bức tranh đất nước Việt Nam, tác giả thể hiện một tình yêu quê hương thật sâu sắc, bao la và nồng nàn. Tình yêu ấy không chỉ là cảm xúc thoáng qua mà đã hy vọng trong từng hình ảnh của người mẹ và người cha lao động, chịu thương chịu khó. Mẹ tác giả đã lên rừng đốt củi, cha tác giả ra biển làm cá, như những người nông dân, ngư dân giản dị nhưng kiên cường, cần mẫn. Hình ảnh ấy đại diện cho tầng lớp người Việt lam lũ, sẵn sàng lao động để nuôi sống bản thân và gia đình, gắn bó sâu sắc với đất đai, biển cả quê hương. Từ những công việc bình thường của cha mẹ và bao người thân thuộc ở xóm làng, tác giả đã lớn lên, cảm nhận tình yêu và sự gắn kết đặc biệt với quê hương. Đất nước Việt Nam, hình thành từ bao đời, là nơi nuôi dưỡng và phát triển một nền văn minh lâu đời, đã trải qua bốn ngàn năm lịch sử với biết bao thử thách, mỗi tấc đất chứa bao nhiêu tinh hoa của biết bao câu chuyện, nỗi đau, và niềm vui. Tình yêu với đất nước được ví như tình cảm Âu Cơ – mãi bền vững, hy sinh và thăng hoa vì sự phát triển, dồi dào của dân tộc. Mỗi tiếng nói, mỗi hành động của người Việt mang trong đó sức mạnh của Thánh Gióng, biểu tượng của lòng dũng cảm, minh cường vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Qua những hình ảnh sống động, tác giả đã khắc họa một tình yêu lớn lao dành cho quê hương, làm cho đất nước Việt Nam trở nên thật đẹp và ý nghĩa trong tâm hồn mọi người.

2.4 Liên hệ kiến thức lịch sử để hiểu điều tác giả mong muốn.

Câu trả lời chi tiết:

Khi đất nước còn chìm trong chiến tranh và nghèo đói, từ Bắc chí Nam, đồng bào ta đều hướng về một ngày độc lập, nơi mà mọi người có thể sống trong hòa bình, và không còn những cảnh chia ly, đau thương. Khát vọng chính là ước mong đất nước sẽ giành được thắng lợi, chấm dứt chiến tranh và mang đến sự kết thúc tươi đẹp trọn vẹn cho cả hai miền của đất nước. Qua những câu thơ chân thành và hình ảnh giản dị, tác giả không chỉ thể hiện tình yêu đất nước sâu sắc của mình mà còn mong muốn lan tỏa cảm xúc ấy đến những độc giả. Từng lời thơ là tiếng nói của lòng yêu nước, sự mạnh mẽ của cả dân tộc trong cuộc chiến kháng chiến, và vẻ đẹp trong ý chí chiến đấu giành lại độc lập, thống nhất. Bằng ngôn từ mộc mạc nhưng đầy ý nghĩa, tác giả muốn truyền đạt lòng biết ơn đối với những người anh hùng quả cảm, đã anh dũng hy sinh thân mình để nuôi dưỡng từng mảnh đất, bảo vệ hòa bình và độc lập. Mỗi câu thơ như là lời tri ân gửi đến những người đã ngã xuống cho nên độc lập, tự do của dân tộc, để thế hệ sau này có thể có được một cuộc sống trong an yên. Tác giả qua những vần thơ giản dị mà cảm động ấy, đã khắc họa toàn bộ bức tranh của một dân tộc hiển hách, kiên trung, bất khuất, luôn khao khát có thể giành được độc lập, tự do, thư giãn và yêu thương, từ đó làm nổi bật ý nghĩa của một đất nước hòa bình và tươi đẹp mà có thể có được chúng ta của ngày hôm nay.

Sổ tay ngữ văn chính là bí kíp giúp các em học văn dễ dàng hơn. Rất nhiều tips học văn hiệu quả chỉ được bật mí trong cuốn sổ tay này thôi đấy. Đăng ký ngay để nhận thật nhiều ưu đãi nhé!

3. Soạn bài Bài thơ của một người yêu nước mình| SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều: Phần trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 trang 71 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều

Trong cảm nhận của nhân vật trữ tình, đất nước hiện ra qua những hình ảnh nào? Đặc điểm chung của những hình ảnh ấy là gì?

Câu trả lời chi tiết:

- Đất nước hiện ra trong cảm nhận của nhân vật lưu trữ tình qua những hình ảnh bình dị, thân thương và gần gũi từ quê hương điển hình bằng những hình ảnh sau:

+ Hình ảnh của những cánh đồng lúa chín vàng, mùi hương của đồng nội, những ngôi làng yên bình, những người dân lao động chăm chỉ, lam lũ và hình bóng người mẹ vất vả tần tảo sớm hôm.

+ Hình ảnh của thiên nhiên, con người mang đậm bản chất của quê hương, đất nước. Đó là hình ảnh của những ngọn gió, của bông nứa trắng, làn tóc khô, bầy chim sẻ, những đứa trẻ, người mẹ đốt củi trên rừng, người cha làm cá ngoài biển.

+ Hình ảnh của đất nước gian gặp khó khăn của một thời kỳ lịch sử đã trải qua “đất nước này áo rách”, “căn nhà dột phên không ngăn nổi gió”, “đất nước này đói khổ lầm than”. Dẫu có gặp khó khăn về điều kiện vật chất, nhưng ở bên cạnh đó vẫn còn chứa những tình cảm rất mặn nồng “yêu nhau trong từng hơi thở”.

+ Đất nước hiện lên qua những hình ảnh đậm nét đặc điểm văn hóa dân gian: điệu nhạc vọng cổ chứa chan, tục lệ thờ cúng ba ông táo ở trong bếp, hình ảnh lá sen hiện lên như thể hiện cho một linh hồn của đất nước, con người Việt.

+ Đất nước hiện lên đặc biệt nổi bật qua những câu chuyện truyền thuyết về các nhân vật Thánh Gióng, Âu Cơ.

- Đặc điểm chung của những hình ảnh này đó là: Đó là sự xuất hiện của hình ảnh những cánh đồng lúa chín vàng, mùi hương của đồng nội, những ngôi làng yên bình, những người dân lao động chăm chỉ, lam lũ và hình bóng người mẹ vất vả tần tảo sớm hôm. Hình ảnh những cánh đồng lúa chín vàng, mùi hương của đồng nội, những ngôi làng yên bình, những người dân cần cù lao động chăm chỉ, lam lũ và hình bóng của người mẹ vất vả tần tảo sớm hôm hàng ngày.

3.2 Câu 2 trang 71 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều

Những từ ngữ, dòng thơ nào thể hiện trực tiếp tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình với đất nước? Phân tích ý nghĩa của dòng thơ có tính chất như một điệp khúc trong bài thơ.

Câu trả lời chi tiết:

- Những từ ngữ, dòng thơ nào thể hiện trực tiếp tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình với đất nước được thể hiện qua những từ ngữ đầy tình yêu và sự gắn bó sâu sắc như: 

+ “Tôi yêu đất nước này” 

+  "tôi yêu nước như yêu nhà" 

+ "Tôi yêu đất nước này xót xa"

⇒ Những từ ngữ này thể hiện trực tiếp những tình cảm thiết tha, chân thành mà nhân vật tình dành cho quê hương, đất nước với tình yêu không chỉ muốn gắn bó mà còn chứa đựng ở trong đó niềm tin cùng với sự lo âu, xót xa cho những gian truân, khó khăn mà đất nước đã gặp phải và vượt qua.

- Dòng thơ mang tính chất điệp khúc "Tôi yêu đất nước này" được tác giả lặp lại nhiều lần ở trong bài thơ, như một lời khẳng định đầy sự mạnh mẽ và chân thật. Việc tác giả lặp lại nhiều lần câu thơ này nhằm mục đích nhấn mạnh tình yêu của nhân vật trữ tình đối với quê hương, đất nước của mình cho thấy tình cảm đó không nhạt phai mà ngày càng sâu sắc, bền chặt dần theo thời gian. Đây cũng là lời khẳng định về việc bó hoa không thể tách rời con người với đất nước, dù trong bất kỳ một hoàn cảnh nào, nhân vật lưu trữ tình vẫn luôn mang trong mình một tình yêu, sự trân trọng và đau xót trước số phận của đất nước mình.

Ý nghĩa của đoạn khúc này là tạo nên nhịp điệu tha thiết, như một khúc ca yêu nước trầm bổng và bền bỉ, giúp người đọc có thể cảm nhận được tình yêu lớn lao mà nhân vật trữ tình dành tặng cho quê hương. Câu thơ trong đoạn khúc ấy không chỉ thể hiện một niềm tự hào mà còn chứa đựng những nỗi đau, trách nhiệm và hy vọng dành cho đất nước, làm tăng thêm chiều sâu cảm xúc và giá trị nhân văn của tác phẩm.

3.3 Câu 3 trang 71 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều

Hãy tìm các biểu hiện về giọng điệu của nhân vật trữ tình trong văn bản Bài thơ của một người yêu nước mình. Qua đó, em có suy nghĩ gì về tình cảm, thái độ của nhân vật trữ tình đối với đất nước?

Câu trả lời chi tiết:

Trong “Bài thơ của một người yêu nước mình,” giọng điệu của nhân vật trữ tình thể hiện ở đó một tình yêu đất nước vừa tha thiết, nhưng cũng lại vừa chân thành, vừa trầm lắng và đầy những nỗi xót xa. Một số biểu hiện nổi bật về giọng điệu của nhân vật trữ tình trong tác phẩm “ Bài thơ một người yêu nước mình” bao gồm những biểu hiện dưới đây:

- Giọng điệu đầy sự yêu thương và tự hào : Nhân vật lưu trữ tình bày tỏ tình yêu với đất nước qua những hình ảnh giản dị và gần gũi như khung cảnh làng quê, người mẹ tảo tần, người cha ra khơi. Những câu thơ với từ ngữ như “Tôi yêu nước mình” vang lên chân thành, đầy tình cảm. Tình yêu ấy không chỉ là sự gắn kết với vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là niềm tự hào vô cùng to lớn về những con người chăm chỉ lao động cần cù, chịu thương chịu khó.

- Giọng điệu chứa đựng những nỗi xót xa và đau đớn : Nhân vật chứa những tình cảm bộc lộ nỗi đau khi chứng kiến ​​những khó khăn, mất mát mà đất nước và con người Việt Nam phải trải qua trong thời kỳ chiến tranh, nghèo đói. Những dòng thơ chứa đựng những biểu hiện qua những cảm xúc, hình ảnh như “xót xa”, “tần tảo”, và miêu tả về nỗi đau thầm lặng của người mẹ thể hiện cảm giác buồn thương cho số phận quê hương.

- Giọng trầm ấm và suy tư : Trong những câu thơ có chất điệp khúc như “Tôi yêu nước mình”, giọng thơ trầm lắng và lặp lại như một lời tâm tình, vừa như cảm xúc, vừa như bày tỏ với người đọc . Cách viết lại này tạo ra cảm giác sâu lắng, như muốn thể hiện một tình yêu chặt chẽ, to lớn của mình dành cho quê hương.

⇒ Qua giọng điệu của nhân vật trữ tình, ta có thể thấy rằng tình cảm của ông dành cho đất nước rất nhẹ nhàng và cũng vô cùng chân thành. Tình yêu ấy không chỉ là niềm tự hào mà còn là sự lo âu, xót xa trước những mất mát và khó khăn mà đất nước phải trải qua trong thời kỳ chiến tranh. Nhân vật trữ tình thể hiện lòng quan tâm, lòng biết ơn sâu sắc đến sự hy sinh của những người chiến sĩ, đồng thời khẳng định tình yêu nước và niềm tự hào, cũng là nỗi đau day dứt, khiến ông không ngừng quan tâm và hướng về đất nước .

3.4 Câu 4 trang 71 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều

Phân tích tác dụng của một biện pháp tu từ được nhà thơ sử dụng trong bài thơ trên.

Câu trả lời chi tiết: 

- Trong “Bài thơ của một người yêu nước mình,” tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ một cách hiệu quả, đặc biệt qua câu “Tôi yêu nước mình.” Điệp khúc này được tác giả sử dụng lặp đi lặp lại nhiều lần như một điệp khúc xuyên suốt ở trong bài thơ, có thể xác định tình cảm sâu sắc của tác giả dành cho đất nước.

- Tác dụng của việc tác giả sử dụng biện pháp điệp ngữ “Tôi yêu nước mình” ở trong bài thơ:

+ Nhấn mạnh tình yêu đất nước tha thiết: Việc lặp lại nhiều lần câu thơ “Tôi yêu nước mình” làm nổi bật cảm xúc của tác giả, khẳng định mạnh mẽ tình yêu nước lớn lao, chân thành và không bất cứ thứ gì có thể thay đổi tình cảm đối với quê hương. Mỗi lần văn bản này xuất hiện, tình cảm ấy càng trở nên sâu sắc hơn, như lời tự thuật đầy những sự trân trọng với chính mình và lời bày tỏ chân thành mà tác giả gửi gắm tới cho người đọc.

+ Tạo nhịp điệu trong bài thơ một sự trầm lắng, đầy cảm xúc: Điệp ngữ này tạo nên một nhịp điệu chậm rãi, nhịp thơ đều như nhịp đập của trái tim. Qua đó, cảm xúc của nhân vật trữ tình như được truyền tải một cách nhẹ nhàng, nhưng đồng thời lại cùng vô cùng sâu lắng và da diết, khiến người đọc có thể dễ dàng đồng cảm với tình yêu đất nước của tác giả.

+ Chứng minh lên sự rõ ràng và thủy chung của tác giả: Việc lặp lại nhiều lần câu thơ “Tôi yêu nước mình” cho thấy tình yêu của tác giả không phải chỉ là cảm xúc thoáng qua, mà là một thứ tình cảm rõ ràng, bền chặt với đất nước. Dù đất nước trải qua biết bao nhiêu khó khăn, chiến tranh hay nghèo đói, tình yêu ấy vẫn vững vàng, không hề suy giảm.

⇒ Ý nghĩa của thông điệp trong tổng thể của bài thơ: Điệp ngữ “Tôi yêu nước mình” lặp lại nhiều lần không chỉ khẳng định tình yêu sâu sắc của tác giả mà còn lan tỏa tình yêu to lớn ấy đến người đọc, khơi gợi sự tự hào và trân trọng dành cho quê hương. Đồng thời, điệp ngữ này cũng giúp tạo ra sự gắn kết trong cấu trúc bài thơ, làm cho cảm xúc của bài thơ trở nên liền mạch và chặt chẽ, góp phần làm nổi bật lên chủ đề yêu nước của tác phẩm.

3.5 Câu 5 trang 71 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều

Quan niệm và cách thể hiện tình cảm đối với đất nước của Trần Vàng Sao trong bài thơ trên có gì giống và khác với Nguyễn Khoa Điềm qua đoạn thơ sau:

Khi ta lớn lên Đất nước đã có rồi

Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa...” mẹ thường hay kể

Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

Tóc mẹ thì bới sau đầu

Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn

Cái kèo, cái cột thành tên

Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng

Đất Nước có từ ngày đó...

(Đất Nước, trích trường ca Mặt đường khát vọng)

Câu trả lời chi tiết:

Quan niệm và cách hiện tình cảm đối với đất nước của Trần Vàng Sao trong "Bài thơ của một người yêu nước mình" và của Nguyễn Khoa Điềm trong đoạn trích từ "Đất Nước" (field ca Mặt đường khát vọng ) có nhiều điểm tương đồng cũng như những điểm khác biệt và đặc biệt đáng chú ý.

- Điểm giống nhau:

+ Tình yêu đất nước gắn liền với những hình ảnh bình dị mà gần gũi: Cả Trần Vàng Sao và Nguyễn Khoa Điềm đều có thể hiện tình yêu đất nước thông qua những hình ảnh thân thuộc, gần gũi trong đời sống của nhân dân. Trần Vàng Sao viết về người mẹ, người cha lao động trên những cánh đồng, trên biển cả, hay những cảnh vật gắn liền với quê hương mộc mạc. Nguyễn Khoa Điềm cũng hướng tới đất nước từ những cái "ngày xử lý ngày xưa" trong lời kể của mẹ, từ miếng trầu, bát cơm, cây tre, hay từ “cái cân, cái cột thành tên”. Cả hai nhà thơ đều không nói đến đất nước theo những khái niệm lớn lao, vật tượng mà đi từ những chi tiết nhỏ bé rất đời thường.

+ Đất nước là sự kế thừa và gắn kết của truyền thống, lịch sử : Cả hai nhà thơ đều coi đất nước là sự kết nối tiếp theo của truyền thống và văn hóa lâu đời. Trần Vàng Sao nhắc về những người cha, người mẹ lao động, về cuộc sống của những người dân trải qua gian khổ, còn Nguyễn Khoa Điềm nhấn mạnh đất nước “có trong những cái 'ngày xửa ngày xưa',” bắt đầu từ khi dân mình biết chiến đấu và dựng nước. Đây là điểm tìm hiểu về cách nhìn đất nước như một dòng văn hóa hóa, lịch sử kéo dài từ quá khứ đến hiện tại.

- Khác nhau

+ Cách hiện cảm xúc về đất nước : Trần Vàng Sao trong "Bài thơ của một người yêu nước mình" có giọng điệu vừa yêu thương nhưng cũng lại vừa xót xa, thể hiện nỗi lo âu và thương cảm cho những khó khăn của đất nước. Tình yêu đất nước của ông mang tính chất cá nhân, tha thiết nhưng cũng lại vô cùng trầm tĩnh, tiêu đề như một niềm tin ngày cuối cùng trước những mất mát, đau thương sau chiến tranh của quê hương. Trong khi đó, Nguyễn Khoa Điềm lại thể hiện hình ảnh của đất nước một cách hào phóng, trang trọng hơn, như một dòng chảy liên tục, gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của dân tộc. Giọng điệu của ông mang đậm phong thái của sự tự hào, như một người hùng ca ngợi về cội nguồn dân tộc.

+ Quan niệm về sự hình thành đất nước : Với Trần Vàng Sao, đất nước là nơi yêu thương, gắn bó, nơi mà con người hy sinh, bảo vệ từng tấc đất. Ông tập trung vào hình ảnh con người chịu thương chịu khó, thể hiện qua tình cảm chân thành dành cho quê hương. Nguyễn Khoa Điềm lại nhấn mạnh rằng đất nước đã có từ lâu đời, hình thành từ những phong tục tập quán của dân tộc, từ đời sống văn hóa, và từ tinh thần đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Với ông, đất nước là sự đan xen giữa những giá trị truyền thống và lòng yêu nước của người dân.

+ Vai trò của cá nhân trong quá trình hình thành và phát triển của đất nước : Trần Vàng Sao thể hiện tình yêu nước từ góc nhìn từ phía cá nhân, xem đất nước là nơi yêu thương gần gũi, là mảnh đất nơi mà mình thuộc về. Nguyễn Khoa Điềm lại mở rộng quan niệm về đất nước là “của nhân dân,” nơi mọi cá nhân đều có vai trò trong việc xây dựng và bảo vệ. Ông cho rằng đất nước không chỉ là nơi ta sinh ra mà còn là trách nhiệm mà mỗi người phải cùng nhau gánh vác.

⇒ Kết luận: Cả hai nhà thơ đều có thể hiện tình yêu đất nước một cách sâu sắc, bài hát Trần Vàng Sao nghiêng về tình cảm cá nhân gắn bó, yêu thương, còn Nguyễn Khoa Điềm thì lại nhấn mạnh về hướng của cộng đồng và truyền thống dân tộc. Điều này giúp ta thấy được những sắc thái phong phú trong tình yêu đất nước, vừa mang tính cá nhân sâu sắc, vừa gắn liền với trách nhiệm của cả dân tộc

3.6 Câu 6 trang 72 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều

Chọn và thực hiện một trong các nhiệm vụ sau:

- Hãy viết một đoạn / bài thơ về đất nước với chủ đề “Đất nước tôi”.

- Viết một đoạn văn (khoảng 10 – 12 dòng) giới thiệu một vẻ đẹp của đất nước trong cảm nhận của nhà thơ Trần Vàng Sao.

Câu trả lời chi tiết:

Trong “Bài thơ của một người yêu nước mình”, Trần Vàng Sao đã khắc họa vẻ đẹp đất nước Việt Nam qua những hình ảnh đầy những sự bình dị và thân thương của làng quê, nơi mà tình yêu đối với đất nước được hiện qua những điều mộc mạc, đời thường nhất. Đó là hình ảnh của một người mẹ vất vả tần tảo, chăm chỉ “thức dậy muộn sớm,” làm việc trên cánh đồng và chịu biết bao gian khó, cực nhọc để có thể lo cho cuộc sống hàng ngày của gia đình. Khung cảnh người cha ra biển làm cá, người mẹ lên rừng đốt củi cũng là biểu tượng vô cùng đẹp cho vẻ đẹp cần cù lao động, bền bỉ của người dân Việt Nam. Những hình ảnh ấy hiện lên một cách chân thực, mộc mạc, còn thể hiện rõ một tình yêu đất nước nồng nàn mà cũng nỗi đau xót xa của nhà thơ. Với Trần Vàng Sao, vẻ đẹp của đất nước không nằm ở những hình ảnh lộng lẫy, xa hoa, tráng lệ, mà chính là chủ yếu ở những con người lao động giản dị, ở khung cảnh làng quê gần gũi, gắn bó máu thịt với nhân dân, tạo nên một tình yêu quê hương sâu sắc và vô cùng chân thật.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết Soạn bài Bài thơ của một người yêu nước mình trong sách giáo khoa Ngữ văn Cánh diều lớp 12 tập 2 . Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính của bài học cũng như trau dồi được thêm nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm:

• Tranh luận về một vấn đề có những ý kiến trái ngược nhau
• Tự đánh giá: Con người không thể bị đánh bại
• Đàn ghi ta của Lor-ca