Soạn bài Quan thanh tra| SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 Cánh diều

1. Soạn bài Quan thanh tra SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 Cánh diều: Phần chuẩn bị

Em hãy đọc trước đoạn trích; tìm hiểu đôi nét thông tin về tác giả Ni-kô-lai Va-li-ê-vích Gô-gôn ( Nikolay Vasilyveich Gogol) và vài điểm nổi bật về tác phẩm Quan thanh tra.

Câu trả lời chi tiết:

• Đôi nét về tác giả: 

- Năm sinh: 1809-1852

- Ông là một trong những nhà văn hiện thực lớn của nước Nga và của toàn thế giới trong thế kỷ XIX.

- Những tác phẩm nổi tiếng, tiêu biểu: truyện ngắn Những buổi tối ở ấp gần làng Đikanka (1831-1832), Miagôrốt (1835), Truyện ngắn về Petecbua,…

- Phong cách sáng tác chủ yếu trong mỗi tác phẩm:

+ Các sáng tác chủ yếu của ông xoay quanh những chủ đề về tính hiện thực và tính huyền ảo, mang đậm trong đó những giá trị nhân văn và bài học làm người vô cùng sâu sắc.

+ Từ những trào lưu cổ điển đến những trào lưu hiện thực đều được hiện hữu trong mỗi tác phẩm của ông.

+ Tính khí bi quan và bí ẩn được hình thành rất sớm từ bên trong Gôn-gô, bởi vậy các sáng tác đều được ông chú trọng chủ yếu đến yếu tố này.

• Đôi nét về tác phẩm Quan thanh tra:

- Thể loại văn học: Hài kịch

- Vị trí: Vở kịch bao gồm 5 hồi, đoạn trích thuộc hồi thứ năm

- Bố cục đoạn trích gồm 2 phần: 

+ Phần 1: Nói về sự thực hư về danh tính thật - giả của quan thanh tra. 

+ Phần 2: Quan lại và những nỗi lo lắng khi nhận được lệnh triệu kiến của quan thanh tra.

- Giá trị nội dung của tác phẩm:

+ Châm biếm và phê phán những thói hư tật xấu, những điểm đen, góc khuất của xã hội thời đó

+ Phản ánh xã hội hiện thực đầy bất công, phân chia nhiều tầng lớp, giai cấp trong xã hội

- Giá trị nghệ thuật của tác phẩm:

+ Xây dựng lên những tình huống truyện đầy nét độc đáo

+ Hình ảnh nhân vật miêu tả đầy nét chân thực, gần gũi với cuộc sống

+ Ngôn ngữ, lời nói đầy tinh tế, có sự chọn lọc 

>> Xem thêm: Soạn văn 12 cánh diều 

2. Soạn bài Quan thanh tra SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 Cánh Diều: Phần đọc hiểu

Nội dung chính của tác phẩm: Đoạn trích là phần kể về đoạn hai quý tộc báo Khlet-xta- cốp là quan thanh tra khiến cho mấy tên quan lại địa phương tưởng đâu anh là quan thanh tra và chúng ra sức đối đãi, mời chào, đút lót lấy lòng hết mình. Sự việc sau đó đã vỡ lẽ khi chủ sự bưu điện đọc bức thư mà Khlet-xta-cốp viết. Nội dung của bức thư đầy sự chế giễu mấy tên quan chức địa phương, lần lượt từng người bị nêu tên bôi nhọ.

2.1 Điều gì đã được thông báo ngay sau đó? Vì sao chủ sự bưu vụ có được những thông tin đó?

Đáp án chi tiết:

- Điều đã được thông báo ngay sau đó: Klét- xta-cốp – người mà được mọi người cứ ngỡ tưởng là quan thanh tra nhưng sự thật lại không phải quan thanh tra gì hết.

- Chủ sự bưu vụ nhận được những thông tin đó vì có người đã mang thông tin đến nhà Bưu vụ. Nhìn thấy đống bì thư đề Phố nhà Bưu vụ, chủ sự liền lập tức bóc thư ra để xem.

2.2 Thị trưởng đã có những phản ứng như thế nào trước khi bức thư được đọc ra?

Đáp án chi tiết:

Thị trưởng cảm thấy vô cùng ngạc nhiên, không thể tin được và thậm chí là tức giận, đòi đày tên chủ Bưu vụ đi Xi-bia trước khi bức thư được đọc ra qua những câu nói:

+ “ Sao ông lại dám làm thế?.... […] Sao ông lại dám bóc thư của một vị quan lớn được ủy nhiệm như vậy”

+ “ Sao ông lại dám gọi Ngài là chẳng phải ông cũng chẳng phải thằng”

+ “Ông phải biết Ngài cưới con gái tôi, tôi sẽ trở thành quan to có uy quyền, tôi sẽ đày ông đi Xi- bia, rõ không?”

2.3 Chú ý đến nội dung trong bức thư

Đáp án chi tiết:

Nội dung bức thư gửi cho nhân vật “ cậu Giẻ lau” viết về một quá trình kì lạ của Khlét-xta-cốp khi được mọi người trong thành phố nhầm tưởng anh ta là nhân vật Quan thanh tra. Ngoài ra, Khét-xta-cốp cũng nhắc về những sự thay đổi ở trong cuộc sống sau khi anh ta được trở thành Quan thanh tra.

2.4 Thông tin về tên thị trưởng được nhắc đến trong đoạn trích mấy lần?

Đáp án chi tiết:

Những thông tin về thị trưởng được nhắc lại 3 lần và được ví như là “...con ngựa thiến lông xám”.

2.5 Chú ý những thông tin về mỗi nhân vật được viết ở trong bức thư

 Đáp án chi tiết:

- Nhân vật chủ sự bưu vụ: “giống như thằng Mi-khê-ép, gác cổng ở bưu vụ y như hệt; chắc nó cũng là đứa rượu chè và bần tiện như thế”

- Nhân vật viện trưởng viện tế bần: “ là một con lợn chính cống đội mũ nồi”

- Nhân vật thị trưởng: “ thằng thị trưởng ngu như một con ngựa thiến lông xám”

- Nhân vật viện kiểm học “ người sặc mùi hành”

- Nhân vật chánh án: “ thật hết sức mô-ve-tông”

2.6 Hãy chỉ ra các lời thoại có chứa màu sắc độc thoại, bàng thoại trong lời đối thoại của nhân vật thị trưởng?

Đáp án chi tiết:

- Những lời thoại có chứa màu sắc độc thoại:

+ “ Không, tôi chỉ là một thằng già ngu xuẩn thôi! Một con cừu ngốc nghếch như một đứa con nít ấy! Ba mươi năm trời, tôi làm….Tổng đốc cũng không đáng kể mấy đâu.”

+ “ Hừ, thằng to đầu mà dại dột kia! Mày đã nhầm một cục đất, một miếng giẻ rách với nhân vật quan trọng!....rồi thiên hạ lại còn nhe răng, vỗ tay hoan hô điều đó!” 

+ “ Hừ…. Tất cả bọn văn sĩ văn siếc ấy gì đấy, hừ, đồ sâu tằm, đồ ưa tự do khốn kiếp…. Rõ thật khi nào bị trời trừng phạt thì trước hết trời làm mất trí như thế ấy”

- Những lời thoại có chứa màu sắc bàng thoại:

+ “ Trông này, trông này, cả bàn dân thiên hạ, hết thảy những người tin đạo, mọi người hãy nhìn xem thằng thị trưởng bị lừa này! Nó là đồ ngu ngốc, thằng già ngu ngốc khốn khiếp”

+ “ Các ngài cười gì! Các ngài tự giễu mình đấy!...”

+ “ Cái thằng vớ vẩn ấy giống quan thanh tra ở chỗ nào…. Vậy mà đứa nào réo lên đầu tiên cái thằng ấy là quan thanh tra? Trả lời xem nào”

2.7 Hình dung những hành động và những nét tâm trạng của các nhân vật trên sân khấu qua những lời chỉ dẫn trong tác 

Đáp án chi tiết:

Hành động của các nhân vật xuất hiện ở trên sân khấu: đám các bà, các cô đồng thanh thốt lên một tiếng kêu thất thanh kinh lạc

Tâm trạng của các nhân vật xuất hiện ở trên sân khấu: kinh ngạc đến đờ đẫn con người; thay đổi điệu bộ, sợ hãi đến cứng người.

Sổ tay ngữ văn chính là bí kíp giúp các em học văn dễ dàng hơn. Rất nhiều tips học văn hiệu quả chỉ được bật mí trong cuốn sổ tay này thôi đấy. Đăng ký ngay để nhận thật nhiều ưu đãi nhé!

3. Soạn bài Quan thanh tra SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 Cánh Diều: Phần trả lời câu hỏi cuối bài 

3.1 Câu 1 Trang 56 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 cánh diều 

Em hãy liệt kê ít nhất năm lời chỉ dẫn xuất hiện trên sân khấu và nêu tác dụng của việc xuất hiện các chỉ dẫn đó trong việc thể hiện bối cảnh, xung đột, hành động và tâm trạng của nhân vật.

Đáp án chi tiết:

- Lời chỉ dẫn xuất hiện ở trên sân khấu là những lời chú thích ngắn gọn, đầy ý nghĩa của tác giả, được biên kịch cụ thể (thường để trong ngoặc đơn). Từ đó những lời giải, gợi ý các cách bài trí, xử lí các kĩ thuật âm thanh, ánh sáng, sự xuất hiện cho hành động vào - ra sân khấu của diễn viên được thủ vai nhân vật cùng khoác lên mình trang phục, hành động, cử chỉ,...

- Trong sự xuất hiện ở đoạn kịch trên, lời chỉ dẫn trên sân khấu:

+ Thị trưởng cảm thấy tức giận

+ Chủ sự bưu vụ giơ lá thư, đọc và nói lên tất cả

+ Ác- tê-mi Phi-líp-pô-vích giữ lá thư lại

+ Kô- rốp- kin đọc

→   Tác dụng của việc xuất hiện các chỉ dẫn đó: Giúp cho người đọc có thể hình dung được rõ hơn những hành động, cử chỉ, thái độ, cảm xúc…. của các nhân vật trong buổi biểu diễn hài kịch. Từ đó thể hiện lên những nét tính cách của các nhân vật trong quyển hài kịch.

3.2 Câu 2 Trang 56 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 cánh diều

Nêu những tình huống và hành động xung đột trong đoạn trích Quan thanh tra

Đáp án chi tiết:

- Tình huống xuất hiện trong hài kịch là một hoàn cảnh đặc biệt khiến cho các mâu thuẫn, xung đột và những nét tính cách của nhân vật chuyển từ trạng thái tĩnh tiềm ẩn dần sang trạng thái được bộc lộ. Trong đoạn trích Quan thanh tra, tình huống bất ngờ làm nảy sinh những xung đột là khi chủ sự bưu vụ đọc được lá thư của.

- Xung đột nảy ra trong đoạn trích Quan thanh tra: Khi sự thật bị phơi bày của quan thanh tra, các nhân vật như Chủ sự Bưu vụ, thị trưởng cùng các nhân vật phụ như Kô-rốp-pin; Ác-tê-mi Phi-líp-pô-vích đã tỏ ra những thái độ, cảm xúc khác nhau. Điều đó xây dựng lên những sự xung đột trong điểm tính cách xấu xa có thói hư tật xấu với vỏ bọc bên ngoài là sự đàng hoàng, giả tạo.

3.3 Câu 3 Trang 56 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 cánh diều

Đặc điểm của nhân vật hài kịch hiện lên trong đoạn trích có những đặc điểm như thế nào? Nhân vật nào khiến em ấn tượng nhất? Vì sao?

Đáp án chi tiết:

Từng nhân vật trong đoạn hài kịch được hiện lên đoạn trích vô cùng sinh động với các thói hư tật xấu trái ngược với vẻ đẹp bên ngoài của sự hào nhoáng của các nhân vật:

+ Chủ sự bưu vụ lấy việc bóc trộm thư của dân làm thú vui lớn nhất cho bản thân

+ Ác tê my- viện trưởng tên thâm hiểm nhưng bên ngoài vẫn nhã nhẵn, tử tế 

+ Viên thị trưởng: vẻ ngoài hào nhoáng, có một gia đình hạnh phúc nhưng bên trong lại là một tên lừa bịp, dối trá “ không có một thằng nhà buôn, một thằng thầu khoán nào có thể bịp được tôi, tôi đã lừa được những thằng đểu giả thạo nghề…”

+ Am-mốt phi-ô đo- rô-vích: trước đó hắn cảm thấy may mắn vì không bị nhắc tên nhưng sau khi nghe được dòng thư thì cảm thấy phẫn nộ, bắt đầu dùng những lời lẽ thô thiển

-Nhân vật mà em ấn tượng nhất là quan thị trưởng. Vì: 

+ Trước khi biết được sự thật về quan thanh tra, thị trưởng ra sức bảo vệ danh tính cho quan thanh tra bởi Ngài sẽ cưới con gái thị trưởng sau đó thị trưởng sẽ có uy quyền tại đây. Sau khi đọc được thư, nghe được những dòng thư viết về mình “ ngu như một con ngựa thiến lông xám”, thị trưởng vỡ mộng, cảm thấy choáng váng, không tin được đã bị lừa dễ dàng như vậy. Cuối cùng, thị trưởng đã chấp nhận sự thật và có thái độ tức giận, phẫn nộ tới mức chê trách chính bản thân mình “ Không, tôi chỉ là một thằng già ngu xuẩn thôi! Một con cừu ngốc nghếch như con nít ấy…”

+ Nhân vật thị trưởng không từ thủ đoạn: lừa bịp, dối trá; luồn lọt với quan trên, thậm chí hắn còn dùng những cách đê tiện và nhục nhã nhất. Tất cả những điều ấy trong tính cách của thị trưởng đều xuất phát từ ý muốn được giàu sang

→  Đây là bộ mặt thật của người đứng đầu thành phố- là một tên xấu xa, đê tiện, lừa lọc và dối trá. Hình ảnh tiêu biểu cho hình tượng những tên quan lại thời bấy giờ trong xã hội.

3.4 Câu 4 Trang 56 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 cánh diều

Có quan điểm cho rằng: nhân vật tích cực của đoạn trích Quan thanh tra chính là tiếng cười. Hãy nêu ý kiến của em về quan điểm đó.

Đáp án chi tiết:

Quan điểm “nhân vật tích cực trong đoạn trích Quan thanh tra chính là tiếng cười” rất thú vị. Trong nghệ thuật hài kịch, không chỉ có nhân vật hữu hình mới tạo nên sự sống động trong câu chuyện, mà những yếu tố vô hình như tiếng cười cũng góp vai trò quan trọng.

Tiếng cười ở đây được xem như một “nhân vật” bởi góp phần tạo lên không khí, tâm trạng và cảm xúc cho cảnh kịch. Điều đó làm giảm sự căng thẳng, tạo sự thoải mái và giúp khán giả cảm nhận được sự hài hước trong tác phẩm. 

Trong Quan thanh tra tiếng cười sử dụng như một công cụ để chỉ trích và phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội. Giúp cho tác phẩm truyền đạt thông điệp một cách sắc sảo nhưng không bớt đi sự sâu lắng. 

3.5 Câu 5 Trang 56 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 cánh diều

Thông điệp đoạn trích muốn gửi gắm là gì? Thông điệp ấy có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc sống hôm nay?

Đáp án chi tiết:

Thông điệp đoạn trích muốn gửi gắm là phê phán và chế giễu những thói hư tật xấu của tầng lớp quan lại , lớp tri thức, nhà buôn đương thời. Đặc biệt, vở kịch đã vạch trần bản chất bộ máy quan chức mục nát dưới chế độ thời đó

Nhờ những tình huống hài hước và châm biếm, Gogol đã đề cập đến vấn đề tham nhũng, chạy chức quyền, hối lộ trong xã hội. Mỗi nhân vật trong vở kịch  như những con chuột, đều có những tật xấu.

Thông điệp này trong xã hội hiện đại hôm nay vẫn còn tồn tại. Tham nhũng, chạy chức quyền, hối lộ là những vấn đề đã và đang gây ra nhiều hệ lụy cho xã hội. Vở kịch giúp nhìn nhận sự thật một cách sắc sảo và đầy ý châm biếm, khơi dậy trong chúng ta ý thức phải đấu tranh chống lại những tệ nạn xã hội.

3.6 Câu 6 Trang 56 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 1 cánh diều

Hãy chọn một lời thoại mà em ấn tượng nhất. Nhập vai thể hiện lời thoại đó trước lớp.

Đáp án chi tiết:

- Lời thoại em cảm thấy ấn tượng nhất là lời thoại cuối của viên thị trưởng:

 “ Sao ấy à? Không, tôi chỉ là một thằng già ngu xuẩn thôi! Một con cừu ngốc nghếch như con nít ấy! Ba mươi năm trời, tôi làm việc quan, không có một thằng nhà buôn… Vậy mà bỗng dưng tất cả đều gào lên: quan thanh tra, quan thanh tra? Hử, đứa nào réo lên đầu tiên cái thằng ấy là quan thanh tra? Trả lời xem nào”

- Chú ý trong lời nói: 

+ Nét diễn biến thái độ của thị trưởng sau khi biết bản thân bị lừa: từ mạch cảm xúc tức giận, phẫn nộ đến tự trách.

+ Thể hiện đúng những nét cử chỉ hành động của nhân vật trong đoạn trích theo từng mạch cảm xúc: đập tay lên trán, khua tay,…

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết Soạn bài Quan thanh tra trong sách giáo khoa Cánh diều 12 tập 1. Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính cũng như trau dồi được nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Thực hành tiếng Việt trang 33
• Viết bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện
• Tự đánh giá: Hai cõi U Minh