Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 74| SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 74| SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều

1. Câu 1 trang 74 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều 

Câu trả lời chi tiết:

a. - Chúng ta phải cố gắng giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt vì: 

+ Bảo tồn và phát huy những giá trị bản sắc, giá trị tinh hoa của tiếng Việt, sẽ giúp không để cho mất đi một cái gì có giá trị vô cùng quý báu khiến cho tiếng Việt vẫn mãi sẽ giữ được bản chất là tiếng Việt. 

+ Ngôn ngữ chính là một biểu hiện điển hình, sinh động của giá trị văn hóa lâu đời và gắn liền cùng với sự phát triển của con người, đất nước từ xưa đến nay và từ nay cho mãi về sau. 

-  Nội dung của nhiệm vụ gìn giữ sự trong sáng của tiếng Việt: Trong bối cảnh phức tạp của thời đại ngày nay, “tiếng Việt phải có những chuẩn bị, những thay đổi, để có đủ thế và lực giao lưu, tiếp xúc với các ngôn ngữ khác trên thế giới mà không sợ bị tổn thương đến giá trị, bản sắc, đến sự giàu đẹp của nó.”

b. Phát triển ngôn ngữ có thể thực hiện việc tiếp tục nhận nhiều ngôn ngữ từ các nền văn hóa khác nhau ở một quốc gia, không phân biệt bất kỳ loại ngôn ngữ nào. Sự phát triển này đảm bảo bình đẳng về ngôn ngữ, không bị ràng buộc bởi sự cố gắng và trở thành công cụ cần thiết giúp đỡ mọi người giao tiếp hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, một ngôn ngữ được xem là phát triển khi bất kỳ ai, dù là người bản địa hay người nước ngoài, cũng có thể học và sử dụng thành thạo. Việc phát triển ngôn ngữ vẫn có thể thể hiện văn bản của mình bằng cách lựa chọn và sử dụng từ ngữ phù hợp, giúp mở rộng khả năng giao tiếp với các ngôn ngữ khác trên thế giới. Điều quan trọng là trong quá trình nhận và giao tiếp, ngôn ngữ vẫn giữ được những giá trị cốt lõi, bản sắc và vốn giàu có. 

-  Vấn đề phát triển tiếng Việt trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hoá hiện nay đem đến những ý nghĩa: 

+ Khi đất nước từng bước chuyển mình, hội nhập vào đời sống chính trị, kinh tế và văn hóa - xã hội trên trường quốc tế, tiếng Việt tăng dần khẳng định được vị trí mới của mình. Không chỉ đóng vai trò là ngôn ngữ làm việc, tiếng Việt vẫn có thể được sử dụng qua phiên dịch trong diễn đàn quốc tế. Đặc biệt, tiếng Việt đã và đang được công nhận là một trong những ngôn ngữ chính thức tại các cuộc hội nghị, hội thảo quốc tế tổ chức tại Việt Nam. Điều này không chỉ khẳng định vị trí của tiếng Việt trong khu vực mà còn góp phần nâng cao vai trò của Việt Nam trên bản đồ thế giới. Ngôn ngữ không chỉ là công cụ giao tiếp mà còn là biểu tượng của văn hóa, đại diện cho dân tộc dân tộc, cung cấp sự hiểu biết và hợp tác quốc tế.

+ Đảm bảo đa dạng văn hóa giúp các nền văn hóa giao dịch và trao đổi với nhau, tạo điều kiện để truyền thống giá trị và hiện đại cùng tồn tại, phát triển, tạo ra sự phong phú trong bản sắc cho mỗi dân tộc và hoàn thiện việc tăng sự hiểu biết, hòa hợp trong cộng đồng quốc tế.

+ Thúc đẩy hoạt động xây dựng xã hội tri thức toàn diện, bảo tồn các sản phẩm của giá trị văn hóa và đảm bảo mọi người đều có cơ hội tiếp cận với một nền giáo dục chất lượng cao, góp phần xây dựng một tương lai vững chắc và tiến bộ cho toàn xã hội, nơi mọi người có thể phát huy hết tiềm năng của mình.

+ Trong quá trình phát triển, nhiều từ mới, cụm từ mới, thuật ngữ tiếng Việt đã được tạo ra, giúp nâng cao khả năng giao tiếp, diễn đạt ý tưởng, đồng thời hỗ trợ hiệu quả cho sự phát triển kinh tế, xã hội và khoa học, xây dựng một nền văn hóa phong phú, gần gũi hơn với cộng đồng.

+ Xu thế hội nhập và toàn cầu hóa mang lại cho tiếng Việt nhiều cơ hội để tiếp thu các yếu tố ngôn ngữ và văn hóa mới, góp phần làm phong phú thêm vốn từ và tính biểu đạt, giúp tiếng Việt phát triển đa dạng và linh hoạt hơn. Tuy nhiên, cùng với những lợi ích đó, tiếng Việt cũng đối diện nguy cơ thiết bị hòa tan và mất đi bản sắc riêng khi chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ chính sách “thế giới bao” về ngôn ngữ và văn hóa mà một số mạnh mẽ lúc khởi động. Vì vậy, việc bảo tồn và phát triển tiếng Việt là nhiệm vụ vô cùng cấp bách. 

>> Xem thêm: Soạn văn 12 cánh diều

2. Câu 2 trang 75 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều 

Từ hiểu biết và kinh nghiệm cá nhân, hãy nêu một số biểu hiện cụ thể của việc sử dụng tiếng Việt thiếu trong sáng, không chuẩn mực.

Câu trả lời chi tiết:

- Hiện tượng lai căng trong cách nói và viết tiếng Việt với ngôn ngữ nước ngoài đang ngày càng phổ biến và có xu hướng ngày càng tăng nhanh. Điều này đặc biệt dễ thấy ở giới trẻ khi họ thường xuyên chen vào các từ tiếng nước ngoài trong giao tiếp và viết lách hàng ngày. Những biểu hiện hiện rõ nhất bao gồm việc sử dụng các từ tiếng Anh như: "show" thay vì "biểu diễn", "live-show" thay cho "biểu diễn trực tiếp", "nhạc classic" thay cho "nhạc cổ điển", "nhạc quê hương" thay cho "nhạc đồng quê", hay "nhạc dance" thay cho "nhạc nhảy". Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực âm nhạc, mà ngay cả khi nói về người hâm mộ, họ cũng sử dụng "fan" thay cho "người hâm mộ." Thực tế, trong tiếng Việt đã có đầy đủ các từ ngữ thay thế những thuật ngữ này với định nghĩa rõ ràng, dễ hiểu và rõ ràng. Tuy nhiên, ảnh hưởng của văn hóa ngoại nhập và xu hướng học hỏi những điều mới lạ, nhiều người, nhất là giới trẻ hiện nay đang có xu hướng sử dụng các từ lai tiếng nước ngoài này. Việc này không chỉ làm mất đi vẻ đẹp vốn có của ngôn ngữ mà còn ảnh hưởng đến sự trong sáng, dễ hiểu vốn có của tiếng Việt.

- Trên mạng xã hội và cả trong cuộc sống hàng ngày, ngày càng xuất hiện nhiều loại ngôn ngữ độc lạ mà chỉ giới trẻ mới hiểu, với những câu nói thiếu âm sắc và từ ngữ lạ, đôi khi khiến người khác cảm thấy khó hiểu. Giới trẻ hiện nay không còn thường xuyên sử dụng tiếng Việt chuẩn mực trong giao tiếp, nhắn tin, mà thay vào đó là các từ ngữ không dấu hoặc cách viết tự sáng tạo. Những tin nhắn không có dấu này, khi đọc qua, sẽ khiến người khác cảm thấy bối rối, không hiểu được ý nghĩa. Tuy nhiên, với giới trẻ, kiểu viết không dấu, hay dùng ký hiệu và từ viết tắt trong giao tiếp lại mang đến cho họ sự thú vị, ngẫu thú đặc biệt. Việc sáng tạo ra những kiểu tin nhắn mới lạ giúp giới trẻ cảm thấy tự do, có thể hiện cá tính riêng và kết nối dễ dàng hơn với bạn bè cùng thế hệ. Song, sự tràn lan của ngôn ngữ này trên nền tảng mạng xã hội đang làm giảm đi tính trong sáng và chuẩn mực của tiếng Việt, tạo rào cản giao tiếp cho nhiều thế hệ khác, đồng thời ảnh hưởng đến khả năng viết tiếng Việt đúng chuẩn của giới trẻ trong các văn bản trang trọng.

Đăng ký ngay với VUIHOC để sở hữu cuốn sổ tay Ngữ Văn tổng hợp kiến thức và các tips học văn cực kỳ thú vị!

3. Câu 3 trang 74 SGK Ngữ Văn lớp 12 tập 2 Cánh diều

 Viết một đoạn văn (khoảng 10 – 12 dòng) phân tích vẻ đẹp của tiếng Việt được thể hiện trong một bài thơ mà em đã học.

Câu trả lời chi tiết:

Bài thực hành tham khảo số 1:

Nhiều nhà thơ, nhà văn đã viết về vẻ đẹp và giá trị của tiếng Việt, trong đó có Lưu Quang Vũ với bài thơ “Tiếng Việt.” Bài thơ đưa ta trở về nguồn gốc của ngôn ngữ dân tộc, làm nổi bật sự giàu đẹp và sâu sắc của tiếng Việt. Lưu Quang Vũ sử dụng những vần thơ giàu sức tip, mô tả cuộc sống lao động và sinh hoạt của người Việt - nơi mà tiếng Việt được hình thành, nuôi dưỡng và phát triển. Qua những câu thơ như “Dấu Huyền trầm, dấu ngã nguy hiểm./ Dấu hỏi củng cố ngàn tuổi lửa cháy,” ta thấy hệ thống thanh điệu phong phú của tiếng Việt, với âm độ và âm vực đa dạng. Chính sự phong phú ấy mang đến cho tiếng Việt khả năng tạo nên nhiều giai điệu khác nhau: lúc trầm bổng, lúc hào hùng, khi lại dịu dàng, sâu lắng, thiết tha. Những sắc thái này không chỉ là đặc điểm ngôn ngữ mà còn phản ánh ánh sáng tâm hồn và sức sống khát của người Việt: cần cù, nhẫn suy; ân nghĩa, thủy chung; cường cường, bất khuất. Tiếng Việt, qua những vần thơ của Lưu Quang Vũ, trở thành biểu tượng của văn hóa, lịch sử và tinh thần dân tộc, một di sản quý giá cần được trân trọng và giữ.

Bài thực hành tham khảo số 2:

Trong bài thơ "Tiếng Việt," nhà thơ Lưu Quang Vũ đã viết:

"Tiếng tha thiết, nói thường nghe như hát
kể mọi điều bằng ríu rít âm thanh
Như gió nước không thể nào nắm bắt được
Dấu huyền trầm, dấu ngã chênh dốc."

Những câu thơ trên ca ngợi sự phong phú và đa dạng trong thanh điệu tiếng Việt, có thể hiện những cái hay, cái đẹp của ngôn ngữ này. Tiếng Việt là một ngôn ngữ giàu âm điệu nhưng cũng vô cùng phức tạp, bởi hệ thống thanh điệu đặc sắc với sáu dấu thanh: thanh ngang, thanh huyền, thanh sắc, thanh hỏi, thanh ngã và thanh nặng. Những thanh âm này không chỉ tạo ra sự độc lập trong cách phát âm mà còn mang đến cho tiếng Việt khả năng tạo hình, mũi thanh và mũi cảm rất cao. Nhờ vậy, ngôn ngữ này có thể diễn đạt mọi cung bậc của cảm xúc, mọi khía cạnh của đời sống, một cách đơn giản, gần gũi mà sâu sắc. Thanh điệu giúp tiếng Việt trầm bổng như một bản nhạc thiết tha, với âm điệu nhẹ nhàng, mềm mại sâu lắng “Đất nước mình ôi đẹp biết bao/ từng ngọn núi, con sông mang trong mình cái tên bất hủ/ Tôn Đức Thắng, Hồ Chí Minh vẫn còn vang vọng…”. Nhờ có thanh điệu, từng câu nói trở về nên giống như một lời hát trầm bổng vang vọng giữa không gian bao la rộng lớn. Sự giàu có và đặc sắc trong hệ thống thanh điệu chính là sự tinh tế của tiếng Việt, giúp ngôn ngữ trở nên đặc biệt và quyến rũ. Vì vậy, mỗi người Việt Nam cần có ý thức, trách nhiệm trong công việc giữ, phát huy và phát triển vẻ đẹp vốn có của tiếng mẹ đẻ, để tiếng Việt mãi là niềm tự hào của dân tộc.

Bài thực hành tham khảo số 3:

Trong bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh, vẻ đẹp của tiếng Việt được thể hiện qua ngôn ngữ tinh tế, giàu hình ảnh và nhạc điệu. Ngôn ngữ của bài thơ mang âm sắc nhẹ nhàng, dịu dàng, từng khoảnh khắc khắc giao mùa từ hạ sang thu. Những từ ngữ như “hương ổi,” “gió se,” “sương chùng chình qua ngõ” không chỉ diễn tả đặc điểm đặc biệt của thời tiết mà còn khơi dậy dậy trong lòng người đọc cảm giác bâng khuâng, mơ mộng, có thể như từng làn gió thu len lỏi vào trong tâm hồn. Phép ẩn dụ và nhân hóa được sử dụng khéo léo, tạo nên những hình ảnh gần gũi và sống động. Ví dụ, chi tiết “sương chùng chình qua ngõ” làm làn sóng sương như một nhân vật có tâm trạng, lững lờ trôi nhẹ nhàng qua cảnh vật, mang đến cảm giác chậm rãi, nhưng cũng đầy sâu lắng. Những hình ảnh này không chỉ miêu tả hình ảnh thiên nhiên mà còn thể hiện cái nhìn nhạy cảm trước sự vận động của thời gian. Tiếng Việt trong Sang thu còn tỏa sáng vẻ đẹp giản dị, gần gũi, nhưng đầy sức sống, qua những câu thơ ngắn gọn, nhịp nhàng, tạo nên âm điệu nhẹ nhàng, tự nhiên. Sự lựa chọn ngôn ngữ chính xác, kết hợp với hình ảnh sinh động, giúp bài thơ không chỉ vẽ nên cảnh sắc thiên nhiên mà còn khơi gợi cảm xúc sâu lắng về sự biến đổi của thời gian và cuộc đời. Tiếng Việt trong Sang thu không chỉ đẹp ở ngôn ngữ mà còn có khả năng truyền tải cảm xúc một cách tinh tế, sâu sắc, phản ánh nhịp điệu tâm hồn trước thời khắc giao mùa. Bài thơ vì thế là một minh chứng cho sự giàu có và thoải mái của tiếng Việt, giúp người đọc không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của mùa thu mà còn rung động trước sức sống bền bỉ và tâm hồn nhạy cảm của con người Việt Nam.

Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 74 Cánh diều lớp 12 tập 2 . Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính của bài học cũng như trau dồi được thêm nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Đàn ghi ta của Lor-ca
• Bài thơ của một người yêu nước mình
• Thực hành đọc hiểu: Thời gian