Soạn bài Bài thơ Đường núi của Nguyễn Đình Thi| Văn 7 tập 1 kết nối tri thức

1. Soạn bài Bài thơ Đường núi của Nguyễn Đình Thi: Trước khi đọc 

1.1 Tìm hiểu về tác giả Vũ Quần Phương 

a. Cuộc đời.

- Vũ Quần Phương (sinh năm 1940), tên thật là Vũ Ngọc Chúc. Quê ông ở Hải Hậu, Nam Định nhưng được sinh ra và lớn lên ở Hà Nội.

- Vũ Quần Phương làm bác sĩ y khoa đồng thời là một nhà thơ, nhà phê bình văn học, trưởng ban biên tập văn học của NXB Văn học, tổng biên tập báo Người Hà Nội, chủ tịch Hội đồng thơ Hội nhà văn Việt Nam, chủ tịch Hội văn nghệ Hà Nội, phó tổng biên tập tạp chí Văn chương Việt Nam bằng tiếng Pháp. 

b. Sự nghiệp văn học

- Ông bắt đầu sáng tác thơ từ năm 1958. Thơ ông thường viết về tình yêu quê hương, đất nước, về con người Việt Nam và về cuộc sống lao động.

- Một số tác phẩm tiêu biểu: 

• Thơ: "Bình thơ" (1962), "Màu tím hoa mua" (1972), "Mùa thu lá rụng trong lòng" (1982), "Giọt lệ trên cành hoa" (1992), "Thơ tình" (2000),...

• Bình luận văn học: "Về thơ ca" (1975), "Nhà thơ và cuộc sống" (1980), "Văn học Việt Nam 1945 - 1975" (đồng tác giả, 1982),...

1.2 Tác phẩm “Bài thơ Đường núi của Nguyễn Đình Thi”

a. Thể loại:  

Tác phẩm “Bài thơ “Đường núi” của Nguyễn Đình Thi” thuộc thể loại phê bình văn học

b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: 

-Trích tác phẩm Thơ hay có lời có 1000 bài, Vân Long tuyển chọn

c. Bố cục

- Phần 1 (từ đầu → "reo trong mắt anh"): Khái quát chung về bài thơ Đường núi

- Phần 2 (tiếp theo → "xao xuyến, bay múa, ca hát"): Cảm nhận về bài thơ Đường núi của Nguyễn Đình Thi

- Phần 3 (còn lại): Đánh giá và nhận xét về bài thơ

d. Tóm tắt văn bản Bài thơ “Đường núi” của Nguyễn Đình Thi: 

Tác giả Vũ Quần Phương đã bày tỏ cảm xúc trân trọng với bài thơ “Đường núi” của Nguyễn Đình Thi: Bài thơ “Đường núi” chính là tình yêu say đắm đồng đất, núi rừng làng mạc nước non của Nguyễn Đình Thi.

e. Giá trị nội dung: 

Qua bài bình thơ của Vũ Quần Phương, chúng ta càng cảm nhận được sâu sắc hơn tình yêu say đắm đồng đất, núi rừng làng mạc nước non của nhà thơ Nguyễn Đình Thi, được thể hiện bằng cảm xúc trân trọng với bài thơ “Đường núi”

f. Giá trị nghệ thuật: 

- Cách phân tích, lập luận rất chặt chẽ và sâu sắc.

- Câu “Nội dung của bài thơ nằm cả ở bên ngoài các dòng chữ”  khiến cho người đọc phải suy ngẫm sâu hơn về bài thơ.

>> Xem thêm: Soạn văn 7 kết nối tri thức

2. Soạn bài Bài thơ Đường núi của Nguyễn Đình Thi: Sau khi đọc 

2.1 Câu 1 trang 98 SGK Văn 7/1 kết nối tri thức:

“Nêu cảm nhận chung của em về bài thơ Đường núi trước và sau khi đọc bài viết của Vũ Quần Phương.”

Cảm nhận chung của em về bài thơ Đường núi trước và sau khi đọc bài viết của tác giả Vũ Quần Phương là:

• Trước khi đọc bài viết của Vũ Quần Phương:

- Bài thơ Đường núi của Nguyễn Đình Thi vẽ nên một bức tranh thiên nhiên núi rừng hùng vĩ, thơ mộng, tràn đầy sức sống.

- Bức tranh ấy được tô điểm bởi những hình ảnh như: con đường uốn lượn, vách đá cheo leo, mây trắng bồng bềnh, thác nước ầm ào, tiếng hát của người dân tộc,...

- Ngôn ngữ thơ giản dị, mộc mạc nhưng đầy sức gợi cảm, sử dụng nhiều biện pháp tu từ như ẩn dụ, so sánh,... Nhịp thơ tự do, linh hoạt, tạo cảm giác khoáng đạt, phóng khoáng.

⇒ Qua đó, tác giả thể hiện tình yêu say đắm đối với quê hương, đất nước và con người lao động nơi đây.

• Sau khi đọc bài viết của Vũ Quần Phương:

- Bài viết của Vũ Quần Phương giúp em hiểu sâu sắc hơn về bài thơ Đường núi.

- Tác giả Vũ Quần Phương đã phân tích bài thơ một cách tinh tế, sâu sắc, đi vào từng câu thơ, từng chữ thơ để khám phá vẻ đẹp của nó.

- Nhờ bài viết này, em nhận ra những chi tiết mà trước đây em chưa từng để ý, đồng thời cũng hiểu được ý đồ nghệ thuật của tác giả một cách rõ ràng hơn.

⇒ Cảm nhận chung của em về bài thơ Đường núi sau khi đọc bài viết của Vũ Quần Phương là bài thơ càng thêm đẹp đẽ, giá trị hơn.

Khóa học DUO cung cấp cho các em nền tảng kiến thức vững chắc, bứt phá điểm 9+ trong mọi bài kiểm tra trên lớp.

2.2 Câu 2 trang 98 SGK Văn 7/1 kết nối tri thức:

“Bài bình thơ gây được ấn tượng như thế nào đối với em? Câu nào, ý nào trong đó khiến em phải suy nghĩ sâu hơn về bài thơ đã đọc?”

- Đối với em, bài bình thơ của Vũ Quần Phương vô cùng ấn tượng bởi em có thể tiếp nhận bài thơ “Đường núi” ở nhiều khía cạnh hơn, cảm nhận của tác giả thực sự sâu sắc và vô cùng đủ đầy về những khía cạnh dù nhỏ nhất của bài thơ.

- Những câu, những ý trong bài bình thơ khiến cho em thấy ấn tượng:

+ Những câu văn mang tính chất khái quát chủ đề của bài thơ: “Bài thơ như bức tranh chấm phá vài nét chiều rừng tiết kiệm cả nét lẫn màu ấy lại thấy nổi rõ lên lòng yêu đất đai thôn bản say đắm của người viết hay tài năng của tác giả: Cái tài của Nguyễn Đình Thi ở bài thơ này là tạo được một luồng không khí thân yêu trong trẻo run rẩy phủ lấy phong cảnh…”

+ Những câu đánh giá về cách thể hiện cảm xúc của nhà thơ: ‘Âm điệu câu thơ là âm điệu của nội tâm, vần bị bỏ rơi. Chỗ nào tâm tình lắng lại thì âm điệu câu thơ lắng lại, chơi vơi, thanh nhẹ. Câu thơ 5 chữ hay 6 chữ không phải do vần điệu thể loại quy định mà do tâm tình tác giả…”

+ Lời bình về đặc sắc của một câu thơ bất trong bài thơ: “Độ dài câu thơ có tác dụng như một sự ngưng đọng, sự lắng nghe từ trong kí ức người những ánh lửa bếp chiều, những tia khói xanh trên mái lá. Hai câu thơ kết dài tới 7 âm tiết như một sự ngân nga của tâm trí”.

2.3 Câu 3 trang 98 SGK Văn 7/1 kết nối tri thức:

“Người bình thơ đã thể hiện sự đồng cảm của mình với bài thơ như thế nào? Theo em, sự đồng cảm này có ý nghĩa gì?”

- Người bình thơ đã thể hiện sự đồng cảm của mình với bài thơ như: người bình thơ cảm nhận và thấu hiểu được những rung động, tình cảm tinh tế, kín đáo của nhà thơ dành cho con người, thiên nhiên nơi đây; cảnh vật trong bài thơ được điểm xuyết, lướt qua khá là nhanh và vội, cái tạo nên tính liền mạch ở đây đó chính là cảm xúc của người viết,... Cũng chính nhờ sự đồng cảm sâu sắc với bài thơ, vậy nên nhà phê bình mới có sự phát hiện vô cùng tinh tế là âm điệu câu thơ chính là âm điệu của nội tâm chứ không phải là âm điệu được tạo nên bởi cách hiệp vần, vần đã bị bỏ rơi.

- Theo em, đây là một sự đồng cảm đầy giá trị nghệ thuật và có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Nó giúp cho nhà phê bình có thể cảm nhận được một cách sâu sắc và tinh tế những tư tưởng, cảm xúc của nhà thơ đã gửi gắm trong bài thơ, từ đó có thể lan tỏa tình cảm này đến với độc giả.

2.4 Câu 4 trang 98 SGK Văn 7/1 kết nối tri thức:

“Theo em, vì sao Vũ Quần Phương lại khẳng định: "Cái tài của Nguyễn Đình Thi ở bài thơ này là tạo được một luồng không khí thân yêu trong trẻo run rẩy phủ lấy phong cảnh. Phong cảnh bỗng mang vị tâm hồn của tác giả."?”

Vũ Quần Phương khẳng định: “"Cái tài của Nguyễn Đình Thi ở bài thơ này là tạo được một luồng không khí thân yêu trong trẻo run rẩy phủ lấy phong cảnh. Phong cảnh bỗng mang vị tâm hồn của tác giả” bởi vì ông nhận ra rằng Nguyễn Đình Thi đã không chỉ đơn thuần miêu tả cảnh đẹp núi non, thôn bản trong bài thơ "Đường núi" mà còn gửi gắm vào đó tình yêu tha thiết của mình đối với quê hương đất nước. Nhờ có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả và biểu cảm, bài thơ đã tạo nên một "luồng không khí thân yêu trong trẻo run rẩy phủ lấy phong cảnh", khiến cho cảnh vật trở nên sống động và có sức gợi cảm mãnh liệt. Nhìn chung, nhận định của Vũ Quần Phương về "cái tài" của Nguyễn Đình Thi trong bài thơ "Đường núi" là hoàn toàn chính xác. 

2.5 Câu 5 trang 98 SGK Văn 7/1 kết nối tri thức:

“Nếu được phép bổ sung cho bài viết của Vũ Quần Phương, em sẽ bổ sung những gì?”

Bài phê bình của tác giả Vũ Quần Phương là một văn bản tinh tế, chứa chan cảm xúc, đồng thời nêu bật được những cảm xúc nổi bật nảy ra từ trong bài thơ. Nếu được phép bổ sung cho bài viết của Vũ Quần Phương, em sẽ bổ sung thêm ở phần phân tích, cảm nhận về 4 câu thơ cuối cùng của bài thơ. 

“Mái nhà sàn tỏa khói xanh

Hươu gào xa văng vẳng

Một mảnh trăng dốc ngả chập chùng

Bước chân bóng động nghiêng bờ núi.”

Hoặc bổ sung thêm phần phân tích hiệu quả thẩm mĩ của việc sử dụng biện pháp tu từ như nhân hóa trong việc làm cho cảnh vật thiên nhiên nơi vùng núi trở nên gần gũi, giàu sức sống hơn: Bờ tre đang reo ánh lửa, Dải áo chàm bay múa,...

Trên đây VUIHOC đã cùng các bạn Soạn bài Bài thơ Đường núi của Nguyễn Đình Thi Văn 7 tập 1 kết nối tri thức. Bài soạn đã giúp ích cho học sinh hiểu rõ nội dung và nghệ thuật của bài thơ "Đường núi", rèn luyện kỹ năng phân tích tác phẩm thơ và phát triển lòng yêu nước, yêu thiên nhiên. Để học nhiều hơn các kiến thức của các môn học thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Thực hành tiếng Việt trang 92
• Gò me
• Thực hành tiếng Việt trang 95