Soạn bài Gió lạnh đầu mùa| Văn 6 kết nối tri thức

1. Soạn bài Gió lạnh đầu mùa: Trước khi đọc 

1.1 Tìm hiểu về tác giả Thạch Lam

a. Cuộc đời

- Tên khai sinh của ông là Nguyễn Tường Vinh (sau này đổi thành Nguyễn Tường Lân).

- Ngày sinh: Ông sinh năm 1910 và mất năm 1942.

- Quê quán: Nguyên quán của ông là Hà Nội.

- Gia đình: Thạch Lam sinh ra trong một gia đình công chức có gốc quan lại tại Hà Nội. Thời thơ ấu, ông sống chủ yếu ở quê ngoại tại phố huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương. Ông là con thứ sáu trong tổng số bảy anh chị em (gồm sáu trai và một gái).

- Cuộc đời: 

Cha ông qua đời sớm, mẹ ông phải một mình lo toan việc buôn bán để nuôi mẹ chồng và bảy người con. Khi còn nhỏ, ông sống nhiều năm ở quê ngoại.

Tại Cẩm Giàng, Thạch Lam theo học tại trường Nam (Tiểu học Hải Dương, hiện nay là trường Tiểu học Tô Hiệu). Khi người anh cả, Nguyễn Tường Thụy, tốt nghiệp và dạy học ở Tân Đệ (Thái Bình), mẹ ông đã quyết định chuyển cả nhà theo anh. Thạch Lam tiếp tục học ở Tân Đệ, nhưng sau một năm, cuộc sống quá khó khăn làm không đủ trang trải, nên mẹ ông lại dẫn các con (trừ Nguyễn Tường Thụy) về Hà Nội để ở nhà thuê. Gia đình ông liên tục giữa hai địa điểm, lúc thì ở Hà Nội, lúc lại ở Cẩm Giàng.

Mong muốn giúp đỡ mẹ sớm, Thạch Lam đã nhờ mẹ khéo léo xin đổi tên và khai tăng tuổi để được học ban thành chung. Sau đó, ông thi đỗ vào Cao đẳng Canh Nông ở Hà Nội, nhưng chỉ học được một thời gian trước khi chuyển sang trường Trung học Albert Sarraut để ôn thi Tú tài. 

b. Sự nghiệp sáng tác

- Quan điểm sáng tác

Theo Thạch Lam, văn chương là một công cụ thanh cao và mạnh mẽ, có khả năng tác động sâu sắc đến tư tưởng và cảm xúc của con người. Ông khẳng định: “Văn chương không phải là phương tiện giúp người đọc thoát ly hay quên đi thực tại, mà ngược lại, nó là khí giới thanh cao để chúng ta tố cáo và thay đổi một thế giới giả dối và tàn nhẫn, giúp lòng người trở nên trong sạch và phong phú hơn”.

- Tác phẩm chính: Thạch Lam để lại nhiều tác phẩm nổi bật, như: "Gió đầu mùa" (1937), "Nắng trong vườn" (1938), "Sợi tóc" (1942), "Ngày mới" (1939), "Theo dòng" (1941), "Hà Nội băm sáu phố phường" (1943),...

- Một số tác phẩm nổi bật như: 

+ Hai đứa trẻ:Đây là một trong những tác phẩm nổi bật nhất của Thạch Lam, thể hiện tình cảm quý giá nhưng cũng cảm thấu những khó khăn, vất vả quanh năm trong cái gọi là phố huyện nghèo đói trước cách mạng. Nội dung truyện phản ánh khát khao, mong muốn đổi đời của những đứa trẻ sống trong cảnh nghèo khổ.

Mặc dù cốt truyện đơn giản, nhưng tác phẩm lại lột tả tốt dòng tâm trạng và những nỗi niềm mong manh của nhân vật. Giọng văn nhẹ nhàng, đậm chất trữ tình, kết hợp với những hình ảnh tương phản, cùng với ngôn ngữ tinh tế làm nổi bật tâm trạng của con người và khung cảnh thiên nhiên xung quanh. "Hai đứa trẻ" thể hiện niềm thương cảm, sự trân trọng đối với những điều bình dị, cũng như những ước mơ nhỏ bé của họ khi phải đối diện với cuộc sống nghèo khổ đeo bám hàng ngày. 

+ Sợi tóc: “Sợi tóc” là một truyện ngắn của Thạch Lam mang đậm tính nhân văn, được xuất bản lần đầu vào năm 1942. Nội dung của câu chuyện xoay quanh hai trạng thái thiện và ác mong manh như một sợi tóc, dễ đứt gãy nếu không có sự kiên định và lập trường. Qua tác phẩm này, tác giả muốn cung cấp cho độc giả những góc nhìn khác nhau về vấn đề, từ đó thể hiện một cái nhìn toàn diện hơn về một sự kiện và thẳng thắn chỉ ra những mặt xấu của xã hội.

Câu chuyện được xây dựng dựa trên một tình huống đơn giản, nhưng việc giải quyết lại rất phức tạp do nội tâm của các nhân vật. Điều đặc biệt là tác phẩm không có cốt truyện rõ ràng; tác giả khai thác hình ảnh của nhân vật tên Thành, dồn sâu vào tâm tư của anh ta và chỉ dừng lại ở những mờ ảo trong bóng tối. Độc giả có thể nhận thấy sự tinh tế của Thạch Lam khi ông dẫn dắt chúng ta khám phá tận cùng của sự lương tri. 

- Phong cách nghệ thuật: Sáng tác của Thạch Lam thường chú trọng đến cuộc sống khó khăn của những người nghèo thành phố cũng như vẻ đẹp giản dị của cuộc sống thường nhật. Ông tập trung vào lớp người lao động nghèo khổ trong xã hội thời bấy giờ:

+ Cảnh vật trong truyện ngắn của Thạch Lam thường là những làng quê ẩm ướt, những khu chợ tồi tàn, và bầu không khí u ám của tiết đông mưa phùn gió bấc, còn có các khu phố ngoại ô nghèo nàn, buồn bã và vắng vẻ.

+ Trong khung cảnh đó, các nhân vật hiện lên với số phận bi thảm và khốn khó – như mẹ Lê, một người phụ nữ nghèo đông con, góa chồng ở phố chợ Đoàn Thôn; bác Dư – phu xe ở phố Hàng Bột; hay Thanh, Nga với bà nội và cây hoàng lan trong một làng quê vùng ngoại ô; và cô Tâm hàng xén bên lối đường quê quen thuộc lúc hoàng hôn.

+ Tất cả những cảnh vật và con người ấy được miêu tả bằng những nét vẽ giản dị nhưng chân thật.

=> Vì vậy, tác phẩm của Thạch Lam mang đậm yếu tố hiện thực, mặc dù các nhân vật không dồn dập như Chí Phèo, lão Hạc của Nam Cao, hay chịu đựng khổ cực như chị Dậu của Ngô Tất Tố.

- Điểm đặc biệt, sức mạnh và cái độc đáo trong tác phẩm của Thạch Lam nằm ở lòng nhân ái và vẻ đẹp tâm hồn thấm đẫm trong từng trang viết của ông. Nhân vật của Thạch Lam, dù ở hoàn cảnh nào, vẫn phản chiếu chất nhân ái của người Việt Nam.

- Đọc truyện ngắn của Thạch Lam, người đọc sẽ cảm nhận được tình yêu con người và sự trân trọng dành cho họ. Từ đó, chúng ta cũng học được sự thương cảm và nâng niu từng điều tốt đẹp trong mỗi con người.

- Cốt truyện trong tác phẩm của ông thường đơn giản hoặc thậm chí không có cốt truyện rõ ràng, nhưng Thạch Lam lại đi sâu vào thế giới nội tâm của nhân vật.

- Có một sự hòa quyện tuyệt vời giữa hai yếu tố hiện thực và lãng mạn, giữa tự sự và trữ tình. Thạch Lam được coi là người khai sinh ra kiểu truyện ngắn trữ tình trong văn học. 

>> Xem thêm: Soạn văn 6 kết nối tri thức 

1.2 Tìm hiểu về tác phẩm “Gió lạnh đầu mùa” 

- Xuất xứ: Tác phẩm được trích trong tập "Gió lạnh đầu mùa", in trong "Văn chương Tự lực văn đoàn", tập ba, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2001.

- Bố cục: Tác phẩm được chia thành ba phần:

+ Phần 1 (Từ đầu đến "rơm rớm nước mắt"): Miêu tả hoạt động sinh hoạt trong gia đình Sơn những ngày gió đầu mùa.

+ Phần 2 (Tiếp đến "ấm áp vui vui"): Cảnh hai chị em Sơn vui chơi và chia sẻ áo ấm cho Hiên.

+ Phần 3 (Còn lại): Diễn tả sự lo lắng của Sơn và cảnh mẹ Hiên trở lại trả lại áo.

- Tóm tắt: 

Vào một ngày đầu đông, hai chị em Lan và Sơn ra chợ chơi cùng nhóm bạn. Các trẻ con nhà nghèo đến gần và ngưỡng mộ quần áo mới của Sơn, trong khi những đứa bạn khác chỉ mặc trang phục rách rưới với làn da tím tái. Cái Hiên, con gái hàng xóm và là bạn của Lan và Duyên, chỉ có một chiếc áo rách tả tơi, đứng co ro bên cột quán. Khi nghe cái Hiên buồn rầu nói "hết áo rồi, chỉ còn cái áo này", Sơn chợt nhớ đến hoàn cảnh nghèo khó của mẹ cái Hiên. Bị cảm động, Sơn thì thầm với chị Lan, và ngay lập tức, chị Lan hăm hở trở về nhà để lấy chiếc áo bông của em Duyên cho cái Hiên. Từ đó, vú già biết chuyện, và hai chị em Sơn cùng Lan lo sợ sẽ bị mẹ mắng, mãi đến tối mới dám trở về nhà. Khi mẹ cái Hiên đem áo đến trả, mẹ Sơn cho bà vay năm hào để may áo cho con. Mẹ nhẹ nhàng ôm hai con vào lòng và nói: "Hai con tôi quý quá, dám tự do lấy áo đem cho người ta mà không sợ mẹ mắng ư?".

- Thể loại: Truyện ngắn.

- Phương thức biểu đạt: Tác phẩm sử dụng các phương thức biểu đạt tự sự, miêu tả và biểu cảm.

- Giá trị nội dung: Câu chuyện về việc cho áo và cho vay tiền mua áo thể hiện lòng nhân ái và sự giúp đỡ lẫn nhau của mọi người trong hoàn cảnh khó khăn, được Thạch Lam ca ngợi.

- Giá trị nghệ thuật: Tác phẩm nổi bật với nghệ thuật tự sự kết hợp tinh tế giữa miêu tả và biểu cảm, cùng với các thủ pháp đối lập và miêu tả tâm lý xuất sắc. 

1.3 Trả lời câu hỏi trước khi đọc 

Câu 1: Kể về một sự giúp đỡ, chia sẻ mà em đã từng dành cho ai dó hoặc từng được đón nhận

Một kỷ niệm đáng nhớ mà em muốn chia sẻ là khi em đã giúp đỡ một bạn học cùng lớp trong một kỳ thi khó khăn.

Hồi đó, vào cuối năm học, chúng em phải tham gia một kỳ thi quan trọng. Bạn Minh, một người bạn thân, rất lo lắng vì môn toán là điểm yếu của bạn. Em nhận thấy Minh thường không tự tin khi làm bài tập vì hay bỏ lỡ nhiều kiến thức căn bản. Vì vậy, em đã quyết định dành thời gian để giúp bạn ôn tập.

Trong vài tuần trước kỳ thi, em đã lên kế hoạch và rủ Minh đến nhà mình sau giờ học. Chúng em đã cùng nhau làm bài tập, giải các bài toán và em cố gắng giải thích mọi khúc mắc một cách rõ ràng. Đôi khi, chúng em còn chơi các trò chơi liên quan đến toán để giảm căng thẳng và tạo không khí thoải mái hơn.

Ngày thi diễn ra, Minh vẫn cảm thấy hồi hộp, nhưng em đã động viên bạn hãy tự tin vào những gì đã học. Sau khi hoàn thành bài thi, em thấy Minh rất vui vẻ và thoải mái. Kết quả cuối cùng, Minh đã vượt qua môn toán với một điểm số cao, và niềm vui của bạn cũng khiến em cảm thấy hạnh phúc. 

Sự giúp đỡ của em không chỉ mang lại cho Minh sự tự tin mà còn củng cố tình bạn của chúng em. Qua trải nghiệm này, em nhận ra rằng việc chia sẻ kiến thức và hỗ trợ nhau trong học tập không chỉ giúp ích cho người khác mà còn giúp bản thân mình thêm trưởng thành và gắn kết hơn. 

Câu 2: Đọc nhan đề “gió lạnh đầu mùa” em dự đoán nhà văn sẽ kể câu chuyện gì?

Nhìn vào nhan đề "Gió lạnh đầu mùa", em dự đoán nhà văn sẽ kể một câu chuyện mang đậm màu sắc của thiên nhiên và cảm xúc. Có thể là một bức tranh bầu không khí se lạnh vào đầu mùa đông, khi mọi thứ xung quanh chuyển mình, từ cây cối đến cuộc sống của mọi người.

Câu chuyện có thể xoay quanh những trải nghiệm của nhân vật trong thời tiết lạnh giá này, như những kỷ niệm ấm áp với những người xung quanh. Nó cũng có thể phản ánh sự chuyển giao giữa những mùa trong năm, đồng thời gợi nhắc đến những thay đổi trong tâm hồn con người.

2. Soạn bài Gió lạnh đầu mùa: Đọc văn bản

2.1 Chú ý những cảm nhận của Sơn về thời tiết và cảnh vật.  

- Sơn thấy đất khô trắng, luôn luôn cơn gió vi vu làm bốc lên những màn bụi nhỏ, thổi lăn những cái lá khô lạo xạo. 

- Trời không u ám, toàn một màu trắng đục.

- Những cây lan trong chậu, lá rung động và hình như sắt lại vì rét. 

- Sơn thấy lạnh. 

2.2 Chiếc áo bông cũ có xuất hiện ở phần tiếp theo của truyện không? 

Theo em, chiếc áo bông cũ sẽ được nhắc đến ở phần tiếp theo của câu chuyện. Bởi vì nó đã được miêu tả rất chi tiết về hình dáng, màu sắc và kỷ niệm gắn liền, như một sự vật và nhân vật có ý nghĩa quan trọng.  

2.3 Chú ý các chi tiết miêu tả ngoại hình của các bạn nhỏ ở ngoài chợ. 

- Các bạn nhỏ ở ngoài chợ ăn mặc không khác ngày thường, vẫn những bộ quần áo màu nâu bạc đã vá nhiều chỗ. 

- Môi chúng tím lại và qua những chỗ áo rách, da thịt thâm đi. Mỗi cơn gió đến, chúng lại run lên, hàm răng đập vào nhau. 

2.4 Dáng vẻ bề ngoài của bé Hiên được miêu tả như thế nào? 

- Hiên đứng co ro bên cột quán, chỉ mặc có manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay. 

2.5 Chú ý những chi tiết miêu tả suy nghĩ, cảm xúc của Sơn. 

- Sơn nhớ là mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa. 

- Sơn thấy động lòng thương như thương em Duyên ngày trước vẫn chơi cùng với Hiên. 

- Một ý nghĩ tốt bỗng thoáng qua trong trí, mang cho Hiên cái áo bông cũ. 

- Sơn đứng lặng yên đợi, lòng tự nhiên thấy ấm áp vui vui. 

2.6 Chú ý lời đối thoại giữa vú già với Sơn, giữa hai chị em Sơn.

- Cuộc đối thoại giữa vú già với Sơn: Rồi vú già nhìn rõ vào mặt Sơn hỏi: … bảo cái Hiên trả lại thì không việc gì. 

- Cuộc đối thoại giữa chị em Sơn: Lan trách em: … có lẽ mợ không mắng đâu.  

2.7 Theo em, mẹ Sơn có phạt hai chị em Sơn không? Điều gì khiến em suy đoán như vậy? 

- Mẹ Sơn có thể sẽ phạt hai chị em, vì họ đã tự ý lấy áo cho người khác mà không hỏi ý kiến mẹ. Đặc biệt, đó còn là chiếc áo của em Duyên, đã mất từ khi mới 4 tuổi, mẹ giữ lại làm kỷ niệm.

- Tuy nhiên, mẹ Sơn không phạt hai chị em vì dù sao chiếc áo bông cũ đó họ cũng không mặc vừa, nên không sử dụng nữa. Hơn nữa, mẹ Sơn vốn là người rất thương cảm và hay giúp đỡ những người gặp khó khăn. 

2.8 Em có đoán đúng những gì xảy ra trong phần kết của câu chuyện này không? 

- Em dự đoán đúng những gì xảy ra trong phần kết. 

Khóa học DUO cung cấp cho các em nền tảng kiến thức vững chắc, bứt phá điểm 9+ trong mọi bài kiểm tra trên lớp.

3. Soạn bài Gió lạnh đầu mùa: Sau khi đọc 

3.1 Câu 1 trang 73 sgk văn 6/1 kết nối tri thức

- Câu chuyện được kể từ góc nhìn của người kể chuyện ngôi thứ ba. Người kể không lộ diện và không đề cập đến tên của mình.

3.2 Câu 2 trang 73 sgk văn 6/1 kết nối tri thức

- Một số chi tiết miêu tả thái độ của hai chị em Sơn với các bạn nhỏ:

• Sơn và chị em vẫn vui vẻ chơi đùa với những đứa trẻ nhà nghèo mà không hề kiêu ngạo hay khinh thường như các em họ của mình.

• Sơn nhận thấy các bạn nhỏ ở chợ vẫn mặc những bộ quần áo màu nâu bạc đã sờn rách, môi tím lại và da thịt thì sạm đen. Mỗi khi có gió thổi qua, họ lại run rẩy và hàm răng va vào nhau.

• Chị Lan đã vẫy tay gọi cái Hiên lại chơi cùng.

• Sơn tiến lại gần cái Hiên và thấy nó chỉ có một chiếc áo rách bươm.

• Sơn nhớ rằng mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ kiếm sống bằng nghề mò cua bắt ốc, không đủ tiền mua sắm áo cho con.

• Sơn cảm thấy thương cái Hiên, như từng thương em Duyên ngày trước khi còn chơi cùng.

• Một ý nghĩ tốt đẹp thoáng qua trong đầu, Sơn quyết định mang cho Hiên chiếc áo bông cũ.

• Chị Lan ngay lập tức chạy về nhà lấy áo.

• Sơn đứng yên lặng chờ đợi, cảm thấy ấm lòng và vui vẻ.

→ Những chi tiết này phản ánh rõ ràng cuộc sống sung túc của chị em Sơn và cuộc sống nghèo khó của các bạn nhỏ trong xóm chợ. Qua đó, người đọc cảm nhận được tình bạn trong sáng và tâm hồn, tấm lòng nhân ái của chị em Sơn.

3.3 Câu 3 trang 73 sgk văn 6/1 kết nối tri thức

- Khi nghe mẹ và vú già nói chuyện: “Sơn nhớ em, cảm động và thương em quá” và nhận ra nỗi lòng của mẹ: “Sơn thấy mẹ hơi rơm rớm nước mắt”.

- Khi nhớ đến nỗi khổ của gia đình Hiên: “Sơn thấy động lòng thương, giống như hồi sáng Sơn đã thương em Duyên…”

→ Những suy nghĩ đó cho thấy Sơn là một cậu bé rất tình cảm, giàu lòng trắc ẩn, biết yêu thương và quan tâm đến người thân, bạn bè.

3.4 Câu 4 trang 73 sgk văn 6/1 kết nối tri thức

- Khi cùng chị Lan mang chiếc áo bông cũ cho Hiên: “Sơn đứng lặng yên đợi, lòng tự nhiên thấy ấm áp vui vui.”

→ Chúng ta cảm nhận được niềm vui khi được chia sẻ và giúp đỡ người khác, cùng với hạnh phúc ấm áp của tình yêu thương.

3.5 Câu 5 trang 73 sgk văn 6/1 kết nối tri thức

Hành động vội vã đi tìm Hiên để đòi lại chiếc áo bông cũ không làm giảm thiện cảm đối với nhân vật Sơn, vì: Nhà văn đã khắc họa đúng với tính cách của một em nhỏ ngây thơ: Sơn lo sợ bị mẹ mắng và có lẽ lúc đó em mới nhận ra mẹ rất quý chiếc áo bông cũ ấy.

→ Cách miêu tả tự nhiên và chân thực của Thạch Lam đã làm nổi bật tính cách của nhân vật trẻ em.

3.6 Câu 6 trang 73 sgk văn 6/1 kết nối tri thức

- Cách ứng xử của mẹ Hiên và mẹ Sơn trong phần kết truyện:

+ Mẹ Hiên đem trả chiếc áo bông cho mẹ Sơn → Đây là hành động đúng đắn, thể hiện sự tự trọng của một người mẹ pobre.

+ Mẹ Sơn không chỉ đưa cho Hiên chiếc áo bông cũ mà còn cho mẹ Hiên vay tiền để may áo mới cho con → Là biểu hiện của tấm lòng hào phóng và nhân ái của một người mẹ có điều kiện.

+ Mẹ Sơn không trách mắng các con mà ôm các con vào lòng và nói: “Hai con tôi quý quá, dám tự do lấy áo đem cho người ta mà không sợ mẹ mắng ư?”

 → Mẹ Sơn vừa nghiêm khắc vừa ấm áp, điều này giúp các con hiểu rằng không nên tự ý lấy đồ của mẹ mà cần xin phép, nhưng mẹ rất vui khi biết các con biết sẻ chia yêu thương.

3.7 Câu 7 trang 73 sgk văn 6/1 kết nối tri thức

- Em thích những đoạn văn này vì chúng giúp em hiểu rõ thiên nhiên, hình dung được cảnh vật xung quanh câu chuyện và nhận diện đặc điểm của nhân vật Sơn.

- Một số đoạn văn miêu tả thiên nhiên, sự thay đổi của đất trời khi mùa đông đến:

+ Nhìn ra ngoài sân, Sơn thấy... trời như sắt lại vì rét.

+  Gió thổi mạnh khiến Sơn cảm thấy lạnh... tiếng guốc của hai chị em.

→ Thạch Lam đã rất tinh tế trong việc tái hiện sự chuyển mùa, đồng thời thể hiện tâm hồn nhạy cảm của nhân vật Sơn.

3.8 Câu 8 trang 73 sgk văn 6/1 kết nối tri thức

- So sánh điểm giống và khác nhau giữa hai nhân vật: cô bé bán diêm và bé Hiên:

+ Điểm giống: Cả hai đều là những em nhỏ cùng tuổi, sống trong hoàn cảnh khó khăn, nhà nghèo, phải mặc áo rách không đủ ấm giữa mùa đông giá lạnh.

+ Điểm khác: Cô bé bán diêm sống trong sự thiếu thốn tình thương của cha, không được chăm sóc, yêu thương; xung quanh thì đầy sự thờ ơ vô cảm, kết thúc bi thảm khi em phải chịu cảnh chết đói, chết rét trong đêm giáng sinh. Còn bé Hiên, dù nghèo cũng được bạn bè yêu thương, chia sẻ, cuối truyện mẹ Sơn còn cho mẹ bé Hiên vay tiền để sắm áo mới.

4. Viết kết nối với đọc trang 73 sgk văn 6/1 kết nối tri thức

Có nhiều nhân vật trẻ em xuất hiện trong truyện “Gió lạnh đầu mùa”. Hãy viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) trình bày cảm nhận về một nhân vật mà em thấy thú vị. 

Gợi ý 1: 

Đọc truyện "Gió lạnh đầu mùa", em đặc biệt ấn tượng với nhân vật chị Lan. Giống như Sơn, Lan là một cô bé trong gia đình khá giả, được mẹ và vú yêu thương chăm sóc chu đáo. Ở Lan, người đọc dễ dàng nhận thấy những đức tính tốt đẹp và quý giá. (4) Mặc dù là mùa đông giá lạnh, Lan vẫn dậy sớm cùng mẹ và đi lấy áo ấm cho em. Đặc biệt, Lan vẫn giữ được sự hồn nhiên của trẻ thơ, hết sức vui vẻ khi chơi cùng những đứa trẻ ở xóm nghèo, không hề kiêu ngạo như con Sinh hay hỗn hào với bà vú. Ngay cả khi Sơn nảy ra ý tưởng tặng cái Hiên chiếc áo bông, Lan ngay lập tức đồng ý mà không cần suy nghĩ. Qua đó, người đọc cảm nhận được tình cảm ấm áp và trái tim nhân hậu của cô bé Lan nhỏ tuổi. 

Gợi ý 2: 

Đọc truyện "Gió lạnh đầu mùa", em thật sự ấn tượng về Hiên - một đứa trẻ có hoàn cảnh rất đặc biệt. Cô bé sống trong xóm chợ nghèo, nơi các gia đình ngày ngày phải vật lộn với khó khăn, lo toan từng bữa cơm và manh áo. Trong khi chị em Sơn được đủ áo ấm, thì Hiên, dù trời đã rất lạnh, vẫn chỉ mặc một chiếc áo rách nát, hở cả lưng và tay. Dáng vẻ nhỏ bé, còm cõi của Hiên khi đứng co ro bên cột quán khiến chị em Sơn và người đọc không khỏi cảm thương. May mắn thay, Hiên đã nhận được sự giúp đỡ từ chị em Sơn và cả mẹ của Sơn, từ việc mượn áo ấm đến vay tiền để mua sắm quần áo cho mình. Những chi tiết đó không chỉ mang đến cho Hiên mà còn cho cả em cảm giác ấm áp, bởi xung quanh cô bé là những con người tràn đầy tình yêu thương và sẻ chia. Tình người ấm áp ấy chính là món quà quý giá nhất trong cuộc sống. 

Gợi ý 3: 

Trong truyện ngắn "Gió lạnh đầu mùa," em đặc biệt ấn tượng và yêu quý nhân vật Sơn. Sơn là một cậu bé sinh ra và lớn lên trong một gia đình khá giả, được chăm sóc bởi một bà vú. Cậu nhận được sự yêu thương, chiều chuộng từ mọi người trong gia đình và luôn được đáp ứng đầy đủ về vật chất.  Tuy nhiên, Sơn vẫn giữ được sự hồn nhiên, trong sáng và trái tim ấm áp. Cậu vô tư chơi đùa cùng những đứa trẻ nghèo ở xóm chợ và không ngần ngại mang chiếc áo bông ở nhà ra tặng cái Hiên đang co ro vì lạnh. (6) Mặc dù sau này cậu có ý định tìm Hiên để lấy lại áo bông, nhưng đó cũng chỉ là phản ứng tự nhiên của một đứa trẻ lo sợ bị mẹ mắng. Những đặc điểm này đã khắc họa một nhân vật Sơn sống động, gần gũi và chân thực vô cùng.

Gợi ý 4: 

Truyện "Gió lạnh đầu mùa" của Thạch Lam có rất nhiều nhân vật trẻ em, nhưng ấn tượng sâu sắc nhất có lẽ là nhân vật Sơn. Sơn sống cùng mẹ, chị Lan, vú già và cả em nhỏ. Khi thức dậy thấy lạnh, Sơn đã "kéo chăn lên đắp cho em" đang ngủ. Khi mẹ đưa chiếc áo bông cánh cũ của em Duyên – người đã mất khi lên bốn tuổi – “Sơn nhớ em, cảm động và thương em quá”. Những cử chỉ và cảm xúc đó cho thấy Sơn sở hữu tâm hồn đẹp đẽ, trong sáng, biết quan tâm và chăm sóc mọi người xung quanh.

Sơn rất yêu thương mẹ, vâng lời mẹ, lễ phép với vú già và biết tôn trọng chị. Không chỉ vậy, em còn thể hiện tình người trong mối quan hệ với bạn bè. Trong khi những đứa em họ của Sơn "kiêu kỳ và khinh khỉnh" với các bạn, Sơn và chị Lan lại hòa đồng và gần gũi. Chính vì thế, khi nhìn thấy chị em Sơn đến chơi, các bạn nhỏ đã "lộ vẻ vui mừng". Buổi sáng trong cái gió lạnh đầu mùa, cái nhìn của Sơn đối với các bạn như thằng Cúc, thằng Xuân, con Tí và con Túc là cái nhìn tràn đầy yêu thương và cảm thông với hoàn cảnh khó khăn của họ.

Tình cảm và sự quan tâm của Sơn dành cho bạn còn được thể hiện qua những hành động cụ thể. Khi thấy cái Hiên, đứa bé hàng xóm không có đủ áo ấm để mặc, Sơn đã "động lòng thương" và bàn với chị Lan về việc mang chiếc áo bông cũ của em Duyên cho Hiên. Sơn cảm thấy lòng mình "ấm áp vui vui" khi đứng chờ chị Lan chạy về lấy áo. Tấm lòng của Sơn đối với bạn nhỏ rất chân thành và mãnh liệt, thể hiện tinh thần sẻ chia và nhường cơm sẻ áo.

Mặc dù đó là áo bông của em Duyên, kỷ vật thiêng liêng của mẹ, và mẹ cái Hiên đã trả áo cho mẹ Sơn, nhưng nhờ đó mà mẹ Sơn hiểu hơn về hoàn cảnh của mẹ cái Hiên, và đã cho bà vay năm hào để mua áo cho con. Sơn và chị Lan đã "cúi đầu lặng im" nhận lỗi về hành động của mình.

Hai chị em đã được nuôi dưỡng trong tình yêu thương của mẹ, vì vậy họ mới có thể cảm thông và giúp đỡ bạn bè. Sơn là một trong những gương mặt tuổi thơ đáng yêu trong truyện Thạch Lam. Chính sự đôn hậu và tinh tế của Thạch Lam đã khiến văn ông trở nên sâu sắc và mang lại nhiều xúc cảm cho người đọc. Trong cái gió lạnh đầu mùa, lòng Sơn và mỗi bạn đọc lại cảm thấy ấm áp đến lạ kỳ! 

Thông qua Soạn bài gió lạnh đầu mùa của tác giả Thạch Lam trong sách văn 6 kết nối tri thức ta thấy được tác phẩm không chỉ đơn thuần là một câu chuyện về những đứa trẻ trong cái lạnh mùa đông, mà còn là bài học về tình yêu thương, lòng nhân hậu và sự sẻ chia. 

Thạch Lam đã khéo léo đưa người đọc vào thế giới của những trẻ thơ, nơi mà tình bạn, tình người luôn hiện hữu giữa những khó khăn. Qua nhân vật Hiên, Sơn và chị Lan, chúng ta học được rằng sự ấm áp của tình yêu thương có thể sưởi ấm cả những tâm hồn trong những lúc giá rét nhất. Tác phẩm chính là một thông điệp mạnh mẽ về giá trị nhân văn, nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của lòng nhân ái trong cuộc sống.

Ngoài Soạn bài Gió lạnh đầu mùa Văn 6 kết nối tri thức Hãy tham khảo các bài soạn văn khác trong chương trình ngữ văn 6 tại VUIHOC ngay trên website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC để được lên lộ trình học tập và ôn thi học kì 1 ngay từ sớm bạn nhé! 

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Củng cố và mở rộng trang 56
• Cô bé bán diêm
• Thực hành tiếng Việt trang 66