Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 43| Văn 6 kết nối tri thức

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 43 Văn 6 kết nối tri thức

1. Câu 1 trang 43 sgk văn 6/1 kết nối tri thức

 “Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu:”

“Mắt trẻ con sáng lắm

Nhưng chưa thấy gì đâu!

Mặt trời mới nhô cao

Cho trẻ con nhìn rõ.”

Trả lời:

a. Giải thích nghĩa của từ "nhô" trong câu thơ:

- Vươn lên, trồi lên: Mặt trời từ từ hiện ra khỏi đường chân trời, từ từ vươn cao lên trên bầu trời.

- Nổi lên, lộ ra: Hình ảnh mặt trời "nhô cao" gợi lên sự xuất hiện dần dần, rõ ràng hơn của ánh sáng mặt trời.

b. 

- Có thể thay thế từ "nhô" bằng từ "lên" nhưng sẽ làm mất đi sự tinh tế và hình ảnh sinh động của câu thơ.

- Sự tinh tế của nhà thơ trong việc sử dụng từ "nhô":

+ Hiểu rõ về ngữ nghĩa: Từ "nhô" cho thấy mặt trời từ từ nhú lên khỏi đường chân trời, tạo nên một hình ảnh sinh động và trực quan hơn so với việc chỉ nói một cách chung chung là "lên". Nó gợi cảm giác về một quá trình, một sự thay đổi từ từ, chứ không phải một sự kiện đột ngột. Điều này phù hợp với việc miêu tả quá trình mặt trời mọc. Nhà thơ đã lựa chọn từ "nhô" vì nó mang nhiều tầng nghĩa hơn, vừa chỉ sự chuyển động lên cao, vừa gợi tả hình ảnh cụ thể và sinh động.

+ Tạo nên hiệu quả nghệ thuật: Việc sử dụng từ "nhô" giúp câu thơ trở nên giàu sức gợi hình, gợi cảm, tạo nên một bức tranh đẹp về bình minh. Đồng thời tạo nên một cảm giác ấm áp, tươi mới.

+ Phù hợp với đối tượng trẻ em: Ngôn ngữ đơn giản, hình ảnh cụ thể giúp trẻ em dễ dàng hình dung và cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên.

>> Xem thêm: Soạn văn 6 kết nối tri thức 

2. Câu 2 trang 44 sgk văn 6/1 kết nối tri thức

 “Trong bài thơ có các từ như trụi trần, bế bồng. Trong tiếng Việt cũng có các từ như trần trụi, bồng bế. Tìm thêm ở trong và ngoài văn bản những từ có thể đảo trật tự các thành tố để có từ khác đồng nghĩa.”

Trả lời:

- Những từ có thể đảo trật tự các thành tố để có từ khác đồng nghĩa ở trong văn bản:

+ Thơ ngây: Từ này gợi tả sự ngây thơ, trong sáng của tuổi trẻ. Khi đảo trật tự, ta có thể tạo ra từ "ngây thơ" với nghĩa tương tự nhưng nhịp điệu khác.

+ Bóng rợp: Diễn tả bóng cây che mát. Khi đảo trật tự, ta có "rợp bóng" với nghĩa tương tự.

+ Khao khát: Thể hiện mong muốn mãnh liệt. Khi đảo trật tự, ta có "khát khao" với nghĩa tương tự.

- Các ví dụ những từ có thể đảo trật tự các thành tố để có từ khác đồng nghĩa ngoài văn bản: 

+ Thoi đưa: Diễn tả sự trôi qua của thời gian. Đảo trật tự thành "đưa thoi" cũng có nghĩa tương tự.

+ Sụt sùi: Diễn tả tiếng khóc nấc. Đảo trật tự thành "sùi sụt" vẫn giữ nguyên nghĩa.

+ Mong ước: Diễn tả khát vọng. Đảo trật tự thành "ước mong" cũng có nghĩa tương tự.

+ Xanh tươi - tươi xanh: Diễn tả màu xanh của cây cối, sự tươi tốt.

Lộ trình khóa học DUO dành riêng cho cấp THCS sẽ được thiết kế riêng cho từng em học sinh, phù hợp với khả năng của các em cũng như giúp các em từng bước tăng 3 - 6 điểm trong bài thi của mình.

3. Câu 3 trang 44 sgk văn 6/1 kết nối tri thức

 “Hãy chỉ ra những câu thơ có sử dụng biện pháp tu từ so sánh trong khổ hai của bài thơ. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh đó trong việc thể hiện nội dung khổ thơ”

Trả lời:

- Những câu thơ có sử dụng biện pháp tu từ so sánh trong khổ hai của bài thơ:

Cây cao bằng gang tay

Lá cỏ bằng sợi tóc

Cái hoa bằng cái cúc

Tiếng hót trong bằng nước

Tiếng hót cao bằng mây

- Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh:

+ Tạo nên hình ảnh sinh động, cụ thể: Các phép so sánh đã giúp cho người đọc hình dung rõ nét về một thế giới thu nhỏ với những cây cối, hoa lá, chim chóc bé nhỏ, đơn sơ nhưng đầy sức sống.

+ Gợi tả âm thanh, màu sắc: Tiếng hót trong như nước, tiếng hót cao vút như mây đã giúp người đọc cảm nhận được âm thanh đa dạng, sinh động của thiên nhiên.

+ Nhấn mạnh sự bé nhỏ, đơn sơ của vạn vật: Qua những phép so sánh, tác giả muốn nhấn mạnh sự sơ khai, đơn giản của thế giới khi mới hình thành, khi mọi vật đều nhỏ bé và tinh khiết.

+ Tạo nên cảm giác gần gũi, thân thuộc: Những hình ảnh so sánh quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày đã giúp người đọc cảm thấy gần gũi, thân thuộc với thiên nhiên.

+ Thể hiện sự tinh tế, giàu cảm xúc của nhà thơ: Việc sử dụng nhiều phép so sánh sáng tạo đã cho thấy tài năng quan sát tinh tế và khả năng sử dụng ngôn ngữ giàu cảm xúc của nhà thơ.

4. Câu 4 trang 44 sgk văn 6/1 kết nối tri thức

“Nhà thơ đã sử dụng biện pháp tu từ gì trong câu thơ Những làn gió thơ ngây. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ ấy.”

Trả lời:

- Trong câu thơ "Những làn gió thơ ngây", nhà thơ đã sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa. Nhà thơ đã gán cho "làn gió" - một sự vật vô tri vô giác - tính từ "thơ ngây", vốn là tính từ dùng để miêu tả con người.

- Tác dụng:

+ Gợi hình, gợi cảm: Biến những làn gió vô tri vô giác trở thành những thực thể có cảm xúc, có tính cách như con người. Từ đó, hình ảnh làn gió trở nên sinh động, gần gũi và đáng yêu hơn.

+ Tạo nên hình ảnh thơ mộng, đẹp đẽ: "Những làn gió thơ ngây" gợi lên một không gian trong lành, mát mẻ, tràn đầy sức sống của tuổi trẻ. Nhà thơ đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy sức sống và sự hồn nhiên, trong sáng.

+ Nhấn mạnh sự trong sáng, hồn nhiên của tuổi thơ: "Thơ ngây" chính là đặc trưng của tuổi thơ, qua đó nhà thơ muốn gợi nhắc đến những ký ức đẹp đẽ, trong sáng của mỗi người.

+ Nhấn mạnh vẻ đẹp của thiên nhiên: Qua đó, nhà thơ muốn khẳng định vẻ đẹp tươi tắn, trong lành của thiên nhiên, đồng thời gửi gắm tình yêu tha thiết với cuộc sống.

5. Câu 5 trang 44 sgk văn 6/1 kết nối tri thức

 “Hãy ghi lại những câu thơ sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ và nêu tác dụng của việc sử dụng biện pháp tu từ đó trong đoạn thơ từ Nhưng còn cần cho trẻ đến Từ bãi sông cát vàng.”

Trả lời:

- Những câu thơ sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ:

Từ cái bống cái bang

Từ cái hoa rất thơm

Từ cánh cò rất trắng

Từ vị gừng rất đắng

Từ vết lấm chưa khô

Từ đầu nguồn cơn mưa

Từ bãi sông cát vàng

→ Điệp từ "từ", "cái", "rất"

- Việc lặp lại các từ "từ", "cái", "rất" trong đoạn thơ mang đến nhiều hiệu quả nghệ thuật:

+ Nhấn mạnh sự đa dạng của lời ru: Qua việc liệt kê hàng loạt hình ảnh, âm thanh, hương vị... bằng cách bắt đầu bằng từ "từ", tác giả nhấn mạnh sự phong phú, đa dạng của lời ru của mẹ. Mỗi lời ru không chỉ là âm thanh mà còn là cả một thế giới cảm xúc, hình ảnh, mang đến cho trẻ sự ấm áp, bình yên.

+ Tạo nhịp điệu đều đặn, lặp đi lặp lại: Việc lặp lại từ "từ" ở đầu các câu thơ tạo nên một nhịp điệu đều đặn, uyển chuyển, gợi nhớ đến tiếng ru nhẹ nhàng, đều đều của mẹ.

+ Tăng cường tính nhạc của lời thơ: Cấu trúc câu thơ ngắn gọn, cùng với việc lặp lại các từ, tạo nên một âm hưởng du dương, dễ nhớ, làm cho lời thơ trở nên có tính nhạc cao.

+ Tạo ấn tượng sâu sắc: Việc lặp lại từ "cái" trước các danh từ cụ thể (cái bống, cái bang, cái hoa...) giúp nhấn mạnh từng hình ảnh, làm cho chúng trở nên sống động, cụ thể hơn trong tâm trí người đọc.

+ Tăng cường tính biểu cảm: Từ "rất" được lặp lại để nhấn mạnh đặc tính của các sự vật, hiện tượng (rất thơm, rất trắng, rất đắng...), tạo nên những hình ảnh đối lập, giàu sức gợi hình, gợi cảm.

⇒ Qua việc sử dụng điệp ngữ, tác giả đã tạo nên một bức tranh vô cùng sinh động, đa màu sắc về lời ru của mẹ. Lời ru không chỉ là âm thanh mà còn là cả một thế giới tình cảm, chứa đựng bao điều kỳ diệu của cuộc sống. Nhờ đó, đoạn thơ đã chạm đến trái tim người đọc, gợi lên những kỷ niệm sâu sắc về tuổi thơ và tình mẫu tử.

Trên đây VUIHOC đã cùng Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 43| Văn 6 kết nối tri thức. Bài học này giúp các bạn học sinh tìm hiểu và khám phá những bí mật thú vị về ngôn ngữ mẹ đẻ, từ đó nâng cao khả năng sử dụng tiếng Việt của mình. Để học nhiều hơn các kiến thức của các môn học thì các em hãy nhanh tay truy cập và website vuihoc.vn hoặc đăng ký khoá học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!

>> Mời bạn tham khảo thêm: 

• Viết một bài văn kể lại một trải nghiệm của em
• Củng cố và mở rộng trang 33
• Chuyện cổ tích về loài người